Page 308 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

บุคคลทุกคนเท่ำเทียมกันภำยใต้กฎหมำยและมีสิทธิที่จะได้รับกำรคุ้มครองและ
ได้รับประโยชน์ตำมกฎหมำยที่เท่ำเทียมกันโดยปรำศจำกกำรเลือกปฏิบัติ โดยเฉพำะ

อย่ำงยิ่ง ปรำศจำกกำรเลือกปฏิบัติด้วยเหตุเชื้อชำติ สัญชำติ ชำติพันธุ์ สีผิว ศำสนำ
เพศ อำยุ ควำมพิกำรทำงกำยหรือจิต

ควำมใน (๑) ไม่ใช้กับกรณีที่กฎหมำย โปรแกรม หรือกิจกรรมใด ๆ ซึ่ง
มีวัตถุประสงค์เพื่อกำรเยียวยำบุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่อยู่ภำยใต้สภำวะหรือ

เงื่อนไขที่เสียเปรียบ ด้วยเหตุเชื้อชำติ สัญชำติ ชำติพันธุ์ สีผิว ศำสนำ เพศ อำยุ
ควำมพิกำรทำงกำยหรือจิต

ประเด็นส�ำคัญในกำรตีควำมและพิจำรณำคดีเกี่ยวกับควำมเท่ำเทียมกันตำมรัฐธรรมนูญ

แคนำดำ คือ ควำมเท่ำเทียมกันนี้จะมีควำมหมำยแคบ จ�ำกัดเฉพำะรูปแบบหรือเนื้อหำกฎเกณฑ์หรือมำตรกำรว่ำมีกำร
ปฏิบัติต่อบุคคลแตกต่ำงกันหรือไม่ หรือจะมีควำมหมำยกว้ำง โดยพิจำรณำจำกผลกระทบต่อบุคคลอันเกิดจำกกฎเกณฑ์
หรือมำตรกำรนั้นด้วย

หำกพิจำรณำตำมกฎหมำยแคนำดำ จะพบว่ำได้มีกำรยอมรับหลักควำมเท่ำเทียมกันเชิงสำระ
190
(Substantive Equality) ดังจะเห็นได้จำกคดีส�ำคัญ เช่น Andrews v. Law Society of British Columbia ซึ่งศำล
ตัดสินว่ำ รัฐธรรมนูญมิได้เพียงแต่รับรองควำมเท่ำเทียมกันเชิงรูปแบบ (Formal equality) เท่ำนั้น แต่ยังรวมถึงควำม
เท่ำเทียมกันเชิงสำระ (Substantive equality) ด้วย รัฐธรรมนูญแคนำดำมิได้เพียงคุ้มครองปัจเจกบุคคลจำกกำรเลือก
ปฏิบัติโดยรัฐซึ่งกระท�ำโดยเจตนำ (Intentional Discrimination by the State) แต่ยังครอบคลุมถึงกำรคุ้มครองบุคคล

จำกนโยบำย กฎหมำย แนวปฏิบัติใด ๆ ซึ่งส่งผลกระทบก่อให้เกิดควำมไม่เท่ำเทียมกัน (In Effect Create Inequality)
นอกจำกนี้ พบว่ำศำลแคนำดำยังน�ำหลักควำมไม่เท่ำเทียมกันเชิงระบบ (Systematic

Inequality) มำปรับใช้ด้วย กล่ำวคือ มิได้พิจำรณำเฉพำะหลักฐำนของกำรเลือกปฏิบัติโดยเจำะจงของกฎหรือมำตรกำร
อันใดอันหนึ่ง แต่พิจำรณำว่ำมีควำมไม่เท่ำเทียมกันหรือไม่จำกผลรวมของปัจจัยหลำยประกำรซึ่งมีปฏิสัมพันธ์กัน
191
(Numerous Factors which Interact)
ศำลในคดี Law v. Canada อธิบำยว่ำ ควำมเท่ำเทียมกันหมำยควำมว่ำสังคมจะไม่สำมำรถ
ทนต่อกฎหมำยที่แตกต่ำงกันโดยส่งผลต่อบุคคลบำงกลุ่มให้กลำยเป็นพลเมืองชั้นสอง ท�ำให้คุณค่ำของบุคคลเหล่ำนั้น
ลดลง หรือปฏิบัติต่อบุคคลเหล่ำนั้นเสมือนหนึ่งมีควำมสำมำรถหรือสิทธิที่ด้อยกว่ำโดยปรำศจำกเหตุผลอันสมควรหรือ

เป็นกำรล่วงละเมิดต่อเกียรติและศักดิ์ศรีของควำมเป็นมนุษย์ จะเห็นได้ว่ำศำลน�ำแนวคิดเกี่ยวกับเกียรติและศักดิ์ศรีของ
192
ควำมเป็นมนุษย์ (Human Dignity) มำประกอบกำรพิจำรณำถึงควำมไม่เท่ำเทียมกันอันเกิดจำกกฎเกณฑ์ต่ำง ๆ ด้วย

190 From “Andrews v. Law Society of British Columbia [1989]” 1 SCR 143, Supreme Court of Canada
191 From “Action Travail des Femmes v. Canadian National Railway Company [1987]” 1 SCR 1114

Supreme Court of Canada
192 From “Law v. Canada [1999]” 1 SCR 497, Canadian Supreme Court, para 51

307