Page 134 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

2. สองทศวรรษสิทธิมนุษยชนไทย
2.1 พัฒนาการทางด้านการส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจเรื่องสิทธิมนุษยชน
2.1.1 มีหลักสูตรสิทธิมนุษยชนสำหรับโรงเรียนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน
คณะกรรมการคาทอลิกเพื่อความยุติธรรมและสันติ (ยส.) ได้จัดทำ

หลักสูตรการอบรมและต่อมาได้จัดทำหนังสือคู่มือสำหรับการจัดการเรียน
การสอนเรื่องสิทธิมนุษยชนขึ้นมา 1 เล่ม เรื่อง เส้นทางสู่สิทธิมนุษยชน
ศึกษา ในปี 2545 แต่ยังไม่ได้รับการบรรจุเข้าเป็นหลักสูตรของสำนักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน นอกจากนี้ มูลนิธิและองค์กรพัฒนา
เอกชน องค์กรไม่แสวงกำไรต่าง ๆ ทั้งที่เป็นองค์กรในประเทศไทย และ

องค์กรข้ามชาติต่าง ๆ ถือเป็นกลุ่มที่มีบทบาทนำในการรณรงค์ส่งเสริมสิทธิ
มนุษยชนในสังคมไทย
2.1.2 มีความพยายามขยายหลักสูตรการศึกษาในระดับอุดมศึกษาเพิ่มเติมใน
ประเทศไทย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม วิทยาลัยการเมืองการปกครอง ได้

เปิดหลักสูตรคู่ขนานนิติศาสตรบัณฑิต และศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาสิทธิ
มนุษยชนศึกษา หลังจากนั้นได้ร่างหลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาสิทธิ
มนุษยชนศึกษาในปี 2556 และเริ่มเปิดรับนักศึกษาในปีการศึกษา 2559-
2560 ก่อนจะปิดหลักสูตรด้วยเหตุผลเรื่องความไม่คุ้มต้นทุน ในขณะที่
มหาวิทยาลัยมหิดล ยังคงเปิดการเรียนการสอนหลักสูตรระดับ
บัณฑิตศึกษา (นานาชาติ) ทั้งปริญญาโท และปริญญาเอก และยังเพิ่ม

หลักสูตรภาษาไทยในระดับปริญญาโท ในสาขาสาขาวิชาสิทธิมนุษยชนและ
การพัฒนา และ สาขาสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา ซึ่งทำให้การศึกษาสิทธิ
มนุษยชนในระดับอุดมศึกษาในปี 2565 ยังคงมีมหาวิทยาลัยมหิดลเพียง
แห่งเดียวที่จัดการเรียนการสอนเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนอย่างเป็นทางการ

2.1.3 การจัดการเรียนการสอนในรูปแบบรายวิชาที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ทั้ง
สิทธิมนุษยชนศึกษา กฎหมายสิทธิมนุษยชน ไม่ได้รับการบรรจุเป็นวิชา
พื้นฐานบังคับในระดับอุดมศึกษา คณะนิติศาสตร์ของสถาบันการศึกษาต่าง
ๆ จัดรายวิชากฎหมายสิทธิมนุษยชนไว้ในหมวดวิชาเลือกเสรี ทั้งนี้ เพราะ
วิชากฎหมายสิทธิมนุษยชนไม่ได้ถูกยอมรับให้เป็นวิชาในการสอบใบอนุญาต
วิชาชีพทางกฎหมาย เช่น ผู้พิพากษา อัยการ อย่างไรก็ดี พบว่ามีการ

จัดการเรียนการสอนสิทธิมนุษยชนในลักษณะที่เป็นการแยกรายประเด็นอยู่
ในระดับอุดมศึกษาหลายหลักสูตร เช่น ภาควิชาสตรีศึกษา ของ
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หลักสูตรสตรีศึกษา ของวิทยาลัยสหวิทยาการ
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ นอกจากนี้ยังมีความพยายามจัดตั้งศูนย์/

สถาบัน/สำนักที่เกี่ยวกับสิทธิมนุษยชนในอีกหลายแห่ง เช่น ศูนย์ศึกษาสิทธิ
มนุษยชน ความขัดแย้ง และสันติภาพ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัย
รามคำแหง (2560) สำนักกฎหมายและสิทธิมนุษยชน ของ กองอำนวยการ
รักษาความมั่นคงภายใน (กอ.รมน.) ภาค 4 ส่วนหน้า เป็นต้น

-129-