Page 318 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
P. 318
กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
ผู้วิจัยมีข้อสังเกตเพิ่มเติมว่ำ กำรที่รัฐธรรมนูญไทยก�ำหนดหลักควำมเท่ำเทียมกันเฉพำะเรื่องแยกออกมำ
ต่ำงหำกนั้นมีลักษณะใกล้เคียงกับรูปแบบของเยอรมัน ซึ่งแตกต่ำงจำกรัฐธรรมนูญอีกหลำยประเทศที่มิได้ก�ำหนดหลัก
ควำมเท่ำเทียมกันเฉพำะเรื่องไว้ แต่ทั้งนี้เหตุเฉพำะต่ำง ๆ นั้นก็ปรำกฏอยู่ในเหตุแห่งกำรห้ำมเลือกปฏิบัตินั่นเอง อย่ำงไร
ก็ตำม รัฐธรรมนูญของไทยมีข้อแตกต่ำงกับเยอรมัน คือ แม้ก�ำหนดหลักควำมเท่ำเทียมเฉพำะเรื่องเฉพำะในส่วนของเหตุ
แห่งเพศเช่นเดียวกับรัฐธรรมนูญเยอรมัน แต่รัฐธรรมนูญเยอรมันยังมีบทมำตรำอื่นที่ก�ำหนดหลักควำมเสมอภำคเฉพำะ
เรื่องอื่น ๆ เช่น ควำมมีสถำนะเท่ำเทียมกันระหว่ำงเด็กที่เกิดนอกสมรสกับเด็กที่บิดำมำรดำสมรสกันตำมกฎหมำย ควำม
เสมอภำคของชำวเยอรมันในกำรรับรำชกำร เป็นต้น
๔.๕.๔ วิเคราะห์หลักความเท่าเทียมกันตามกฎหมายไทย
รัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย ฉบับปี ๒๕๔๐ และ ๒๕๕๐ ต่ำงบัญญัติรับรองถึงควำมเท่ำเทียมกัน
ไว้ ส�ำหรับหลักกำรห้ำมเลือกปฏิบัตินั้นเป็นกำรคุ้มครองให้บุคคลได้รับกำรปฏิบัติที่เท่ำเทียมและเสมอภำคกันตำมหลัก
ดังกล่ำว ทั้งนี้จะเห็นได้ว่ำ รัฐธรรมนูญของไทยทั้งฉบับปี ๒๕๔๐ และ ๒๕๕๐ ก�ำหนดหลักควำมเสมอภำคหรือควำม
เท่ำเทียมกันไว้ในวรรคแรกของมำตรำ ๓๐ ดังนั้น อำจกล่ำวได้ว่ำโดยหลักแล้วรัฐธรรมนูญมุ่งคุ้มครองควำมเท่ำเทียมกัน
โดยมีกำรขยำยควำมว่ำ กำรเลือกปฏิบัติถือเป็นกำรกระท�ำที่ขัดต่อหลักควำมเสมอภำค ซึ่งโดยหลักแล้วไม่สำมำรถ
กระท�ำได้ ส�ำหรับโครงสร้ำงกำรก�ำหนดหลักควำมเสมอภำคที่เริ่มจำกกำรก�ำหนดหลักควำมเสมอภำคทั่วไป ตำมด้วย
หลักกำรห้ำมเลือกปฏิบัตินั้น จะเห็นได้จำกรัฐธรรมนูญหลำยประเทศ เช่น เยอรมัน แอฟริกำใต้ ฟินแลนด์ อย่ำงไรก็ตำม
รัฐธรรมนูญของไทยนั้นได้แยกหลักควำมเท่ำเทียมกันออกเป็นวรรคหนึ่งต่ำงหำก โดยวำงหลักกำรห้ำมเลือกปฏิบัติแยก
ออกมำเป็นอีกวรรคหนึ่ง แต่ก็อยู่ในมำตรำเดียวกัน ในขณะที่รัฐธรรมนูญต่ำงประเทศ เช่น แคนำดำ กล่ำวถึงหลักควำม
เท่ำเทียมกันและกำรห้ำมเลือกปฏิบัติไว้ในวรรคเดียวกัน แต่เมื่อพิจำรณำจำกโครงสร้ำงกำรบัญญัติรัฐธรรมนูญในหลำย
ประเทศดังกล่ำวแล้วจะเห็นได้ว่ำ กำรเลือกปฏิบัตินั้นเป็นส่วนขยำยของหลักควำมเสมอภำคหรือหลักควำมเท่ำเทียมกัน
นั่นเอง หรืออำจกล่ำวได้ว่ำหลักกำรเลือกปฏิบัตินั้นเป็นส่วนหนึ่งของหลักควำมเสมอภำค ดังจะเห็นได้จำกค�ำพิพำกษำศำล
ที่ตัดสินตำมหลักกำรนี้ เช่น ค�ำพิพำกษำศำลปกครองสูงสุดที่ ฟ. ๑๘/๒๕๔๗ อธิบำยว่ำ “มำตรำ ๓๐ ของรัฐธรรมนูญ
แห่งรำชอำณำจักรไทย บัญญัติให้บุคคลย่อมเสมอกันในกฎหมำยและได้รับควำมคุ้มครองตำมกฎหมำยเท่ำเทียมกัน
ชำยและหญิงมีสิทธิเท่ำเทียมกัน กำรเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรมต่อบุคคลเพรำะเหตุแห่งควำมแตกต่ำงในเรื่องถิ่นก�ำเนิด
เชื้อชำติ ภำษำ เพศ อำยุ สภำพทำงกำยหรือสุขภำพ สถำนะทำงบุคคล ฐำนะทำงเศรษฐกิจหรือสังคม ควำมเชื่อทำง
ศำสนำ กำรศึกษำอบรม หรือควำมคิดเห็นทำงกำรเมืองอันขัดต่อบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ จะกระท�ำมิได้ ซึ่งเป็นกำรวำง
หลักกำรให้รัฐปฏิบัติต่อบุคคลบนพื้นฐำนควำมเสมอภำคเท่ำเทียมกัน ทั้งนี้ โดยไม่ออกหลักเกณฑ์ให้มีผลปฏิบัติที่แตกต่ำง
กันต่อบุคคลที่เหมือนกันในสำระส�ำคัญอย่ำงเดียวกัน หรือไม่ออกหลักเกณฑ์ให้มีผลปฏิบัติอย่ำงเดียวกันต่อบุคคลที่
แตกต่ำงกันในสำระส�ำคัญ” ศำลปกครองยังได้อธิบำยหลักควำมเสมอภำคตำมรัฐธรรมนูญไว้ในค�ำพิพำกษำศำลปกครอง
สูงสุดที่ อ. ๒๒/๒๕๕๑ มีใจควำมส�ำคัญว่ำ “หลักควำมเสมอภำคตำมรัฐธรรมนูญแห่งรำชอำณำจักรไทย พุทธศักรำช
๒๕๔๐ มีหลักว่ำจะต้องปฏิบัติต่อสิ่งที่มีสำระส�ำคัญเหมือนกันอย่ำงเท่ำเทียมกัน และจะต้องปฏิบัติต่อสิ่งที่มีสำระส�ำคัญ
ที่แตกต่ำงกันให้แตกต่ำงกันไป ในส่วนต่อไปจะได้พิจำรณำแนวค�ำพิพำกษำศำลไทย โดยใช้หลักควำมเท่ำเทียมกันเชิง
รูปแบบ และหลักควำมเท่ำเทียมกันเชิงสำระ
317
