Page 328 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

ผิวขำวส่วนมำกเรียนอยู่ โจทก์ฟ้องว่ำนโยบำยรถนักเรียนดังกล่ำวเป็นกำรจ�ำแนกควำมแตกต่ำงและไม่เท่ำเทียมกัน
ศำลตัดสินว่ำนโยบำยนี้เป็นกำรแก้ปัญหำควำมไม่สมดุลทำงเชื้อชำติ (Racial Imbalance) แม้ว่ำควำมไม่สมดุลดังกล่ำว
เกิดจำกกำรก�ำหนดให้นักเรียนเข้ำเรียนตำมพื้นที่ (Neighborhood Policy) แต่ก็ไม่ได้เกิดจำกมูลเหตุจูงใจในกำรแบ่งแยก

สีผิว ดังนั้น นโยบำยนี้จึงมีควำมเหมำะสมเพื่อให้นักเรียนมีโอกำสเรียนเท่ำเทียมกัน จะเห็นได้ว่ำมำตรกำรหรือนโยบำย
ดังกล่ำวนี้อำจมองว่ำเป็นกำรปฏิบัติที่แตกต่ำงกัน แต่จัดอยู่ในลักษณะของมำตรกำรยืนยันสิทธิในเชิงบวก “Affirmative
Action” เพื่อช่วยให้เกิดควำมเท่ำเทียมกันระหว่ำงเด็กนักเรียนที่มีควำมแตกต่ำงกันให้ได้รับสิทธิอย่ำงเท่ำเทียมกัน จึง

ไม่เป็นกำรเลือกปฏิบัติ
ประเด็นของมำตรกำรยืนยันสิทธิในเชิงบวกที่ส�ำคัญในบริบทของกำรศึกษำจะเห็นได้จำกนโยบำยของ

สถำนศึกษำในกำรให้โควตำส�ำหรับกลุ่มบุคคลบำงกลุ่ม โดยเฉพำะอย่ำงยิ่ง กำรให้โควตำด้วยเหตุแห่งกำรเลือกปฏิบัติ เช่น
240
เชื้อชำติ ถิ่นก�ำเนิด สีผิว ดังเช่นในคดี Regents of University of California v. Bakke ซึ่งเป็นกรณีที่มหำวิทยำลัย
มีนโยบำยรับนักศึกษำด้วยโควตำที่ก�ำหนดขึ้นจำกมูลเหตุเชื้อชำติ (Racial Quota) กล่ำวคือ จ�ำกัดที่นั่งจ�ำนวน ๑๖ ที่

นั่งจำก ๑๐๐ ที่นั่งให้บุคคลบำงเชื้อชำติ สีผิว ศำลสูงสุดสหรัฐอเมริกำตัดสินด้วยเสียงข้ำงมำกว่ำกรณีนี้แม้ว่ำเป็นไปเพื่อ
วัตถุประสงค์ในกำรสร้ำงควำมหลำกหลำยของเชื้อชำติให้เกิดขึ้นในชั้นเรียนด้วยกำรให้โควตำช่วยเหลือกลุ่มเชื้อชำติบำง

กลุ่ม แต่มีลักษณะกว้ำงเกินไปและขัดต่อหลักควำมเท่ำเทียมกัน
จำกกำรวิเครำะห์เหตุผลในค�ำพิพำกษำศำลสูงสุดแล้วพบว่ำ โดยทั่วไปแล้วนโยบำยนี้มีลักษณะกำรปฏิบัติ
ที่แตกต่ำงกันระหว่ำงบุคคลที่มีเชื้อชำติ สีผิวต่ำงกัน ท�ำให้โจทก์ซึ่งเป็นคนผิวขำวโต้แย้งว่ำตนไม่อยู่ในโควตำส�ำหรับ

คนผิวสี จึงเป็นกำรเลือกปฏิบัติต่อตนด้วยเหตุเชื้อชำติ สีผิว อย่ำงไรก็ตำม ทำงมหำวิทยำลัยอ้ำงว่ำ นโยบำยดังกล่ำว
มีวัตถุประสงค์เพื่อชดเชยเหยื่อจำกควำมไม่เป็นธรรมในกำรแบ่งแยกทำงสังคม (Compensate Victims of Unjust
Societal Discrimination) จึงถือเป็นมำตรกำรยืนยันสิทธิในเชิงบวก (Affirmative Action) เพื่อสร้ำงโอกำสแก่กลุ่ม

บุคคลในกลุ่มเสี่ยงต่อกำรเลือกปฏิบัติ ประเด็นส�ำคัญของคดีจึงอยู่ที่กำรพิจำรณำว่ำ นโยบำยนี้ถือเป็นมำตรกำรยืนยัน
241
สิทธิเชิงบวกหรือไม่ และขัดต่อหลักกำรคุ้มครองควำมเท่ำเทียมกันตำมรัฐธรรมนูญฉบับแก้ไขเพิ่มเติมครั้งที่ ๑๔ หรือ
ไม่ ศำลอธิบำยว่ำหลักควำมเท่ำเทียมกันคุ้มครองบุคคลทุกเชื้อชำติ สีผิว อย่ำงไรก็ตำม กำรปฏิบัติต่อบุคคลดังกล่ำว

แตกต่ำงกันนั้นอำจท�ำได้ต่อเมื่อเป็นไปเพื่อผลประโยชน์ส�ำคัญที่รัฐพึงปกป้อง (Compelling State Interest)
จะเห็นได้ว่ำศำลได้น�ำหลักวัตถุประสงค์ที่ชอบด้วยกฎหมำยมำพิจำรณำว่ำโควตำดังกล่ำวเป็นไปเพื่อ

ตอบสนองวัตถุประสงค์อันเกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ส�ำคัญของรัฐที่พึงปกป้อง หรือไม่ กล่ำวคือ หำกกำรก�ำหนดโควตำนั้น
เป็นไปด้วยวัตถุประสงค์ที่ชอบด้วยกฎหมำย เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์ส�ำคัญของรัฐแล้ว ก็ไม่เป็นกำรขัดต่อหลักควำม
เท่ำเทียมกัน หรืออีกนัยหนึ่งก็คือเป็นมำตรกำรยืนยันสิทธิเชิงบวกซึ่งจัดว่ำเป็นข้อยกเว้นของกำรเลือกปฏิบัตินั่นเอง

มหำวิทยำลัยอ้ำงว่ำโควตำดังกล่ำวเป็นไปเพื่อผลประโยชน์ส�ำคัญของรัฐในกำรช่วยเพิ่มจ�ำนวนแพทย์ซึ่ง
เป็นคนกลุ่มน้อยและช่วยให้ชุมชนของคนกลุ่มน้อยได้มีแพทย์เพิ่มขึ้น ศำลเห็นว่ำข้ออ้ำงนี้ยังไม่มีเหตุผลเพียงพอเนื่องจำก

วัตถุประสงค์ที่กล่ำวอ้ำงสำมำรถท�ำให้บรรลุได้เช่นกัน หำกรับแพทย์คนผิวขำวเพิ่มขึ้นและแพทย์ซึ่งเป็นคนผิวขำวเข้ำ
มำปฏิบัติงำนในชุมชนของคนกลุ่มน้อย อย่ำงไรก็ตำม ศำลเห็นว่ำกำรส่งเสริมให้เกิดควำมหลำกหลำยในเชื้อชำติของ
นักศึกษำที่รับเข้ำมำแต่ละปีนั้น (Racially Diverse Student Body) เป็นผลประโยชน์ส�ำคัญอันหนึ่งซึ่งรัฐพึงปกป้อง

240
From “Regents of the University of California v. Bakke” 438 U.S. 265 (1978)
241
Equal Protection Clause of the Fourteenth Amendment to the United States Constitution

327