Page 128 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย
P. 128
กสม.จะต้องขับเคลื่อนเชิงนโยบาย
“24 ปีที่ผ่าน (กสม.) เป็นกระจกบานเล็กๆ สะท้อนแสงอาทิตย์แห่ง
ปัญหาให้เข้าตารัฐบาล แก้ 2 อย่าง หนึ่งนโยบาย สองแก้กฏหมาย ทำได้ไหม …
เพราะองค์กร (กสม.) ไม่ใช่องค์กรแห่งอำนาจ องค์กรเราเป็นองค์กรสิทธิ
มนุษยชนเป็นองค์กรพัฒนา … สิ่งที่คุณเห็นคุณเป็นกระจกบานเล็กๆ ที่สะท้อน
ให้เข้าตากรรมการได้ไหม ถึงแม้ว่าเขาจะเป็นเผด็จการมาจากไหน เพราะการ
ทำงานทุกวันนี้ใช้มวลชน ใช้สาธารณะ ใช้ความรู้ของประชากรไทยทั้ง 70 ล้านไป
เขย่าตรงนั้น เหมือนปาก้อนหินลงไปในน้ำ แล้วน้ำมันกระเพื่อม แต่เมื่อไรคุณปา
ก้อนหินลงไปในน้ำ น้ำไม่กระเพื่อมมีค่าเท่ากับศูนย์ (สัมภาษณ์ KI024 7
กุมภาพันธ์ 2565)
กสม. กับความกล้าหาญ
มักมีเสียงสะท้อนว่า การที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ที่แม้จะเป็นองค์กรอิสระ
ตามรัฐธรรมนูญ และมีพันธผูกพันที่จะต้องปฏิบัติตามหลักการปารีส แต่การอยู่ภายใต้กฎเกณฑ์ที่
อาจจะไม่เอื้อให้การทำงานราบรื่นมากนัก โดยเฉพาะกฎเกณฑ์กติกากฎหมายหลักของประเทศ เช่น
กฎหมายรัฐธรรมนูญฉบับ 2550 และ 2560 ที่ถูกตั้งข้อครหาเรื่องขาดความชอบธรรมและไม่ได้เป็น
ประชาธิปไตยเพราะเป็นการร่างโดยคณะรัฐประหาร อย่างไรก็ดี ในการเผชิญกับสถานการณ์ดังกล่าว
ไม่ใช่เรื่องง่ายนักในการทำงานของกสม. ผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชนให้ข้อคิดเห็นที่พึงพิจารณา
อย่างสำคัญไว้ถึงความกล้าหาญทางจริยธรรม และความมั่นคงในหลักการสากลของกสม. ดังนี้ว่า
“มีตัวอย่างนะอย่างกรรมการสิทธิของอินโดนีเซียชุดแรก ไม่ได้มีกฎหมาย
รองรับ ปี ค.ศ.1993 ตอนนั้นมีปัญหาเรื่องติมอร์ อินโดนีเซียเองก็ถูกประนามใน
ระดับประเทศมาก ประธานาธิบดีซูฮาโต ตั้งกรรมการสิทธิฯ ขึ้นมาและแต่งตั้งคนที่
เป็นกรรมการสิทธิ แต่กสม.อินโดนีเซียมีอิสระของตนเอง แม้ว่าจะถูกแต่งตั้งโดย
ประธานาธิบดีที่เป็นเผด็จการก็ตาม
มันอยู่ที่คน จริง ๆ ที่มาที่ไปก็เป็นอย่างหนึ่ง มันอยู่ที่ว่าคุณจะประพฤติ
อย่างไร กรรมการสิทธิฯ ของอินโดนีเซียเป็นที่ยอมรับมาก สามารถผลักดันกฎหมาย
จนต้องยอมรับว่ากรรมการสิทธิของอินโดนีเซียเป็นหนึ่งในกรรมการสิทธิที่ดีที่สุด
… ทำไมเขาทำได้เริ่มต้นจากเผด็จการแท้ ๆ ของเราเริ่มจากประชาธิปไตย
Devolution อย่างที่บอก” (KI012, 16 พฤศจิกายน 2564)
“…เพราะฉะนั้นต้องกลับไปดูประเด็นเดิมว่ากฎหมายเราดีพอหรือ
สมควรหรือไม่ ถ้าดีพอสมควรแล้ว ผลการดำเนินงานของกสม.เป็นอย่างไร แต่
ถ้ากฎหมายไม่ดีเท่าไหร่ แต่กสม. อาจจะดีก็ได้ ลักษณะนี้มีตัวอย่างที่ประเทศ
อินโดนีเซีย กสม. ต้องมีความกล้า ต้องทำในสิ่งที่ไม่ได้เป็นไปตามรัฐ กสม.ต้อง
เป็นอิสระจากรัฐ เป็นอิสระจากประชาชน จากภาคประชาสังคม และจากทุก ๆ
คน” (สัมภาษณ์ KI011 18 พฤศจิกายน 2564)
“กสม.ต้องยืนให้มั่นและเป็นหลักให้ได้ในเรื่องความเข้าใจเรื่องสิทธิ
มนุษยชน ต้องอธิบายให้ได้ว่าการกระทำไหนใช่หรือไม่ใช่ กล้าหาญในเรื่องการ
ท้วงติง กล้าหาญที่ถูกด่า กล้าที่จะถูกวิพากษ์วิจารณ์ กล้าที่จะไม่ถูกใจคนอื่น” (
สัมภาษณ์ KI014, วันที่ 20 พฤศจิกายน 2564)
-122-
