Page 133 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

รัฐธรรมนูญมีเนื้อหาสาระต่างกัน ส่งผลต่อการปฏิบัติงานของคณะกรรมการสิทธิ
มนุษยชนแห่งชาติไปด้วย ปัจจุบันคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ชุดที่ 4
จำนวน 6 คนได้ผ่านกระบวนการสรรหาและแต่งตั้งให้เข้าปฏิบัติหน้าที่อย่างเป็น
ทางการแล้วเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2564 ซึ่งยังขาดอีก 1 ตำแหน่งจึงจะครบ

ตามที่กฎหมายกำหนด
1.2 การเคลื่อนไหวด้านสิทธิมนุษยชนในสังคมไทยแบ่งออกได้ดังนี้
1.2.1 การเคลื่อนไหวของภาคประชาชนในเรื่องเกี่ยวกับสิทธิชุมชน สิทธิแรงงาน
สิทธิผู้หญิง สิทธิการมีส่วนร่วมทางการเมือง ซึ่งเคลื่อนไหวอย่างมากตั้งแต่
ช่วงทศวรรษ 2510 เป็นต้นมา แต่ภาษาสิทธิมนุษยชนยังไม่เป็นที่แพร่หลาย

ในขบวนการเคลื่อนไหวของภาคประชาชนมากนัก ภาษที่ใช้ในความหมายที่
หมายถึงสิทธิมนุษยชนในช่วงเวลานั้น ได้แก่ คำว่าสิทธิชุมชน การกดขี่
ความอยุติธรรม ความไม่เป็นธรรม เป็นต้น
1.2.2 การเคลื่อนไหวทางวิชาการ เริ่มมีงานศึกษาและงานตีพิมพ์เผยแพร่เอกสาร
วิชาการที่เกี่ยวข้องกับประเด็นสิทธิมนุษยชนบ้าง เช่น วารสารผู้ไถ่ ของ

คณะกรรมการยุติธรรมและสันติแห่งประเทศไทย (ยส.) ที่ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี
พ.ศ.2525 ซึ่งต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นคณะกรรมการคาทอลิกเพื่อความ
ยุติธรรมและสันติ เป็นองค์กรฝ่ายสังคม ภายใต้สภาพระสังฆราชคาทอลิก
แห่งประเทศไทย และเริ่มมีงานเขียนที่ใช้คำว่า “สิทธิมนุษยชน” เช่น ชุด
โครงการวิจัยพัฒนาการสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ซึ่งมี 10 โครงการวิจัย

ย่อยในชุดนี้ (2524) งานของชัยวัฒน์ สถาอานันท์ เรื่อง แนะนำและวิจารณ
การเรียนการสอนสิทธิมนุษยชน (2528) งานของ เสน่ห์ จามริก เรื่อง
พัฒนาการสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย (2531) หลังจากรัฐธรรมนูญ
2540 กำหนดให้มีคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ งานวิชาการด้าน

สิทธิมนุษยชนเริ่มมีพัฒนาการที่เป็นรูปธรรมมากขึ้น ตัวอย่างเช่น มีชุด
โครงการวิจัยสิทธิมนุษยชนไทยในสถานการณ์สากล ซึ่งมี 9 โครงการย่อย
(2542) งานของ เสน่ห์ จามริก เรื่อง สิทธิมนุษยชน: เกณฑ์คุณค่าและ
ฐานความคิด (2542) และเรื่อง สิทธิมนุษยชนไทยในกระแสโลก (2549)
งานของ ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ เรื่อง กำเนิดและความเป็นมาของสิทธิ
มนุษยชน (2549) และภาษาสิทธิมนุษยชนได้ถูกพูดถึงอย่างกว้างขวางมาก

ขึ้น
1.2.3 มีการจัดการเรียนการสอนสิทธิมนุษยชนแห่งแรกในระดับบัณฑิตศึกษา เมื่อ
ปี พ.ศ. 2542 โดยโครงการจัดตั้งสำนักงานสิทธิมนุษยชนศึกษาและการ
พัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขา

สิทธิมนุษยชน เป็นหลักสูตรนานาชาติและเป็นหลักสูตรแรกของประเทศ
ไทย

-128-