Page 363 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

ถูกศำลตัดสินโทษ โดยอำจรวมถึงกรณีกำรถูกจับ (Arrest) ที่มีกำรบันทึกประวัติในชั้นพนักงำนสอบสวนด้วย แต่ผู้เขียน
เห็นว่ำประเด็นส�ำคัญมิได้อยู่ที่ขอบเขตควำมหมำยของประวัติอำชญำกรรม ว่ำครอบคลุมเฉพำะกำรที่ศำลตัดสินลงโทษ
หรือรวมถึงกำรถูกจับ ถูกตั้งข้อหำ ด้วยหรือไม่ เนื่องจำกประเด็นส�ำคัญอยู่ที่ว่ำ กำรตัดสินใจหรือนโยบำยเกี่ยวกับกำร

จ้ำงงำนซึ่งมีกำรน�ำประวัติอำชญำกรรม ไม่ว่ำจะเป็นประวัติกำรถูกศำลลงโทษหรือกำรถูกจับและตั้งข้อหำ นั้นมีมูลเหตุ
เกี่ยวพันกับ “เหตุแห่งกำรเลือกปฏิบัติ” ตำมกฎหมำยสิทธิพลเมืองหรือไม่ เช่น กำรที่นำยจ้ำงตัดสินใจไม่รับผู้สมัครซึ่ง
เคยมีประวัติถูกต�ำรวจจับและตั้งข้อหำ แต่ไม่ถูกศำลตัดสินว่ำมีควำมผิด โดยกำรตัดสินใจนี้ปรำกฏว่ำมีควำมเกี่ยวข้องกับ

316
เหตุที่ผู้สมัครเป็นคนผิวสี กรณีเช่นนี้ก็ถือได้ว่ำนำยจ้ำงเลือกปฏิบัติอันฝ่ำฝืนกฎหมำยสิทธิพลเมืองแล้ว แต่ทั้งนี้ กำร
เลือกปฏิบัติดังกล่ำวเกิดขึ้นด้วยเหตุ “เชื้อชำติ สีผิว” มิใช่ด้วยเหตุ “ประวัติอำชญำกรรม” ดังนั้น อำจกล่ำวได้ว่ำประวัติ

อำชญำกรรม ตำมกฎหมำยสิทธิพลเมืองของสหรัฐอเมริกำ มีควำมหมำยกว้ำงกว่ำกำรถูกศำลตัดสินโทษ แต่มิได้เป็นเหตุ
แห่งกำรเลือกปฏิบัติด้วยตัวเองเนื่องจำกต้องพิจำรณำควำมสัมพันธ์กับเหตุแห่งกำรเลือกปฏิบัติที่กฎหมำยก�ำหนดไว้ด้วย
ประเด็นที่สอง: การห้ามเลือกปฏิบัติด้วยเหตุ “ประวัติอาชญากรรม” จ�ากัดเฉพาะการปฏิบัติ

ต่อบุคคลโดยอาศัยเหตุแห่งการมีอยู่ซึ่งประวัติอาชญากรรมนั้นเอง หรือครอบคลุมถึงการปฏิบัติต่อบุคคลโดยอาศัย
“สภาพแวดล้อมหรือเหตุที่เกี่ยวเนื่องกับประวัติอาชญากรรมด้วย” ทั้งนี้ เนื่องจำกฝ่ำยผู้รับสมัครงำนมักจะอ้ำงว่ำ กำร

ปฏิเสธกำรจ้ำงไม่ได้เกิดขึ้นจำก “ประวัติอำชญำกรรม” กล่ำวคือ กำรตัดสินใจเกี่ยวกับกำรจ้ำงแรงงำนนั้นไม่เกี่ยวข้อง
กับ “กำรมีอยู่ หรือ ไม่มีอยู่” ของประวัติอำชญำกรรม แต่ตัดสินใจโดยพิจำรณำคุณสมบัติบำงประกำรของผู้สมัคร ซึ่ง
สะท้อนให้เห็นจำกสภำพแวดล้อมหรือสถำนกำรณ์ที่เกี่ยวเนื่องกับ “ประวัติอำชญำกรรม” นั้น เช่น ผู้คัดเลือกคนเข้ำ

ท�ำงำนมิได้ปฏิเสธผู้สมัครเนื่องจำกมีประวัติควำมผิดฐำนลักทรัพย์ แต่ปฏิเสธเพรำะสภำพแวดล้อมของควำมผิดนั้น
สะท้อนให้เห็นคุณสมบัติ พฤติกรรม หรืออุปนิสัยของผู้สมัครที่มีแนวโน้มขำดควำมสุจริตและไม่น่ำไว้วำงใจ เป็นต้น ใน
ประเด็นนี้ คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนออสเตรเลียได้เคยวินิจฉัยไว้ในกรณีซึ่งผู้ร้องอ้ำงว่ำถูกปฏิเสธกำรรับเข้ำท�ำงำนด้วย

317
เหตุ “ประวัติอำชญำกรรม” ของตนที่เคยถูกลงโทษฐำนลักทรัพย์ อย่ำงไรก็ตำม ผู้ถูกร้องซึ่งเป็นกรรมกำรพิจำรณำ
คัดเลือกเข้ำท�ำงำนโต้แย้งว่ำมิได้ตัดสินใจด้วยเหตุ “ประวัติอำชญำกรรม” แต่กำรตัดสินใจไม่รับเข้ำท�ำงำนเป็นไปด้วย
เหตุผลอื่น กล่ำวคือ เมื่อพิจำรณำลักษณะและสถำนกำรณ์ของควำมผิดของผู้ร้องนั้น ผู้ถูกร้องเห็นว่ำเป็นกำรแสดงถึง

“พฤติกรรม” หรือคุณสมบัติที่เกี่ยวกับอุปนิสัยที่ไม่สอดคล้องกับคุณสมบัติของกำรท�ำงำนที่ต้องกำรควำมเชื่อใจ จึงไม่
รับเข้ำท�ำงำนด้วยเหตุผลนี้ อย่ำงไรก็ตำม คณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนออสเตรเลียน�ำแนวทำงกำรตีควำมอย่ำงกว้ำง

(Liberal Construction) มำประกอบกำรตีควำม “ประวัติอำชญำกรรม” ว่ำ ไม่จ�ำกัดเฉพำะประวัติเกี่ยวกับกำรตัดสิน
โทษจริงเท่ำนั้น (Actual Record of Conviction) แต่รวมถึงสถำนกำรณ์เกี่ยวกับกำรตัดสินโทษ (Circumstance of
the Conviction) และพฤติกรรมที่เกี่ยวข้อง (Underlying Conduct) โดยอธิบำยว่ำ หำกตีควำม “ประวัติอำชญำกรรม”

โดยจ�ำกัด (กล่ำวคือ จ�ำกัดเฉพำะกำรตัดสินใจไม่จ้ำงงำนจำก “กำรมีอยู่ซึ่งประวัติอำชญำกรรม”) จะท�ำให้เกิดกำรสร้ำง

316
เทียบเคียงกับตัวอย่ำงที่ EEOC อธิบำยไว้ในแนวทำงกำรบังคับใช้กฎหมำยสิทธิพลเมืองว่ำ กรณีบุคคลอเมริกันเชื้อชำติ
แอฟริกัน ถูกเจ้ำหน้ำที่ต�ำรวจเรียกตรวจและถูกตั้งข้อหำขัดค�ำสั่งเจ้ำพนักงำน แต่ต่อมำพนักงำนอัยกำรสั่งไม่ฟ้อง อย่ำงไรก็ตำม ใน
ฐำนข้อมูลของต�ำรวจบันทึกประวัติกำรถูกตั้งข้อหำนี้ไว้ และนำยจ้ำงน�ำไปใช้ในกำรตัดสินใจเกี่ยวกับกำรจ้ำงงำนเช่นกำรเลื่อนต�ำแหน่ง

โดยผู้ได้รับผลกระทบสำมำรถแสดงให้เห็นว่ำเกิดผลกระทบจำกกำรเลือกปฏิบัติโดยมีควำมแตกต่ำงกับลูกจ้ำงผิวขำวที่อยู่ในสถำนะ
เช่นเดียวกัน ประกอบกับนำยจ้ำงไม่อำจแสดงให้เห็นว่ำประวัติดังกล่ำวมีควำมเกี่ยวข้องกับกำรเลื่อนต�ำแหน่งหรือมีควำมจ�ำเป็น
ทำงธุรกิจอย่ำงไร กรณีนี้อำจเป็นกำรเลือกปฏิบัติอันฝ่ำฝืนกฎหมำยสิทธิพลเมืองด้วยเหตุแห่ง “เชื้อชำติ” (Race): Ibid.
317
From “Ms. Renai Christensen v. Adelaide Casino Pty Ltd.” HREOC Report No. 20

362