Page 33 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

ด้วยกัน ด้วยกระบวนการในการจะเชื้อเชิญให้คนอื่น ๆ ให้มาร่วมมือกันแปลงเปลี่ยนสังคม วัฒนธรรม
เศรษฐกิจและการเมืองเพื่อไปสู่ความเสมอภาคและเป็นธรรมทางสังคมที่เป็นจริงได้ในฐานะที่เป็น
สิทธิมนุษยชนสำหรับทุกคน
“Women with a feminist perspective and vision of social justice,
individually and collectively transforming themselves to use their power,
resources and skills in non-oppressive, inclusive structures
and processes to mobilize others – especially other women –
around a shared agenda of social, cultural, economic and political
transformation for equality and the realization of human rights for all.”
กรอบคิดของ Batliwara วางอยู่บนฐานการทำงานของ Oxfam ซึ่งเป็นองค์กรที่
ขับเคลื่อนงานด้านสิทธิมนุษยชนมาอย่างยาวนานบนฐานคิดเรื่องการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง

จากภายใน (transformative learning) บนฐานคิดเรื่องสตรีนิยมในแนวความเป็นธรรมทางสังคม
ที่ไม่ได้มุ่งเน้นวัฒนธรรมการเอาชนะ หรือตอบโจทย์เฉพาะตัวชี้วัดจนละเลยความใส่ใจและไหวรู้เท่า
1
ทันมิติการกดทับ แม้กระทั่งตัวตนของคนทำงานเพื่อการขับเคลื่อนสร้างความเป็นธรรมเอง แปลง
อำนาจภายในตน (Power within) เป็นพลังมุ่งมั่นทางการเมืองที่มีวัตถุประสงค์ (Purpose and
Politics) สร้างการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นธรรมบนหลักการและคุณค่าแห่งการเคารพในศักดิ์ศรี
ความเป็นมนุษย์ ไหวรู้เท่าทันการใช้อำนาจที่อาจก่อให้เกิดการละเมิดโดยไม่ตั้งใจ และไม่ละเลยที่จะ
นำเอาหลักการและคุณค่าของสิทธิมนุษยชนลงสู่การปฏิบัติขับเคลื่อนไปพร้อมกันอย่างแข็งขัน
คณะผู้วิจัยเห็นว่า แนวทางการก้าวไปข้างหน้าของ กสม. ควรวางอยู่บนฐานการขับเคลื่อนเชิญชวน
เปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมสังคมไทยไปด้วยกันทั้งภายในองค์กับและกับภาคีเครือข่ายภายนอก
องค์กรเพื่อกำหนดเป้าหมายและวิสัยทัศน์ร่วม ซึ่งการสร้างวัฒนธรรมการเปลี่ยนแปลงไปด้วยกัน
เช่นนี้น่าจะลดแรงปะทะให้กับ กสม. ที่ถูกมองด้วยสายตาไม่ไว้วางใจจากหน่วยงานภาครัฐที่ถูก
ตรวจสอบการละเมิดตามที่ถูกร้องเรียน ขณะเดียวกันน่าจะช่วยปิดช่องว่างความล้มเหลวที่เคยเกิดขึ้น
ในอดีตจากความพยายามจะประสานความร่วมมือของเครือข่ายต่าง ๆ เข้ามาในรูปของหลักการ

“สามประสาน (tripartite)” เพื่อรื้อฟื้นหลักการดังกล่าว กลับมาเป็นกลไกในการขับเคลื่อน
สิทธิมนุษยชนในสังคมไทยต่อไปในอนาคต

ข้อจำกัดในการศึกษา
การศึกษานี้จัดทำขึ้นในระยะเวลาอันจำกัดเพียง 6 เดือน และดำเนินการในช่วงที่มีการแพร่
ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา-19 ทำให้การเก็บรวบรวมข้อมูลและการจัดกิจกรรมในสถานที่จริงไม่
สามารถทำได้ อย่างไรก็ตาม คณะผู้ศึกษาพยายามปรับวิธีการทำงานเป็นระบบออนไลน์ (online)
แม้ว่าจะทำให้การดำเนินการสามารถดำเนินต่อไปได้ ทว่า คณะผู้ศึกษาตระหนักว่า การทำงานในระบบ
ออนไลน์อาจส่งผลต่อความครบถ้วน รอบด้าน และการเข้าถึงข้อมูลข้อเท็จจริงบางชุดไม่อาจเข้าถึงได้

ซึ่งอาจส่งผลต่อความกว้างและความลึกในการวิเคราะห์บ้าง
นอกจากนี้ ยังมีข้อจำกัดในการถอดบทเรียนจากองค์กรภาครัฐ เนื่องจากการประสานเชิญ
ให้เข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ตั้งแต่การสัมภาษณ์เชิงลึกและการเชิญเข้าร่วมสนทนากลุ่มและเวที

1
การขยายความในเรื่องนี้สามารถอ่านได้จากงานของ อวยพร เขื่อนแก้ว. (2565). ห้องเรียนเปลี่ยนวัฒนธรรม
สันติภาพศึกษา (Peace education) : แนวทางการจัดการศึกษาเพื่อการเปลี่ยนแปลงสำหรับครูและบุคลากร
ทางการศึกษา. พิมพ์ครั้งที่ 2.กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

-24-