Page 44 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

มนุษยชนแห่งชาติในการคุ้มครองศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ภายใต้วัฒนธรรมทางการเมืองไทย :
กรณีศึกษารายงานผลการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ซึ่งชี้ให้เห็นความคาดหวังต่อการทำ
หน้าที่ของ กสม. ที่สำคัญยิ่งและจะทำให้การมีอยู่ของ กสม. เป็นที่พึ่งให้กับประชาชนผู้ถูกละเมิด
สิทธิได้อย่างแท้จริง โดยเฉพาะการจัดทำรายงานการตรวจสอบสถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชน
อย่างตรงไปตรงมาตามหลักการสากล ซึ่งยังเป็นจุดอ่อนที่สำคัญของการจัดทำรายงานของ กสม.
ที่ทำให้งานด้านสิทธิมนุษยชนขาดพลังในการสร้างการเปลี่ยนแปลงทางสังคมไปสู่การเคารพ
สิทธิมนุษยชนมากขึ้นด้วย และงานชิ้นใหม่ล่าสุดที่สะท้อนให้เห็นความคาดหวังต่อการทำงานของ
กสม. ในฐานะองค์อิสระซึ่งควรจะมีบทบาทในการสร้างประชาธิปไตยที่โปร่งใสและตรวจสอบได้เป็น
งานที่ได้รับการสนับสนุนทุนจากสถาบันพระปกเกล้า โดย เลิศพร อุดมพงษ์ (2564) เรื่อง องค์กร
อิสระกับการสร้างประชาธิปไตยที่ตรวจสอบได้: ศึกษากรณีคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ซึ่ง
วิเคราะห์การทำงานของ กสม. ไว้ค่อนข้างละเอียดในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการทำหน้าที่ขององค์กร

สิทธิมนุษยชนตามหลักการปารีส และมีข้อเสนอเพื่อการปรับปรุงพัฒนาองค์กรดังกล่าวไปแล้ว
ข้างต้น ซึ่งจากการสำรวจทบทวนวรรณกรรมภายในระยะเวลาที่จำกัด และอาจจะยังมาครบถ้วนทุก
ชิ้นงาน คณะผู้ศึกษาพบว่า ยังไม่มีงานศึกษา ที่สะท้อนมุมมองต่อการทำงาน กสม. ในรอบ 20 ปีใน
งานภาษาไทย ยังไม่มีการศึกษาค้นคว้ามากนัก มีเพียงงานของธัญลักษณ์ นวลักษณ์กวี (2558) ที่
สัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชน อดีตกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ นักกฎหมาย และนัก
กิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชน เผยแพร่ในวารสารผู้ไถ่ เรื่องคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในห้วง
วิกฤตกับจุดเปลี่ยนครั้งสำคัญที่จะชี้วัดมาตรฐานด้านสิทธิมนุษยชนของไทย งานชิ้นนี้จึงทำหน้าที่
ศึกษารวบรวมพัฒนาการและผลงานของ กสม. แต่ละชุด ตั้งแต่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
กำหนดให้มี กสม. ชุดที่ 1 เป็นต้นมา
นอกจากนี้ ในการศึกษาพัฒนาการและความเป็นมาของ กสม. โดยใช้วิธีการนำเสนอแบบ
เรื่องเล่า (Narratives) ซึ่งเป็นแนวทางที่กำลังได้รับความนิยมในแวดวงการทำงานขับเคลื่อน
สิทธิมนุษยชนในโลกตะวันตก และสอดคล้องกับแนวทางการสื่อสารร่วมสมัยในยุคดิจิทัลในแนวเรื่อง
เล่า (Storytelling) เพื่อสร้างพลังการเปลี่ยนแปลงซึ่งน่าจะเป็นแนวทางที่สำคัญสำหรับ กสม.

ในการนำไปประยุกต์ใช้เพื่อออกแบบยุทธศาสตร์การสื่อสารขององค์กรเพื่อปิดช่องว่างทางการ
สื่อสารกับสังคมอย่างที่งานวิจัยหลายชิ้นชี้ให้เห็นจุดอ่อนด้านการสื่อสารของ กสม. ดังนั้น งานศึกษา
ชิ้นนี้จึงปักหมุดหมายการทบทวนการทำงานที่ผ่านมาตลอด 2 ทศวรรษของ กสม. และใช้การรับฟัง
เล่าเรื่องเป็นวิธีการหนึ่งในวิธีการศึกษาและการนำเสนอในรายงาน

-35-