Page 368 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
P. 368
กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
325
ส�ำหรับบำงต�ำแหน่ง เช่น รัฐมนตรี โดยเปิดโอกำสให้ผู้ได้รับโทษจ�ำคุกที่ผ่ำนไประยะเวลำหนึ่งสำมำรถด�ำรงต�ำแหน่งได้
กรณีที่สอง ในส่วนของการจ้างงานภาคเอกชน จำกกรณีตัวอย่ำงค�ำร้องต่อคณะกรรมกำร
สิทธิมนุษยชนแห่งชำติ (ค�ำร้องที่ ๔๘๖/๒๕๕๖ รำยงำนผลกำรพิจำรณำ ที่ ๔๙๕/๒๕๕๘) ซึ่งเป็นกรณีที่ผู้ร้องถูกศำล
พิพำกษำลงโทษจ�ำคุกในคดีลักทรัพย์และรอลงอำญำไว้ ๒ ปี ต่อมำ ผู้ร้องได้สมัครเข้ำเป็นพนักงำนขำยรถยนต์บริษัท
เอกชนแห่งหนึ่ง แต่ถูกปฏิเสธกำรบรรจุ คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติเห็นว่ำไม่มีกำรละเมิดสิทธิมนุษยชน
เนื่องจำก “บริษัทเอกชนมีหลักเกณฑ์และเงื่อนไขกำรพิจำรณำรับบุคคลเข้ำท�ำงำนแตกต่ำงกันไป” ผู้เขียนเห็นว่ำเหตุผล
ของกำรพิจำรณำเช่นนี้สืบเนื่องจำกปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีกฎหมำยที่วำงหลักห้ำมเลือกปฏิบัติส�ำหรับภำคเอกชนใน
มิติของกำรจ้ำงแรงงำนดังเช่นกฎหมำยต่ำงประเทศ ดังนั้น กำรตัดสินใจจ้ำงแรงงำนในภำคเอกชนจึงอยู่ภำยใต้หลักกำร
แสดงเจตนำท�ำสัญญำตำมกฎหมำยแพ่ง แต่หำกพิจำรณำกรณีนี้ตำมหลัก “คุณสมบัติที่จ�ำเป็นอันเกี่ยวข้องกับงำน” แล้ว
อำจเป็นประเด็นที่ถกเถียงได้ว่ำ กำรที่ผู้ร้องเคยถูกศำลพิพำกษำให้ลงโทษจ�ำคุกฐำนลักทรัพย์นั้นไม่มีควำมเกี่ยวข้องกับ
กำรสมัครงำนในต�ำแหน่งพนักงำนขำย
ดังนั้น จะเห็นได้ว่ำกำรก�ำหนดคุณสมบัติเกี่ยวกับ “ประวัติอำชญำกรรม” หรือประวัติควำม
ผิดอำญำ ในลักษณะครอบคลุมอย่ำงกว้ำง เช่น “เคยต้องค�ำพิพำกษำถึงที่สุดให้จ�ำคุก เว้นแต่ควำมผิดที่กระท�ำโดย
ประมำทหรือลหุโทษ” ซึ่งปรำกฏในกฎหมำยหลำยฉบับในส่วนของกำรจ้ำงงำนภำครัฐ รวมทั้งกฎ ระเบียบ หรือนโยบำย
ภำคเอกชนหลำยแห่ง สะท้อนถึงแนวคิดที่ว่ำ บุคคลที่มี “เจตนำ” ทำงอำญำในกำรกระท�ำควำมผิดและได้รับโทษจ�ำคุก
เป็นบุคคลที่ไม่เหมำะสมในกำรท�ำงำน ดังจะเห็นได้จำกกำรยกเว้นส�ำหรับกรณีควำมผิดที่กระท�ำโดยประมำทและควำม
326
ผิดลหุโทษซึ่งเป็นควำมผิดเล็กน้อยที่ไม่มีองค์ประกอบด้ำน “เจตนำ” ทำงอำญำ จะเห็นได้ว่ำกำรก�ำหนดคุณสมบัติ
ดังกล่ำวเชื่อมโยง “เจตนำ” ทำงอำญำกับ “คุณสมบัติอันเป็นสำระส�ำคัญของงำน” โดยส่งผลให้บุคคลผู้มีเจตนำท�ำผิด
อำญำและศำลพิพำกษำให้ลงโทษจ�ำคุกนั้น เป็นบุคคลที่ขำดคุณสมบัติอันจ�ำเป็นกับงำนนั้น หลักกำรเช่นนี้อำจมีส่วน
เกี่ยวข้องในระดับหนึ่ง เช่น บุคคลผู้เคยกระท�ำผิดฐำนข่มขืนกระท�ำช�ำเรำ ท�ำร้ำยร่ำงกำย หำกสมัครงำนในต�ำแหน่งที่มี
โอกำสเกี่ยวข้องกับกำรข่มขืนกระท�ำช�ำเรำหรืออยู่ในสภำพงำนที่มีควำมเสี่ยงต่อกำรเกิดกรณีพิพำทกับบุคคลอื่น ในอีก
แง่หนึ่ง แนวคิดดังกล่ำวมีลักษณะสร้ำงภำพเหมำรวม (Stereotype) ว่ำบุคคลที่มีเจตนำท�ำผิดอำญำ จะต้องเป็นบุคคล
ที่ขำดคุณสมบัติอันเหมำะสมในกำรท�ำงำน โดยเฉพำะงำนรำชกำรจะเห็นว่ำมีกำรก�ำหนดคุณสมบัติดังกล่ำวไว้เกือบทุก
ลักษณะงำน โดยไม่ค�ำนึงควำมแตกต่ำงของลักษณะเฉพำะในแต่ละต�ำแหน่งงำน นอกจำกนี้ ยังมีประเด็นว่ำหลักกำร
พิจำรณำในเชิงเหมำรวมเช่นนี้อำจสะท้อนคุณลักษณะที่ไม่เหมำะสมของผู้สมัครงำนได้หำกพิจำรณำควำมผิดอำญำ
เฉพำะตำมประมวลกฎหมำยอำญำ
อย่ำงไรก็ตำม ในปัจจุบันมีควำมผิดตำมกฎหมำยเฉพำะอื่นที่บัญญัติขึ้นใหม่จ�ำนวนมำกซึ่งมี
โทษอำญำอันมิใช่ควำมผิดที่กระท�ำโดยประมำทหรือลหุโทษ โดยผู้ที่ได้รับโทษตำมกฎหมำยเหล่ำนั้นอำจไม่สะท้อน
ถึง“คุณสมบัติอันเป็นสำระส�ำคัญของงำน” แต่อย่ำงใด ดังเช่น จำกข้อมูลในกำรจัดประชุมกลุ่มย่อยและสัมภำษณ์ มีผู้ให้
ข้อมูลว่ำ “…สังคมยังคงมีแนวคิดว่ำคนมีประวัติอำชญำกรรมเป็นคนไม่ดี แต่ในปัจจุบันประวัติอำชญำกรรมอำจเกิดกับ
325 รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช ๒๕๕๐ มำตรำ ๑๗๔ (๕) ก�ำหนดคุณสมบัติผู้ด�ำรงต�ำแหน่งรัฐมนตรีว่ำ
“….ไม่เคยต้องค�ำพิพำกษำให้จ�ำคุก โดยได้พ้นโทษมำไม่ถึง ๕ ปี ก่อนได้รับต�ำแหน่ง เว้นแต่ในควำมผิดอันได้กระท�ำโดยประมำท หรือ
ควำมผิดลหุโทษ”
326 ประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ ๑๐๔ ก�ำหนดว่ำ “กำรกระท�ำควำมผิดลหุโทษตำมประมวลกฎหมำยนี้ แม้กระท�าโดย
ไม่มีเจตนาก็เป็นควำมผิด เว้นแต่ตำมบทบัญญัติควำมผิดนั้นจะมีควำมบัญญัติให้เห็นเป็นอย่ำงอื่น”
367
