Page 41 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

กสม.

คณะกรรมการวินิจฉัยรอง
สํานักงานปลัดสํานัก องคกรรับเรื่องรองเรียน ทุกขในคณะกรรมการ
นายกรัฐมนตรี การละเมิดสิทธิ กฤษฎีกา*

ผูตรวจการแผนดิน

ภาพที่ 3: องค์กรที่เคยมีบทบาทในการรับเรื่องราวการละเมิดสิทธิในปี 2552 – 2556
*ถูกยกเลิกบทบาทหน้าที่ โดย พ.ร.บ.คณะกรรมการกฤษฎีกา (ฉบับที่ 4)

จากงานของศูนย์วิจัยความสุขชุมชนข้างต้น ชี้ให้เห็นช่องทางของการทำแผนผังองค์กร
ภาครัฐ แต่เมื่อตรวจสอบย้อนหลังไปกลับพบว่า อันที่จริง คณะกรรมการวินิจฉัยรับเรื่องร้องเรียน
สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาได้ถูกยกเลิกบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบดังกล่าวไปแล้ว โดย
พระราชบัญญัติคณะกรรมการกฤษฎีกา (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2542 ในขณะที่กรมคุ้มครองสิทธิและ

เสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม เป็นอีกหนึ่งองค์กรที่ขาดหายไปจากการค้นคว้าวิจัยของศูนย์วิจัย
ความสุขชุมชน ซึ่งกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม ก่อตั้งมาตั้งแต่วันที่ 3 ตุลาคม
2545 ทำหน้าที่รับเรื่องราวร้องทุกข์คุ้มครองสิทธิเสรีภาพและทำงานรณรงค์ให้ความรู้เรื่อง
สิทธิมนุษยชนด้วยเช่นกัน และยังเป็นองค์กรที่รับผิดชอบการใช้จ่ายเงินกองทุนชดเชยเยียวยาผู้ถูก
ละเมิดสิทธิและเสรีภาพ ตามพระราชบัญญัติกองทุนยุติธรรม พ.ศ. 2559 ตลอดจนเป็นองค์กรหลัก
ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท ตามพระราชบัญญัติการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562
นอกจากงานของศูนย์วิจัยความสุขชุมชน งานวิจัยของ เลิศพร อุดมพงษ์ (2564) เรื่อง
องค์กรอิสระกับการสร้างประชาธิปไตยที่ตรวจสอบได้: ศึกษากรณีคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน
แห่งชาติ มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาบทบาทและสภาพการดำเนินงานขององค์กรอิสระตาม
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 เพื่อเสนอแนวทางในการปรับปรุงการ
ดำเนินงานขององค์กรอิสระต่าง ๆ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เลิศพรใช้วิธีการสนทนากลุ่มกับ
ตัวแทนภาคส่วนต่าง ๆ ที่ทำงานในพื้นที่ที่ศูนย์ศึกษาและประสานงานด้านสิทธิมนุษยชนในภูมิภาค 5
แห่ง จำนวน 58 คน และพบว่า กสม. สามารถดำเนินงานตามหน้าที่และอำนาจได้อย่างครบถ้วน
และบรรลุตามตัวชี้วัดต่าง ๆ บนข้อจำกัดนานัปการรวมถึงความผันผวนจากปัจจัยภายในและการไม่ได้
รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่าง ๆ ผลการวิเคราะห์บทบาทและการดำเนินงานของ กสม. พบว่า
การรับรู้ในบทบาทและการดำเนินงานของ กสม.ทั้งในส่วนกลางและระดับพื้นที่ มีค่อนข้างน้อย

ประชาชนและภาคประชาสังคมไม่ค่อยเชื่อมั่นในการทำงานและขาดความไว้วางใจต่อ กสม. ซึ่งสรุปว่า
มีเหตุปัจจัย 4 ประการ คือ การทำงานยังจำกัดอยู่ที่ส่วนกลางมากกว่าที่จะทำงานในส่วนภูมิภาค
ขาดการสื่อสารสร้างภาพลักษณ์ให้เป็นที่รู้จัก ขาดอำนาจมีอำนาจหน้าที่เพียงแค่ตรวจสอบทำให้ถูก

-32-