Page 99 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

สิทธิที่จะถูกลืมก็พูดถึงในสังคม โลกแล้ว” (สนทนากลุ่มภายนอก, 26
มกราคม 2565 )

เสียงสะท้อนสิ่งที่ กสม. ยังทำได้ไม่ดีนัก
งานร้อน และงานคุ้มครองปกป้อง
ความเห็นส่วนใหญ่ในวงสนทนากลุ่ม (26 มกราคม 2565) บอกว่ายังไม่ค่อยประทับใจกับ
การทำงานของกสม.นัก เพราะว่าการละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเทศไทยยังคงอยู่ในระดับสูงและ
รุนแรง สิทธิมนุษยชนถูกด้อยค่าในสายตาของรัฐ โดยเฉพาะเรื่องที่ฝ่ายรัฐยังไม่เข้าใจและยังไม่เห็น
คุณค่าของการส่งเสริมสิทธิมนุษยชน การขาดกระบวนการในการทำงานที่จริงจิงที่ประชาชนยังไม่
สามารถเข้าถึงสิทธิมนุษยชนได้เท่าที่ควร โดยเฉพาะสิทธิขั้นพื้นฐานเรื่องการประกันตัว ซึ่งเป็นสิทธิ
ทางการเมือง
อาจกล่าวได้ว่าตามอาณัติ (mandate) หลักของกสม. แบ่งงานสำคัญ เป็น 2 ประเด็น คือ
งานคุ้มครองปกป้องและงานส่งเสริมสนับสนุน หรืออาจเรียกว่า งานร้อน ซึ่งหมายถึง งาน
คุ้มครองปกป้อง ส่วนงานเย็น หมายถึง การส่งเสริมและสนับสนุน บทบาทการทำหน้าในงาน
คุ้มครองปกป้องถูกท้าทายและตั้งคำถามต่อกสม.อย่างมาก เนื่องจากบริบททางการเมือง

ภายในประเทศ ทำให้หลายเรื่องร้องเรียนอาจไม่มีผลในเชิงรูปธรรมมากนัก ในขณะที่งานเย็น
อาจจะทำได้ดีกว่า

“บทบาทของการปกป้องคุ้มครอง (Protection) มีได้หลายอย่าง
เช่น เรียกร้องสิทธิแทนเหยื่อ นำไปสู่ศาล คุ้มคองปกป้องทางการ รวมถึง
การปกป้องคุ้มครองพยาน อย่างที่สำคัญที่คิดว่ายังทำไม่มากพอ คือ การ
สืบสวน สอบสวน ตรวจสอบ การไต่สวนสาธารณะ วิธีการค้นหาข้อเท็จจริง
ที่มีทั้งเบาและหนัก… กสม.มีอำนาจในการเรียกพยาน ค้นหาข้อเท็จจริง
และทำการสืบสวนที่นำไปสู่ความรับผิดชอบ เหล่านี้น่าจะเป็นมูลค่าเพิ่มซึ่ง

(กสม.) ยังทำไม่พอ” (สัมภาษณ์ KI011, 18 พฤศจิกายน 2564)

เสียงสะท้อนส่วนใหญ่ตั้งคำถามกับงานของกสม. ในประเด็นสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการ
เมือง และงานปกป้องคุ้มครอง ซึ่งเป็นงานร้อน อย่างไรก็ตาม หากตั้งต้นด้วยคำถามว่า หากให้
กสม. ทำสิ่งที่กสม.ทำได้ค่อนข้างดี คือ ทำแต่งานเย็น หรือ งานทางด้านสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม
และวัฒนธรรม รวมถึงงานประเภทสนับสนุน ส่งเสริม มากกว่างานคุ้มครองปกป้องได้หรือไม่ ผู้ให้
สัมภาษณ์รายหนึ่งสะท้อนให้เห็นว่ากสม. จะเลี่ยงการทำงานใดงานหนึ่งเพียงอย่างเดียวไม่ได้ เพราะ
งานสิทธิมนุษยชนเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับการเมือง ซึ่งหากทำหน้าที่งานร้อน รวมถึงเรื่องการ
คุ้มครองสิทธิไม่ได้มากเพียงพอแล้ว ย่อมส่งผลต่อการดำรงอยู่ขององค์กร
“เข้าใจว่าปัญหาใจกลางของเรื่องสิทธิมนุษยชนในเมืองไทย คือ
ปัญหาทางการเมือง ต่อให้เลี่ยงไปทำสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม
แต่สุดท้ายก็หนีไม่พ้นที่จะต้องกลับมาพูดเรื่องการเมือง เช่น การควบ
รวมกันของกลุ่มทุนที่กลับมาเป็นปัญหาเรื่องการเมือง ผมยังนึกทางออก
ไม่ได้ แต่สิ่งที่พอจะบอกได้คือ หาก กสม. ยังทำแบบนี้ องค์กรจะเสื่อมความ
น่าเชื่อถือไปเรื่อยๆ หากมีจังหวะหนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น คิดว่าจะ

-92-