Page 523 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

เพิ่มเติมโดย (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2532 อันเป็นบทบัญญัติที่ให้อํานาจตราพระราชกฤษฎีกากําหนดเขต

ปฏิรูปที่ดินนั้นเอง โดยยกเลิกเขตปฏิรูปที่ดินเดิมแล้วกําหนดเขตปฏิรูปที่ดินขึ้นใหม่ ส่วนการจัดทํา
แผนที่ท้ายพระราชกฤษฎีกากรณีที่พระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดินครอบคลุมท้องที่หลาย
อําเภอแล้วนั้น ไม่ว่าจะปรับมาตราส่วนของแผนที่หรือให้พระราชกฤษฎีกาฉบับหนึ่งมีแผนที่ท้ายเป็น

หลายฉบับหรือจะตราพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดินแยกเป็นรายอําเภอ ย่อมกระทําได้ แต่ไม่
ว่ารูปแบบใดก็ตาม ต้องแสดงเขตปฏิรูปที่ดินและท้องที่ที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดินให้ปรากฏชัดเจน
เพื่อที่จะได้ทราบถึงตําแหน่งและเขตปฏิรูปที่ดินได้แน่นอน

อนึ่ง การตราพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดินตามมาตรา 25 ไม่มีผลทําให้
ส.ป.ก ได้มาซึ่งที่ดินเพื่อใช้ในการปฏิรูปที่ดิน จนกว่า ส.ป.ก มีความประสงค์ที่จะนําที่ดินมาใช้เพื่อการ
ปฏิรูปที่ดิน และในกรณีที่เป็นที่ดินของรัฐ ส.ป.ก ต้องดําเนินการตามมาตรา 26 วรรคหนึ่ง (1) (2) (3)

หรือ (4) ก่อน ส่วนกรณีที่เป็นที่ดินของเอกชน ส.ป.ก ต้องเวนคืนหรือจัดซื้อที่ดินที่อยู่ในเขตปฏิรูปที่ดิน
ตามมาตรา 29 วรรคหนึ่ง เสียก่อน ส.ป.ก จึงจะได้มาซึ่งที่ดินเพื่อใช้ในการปฏิรูปที่ดิน เมื่อได้มาซึ่ง

ที่ดินแล้ว ส.ป.ก จึงจะเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ในที่ดินเพื่อใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ตามมาตรา
36 ทวิ การยกเลิกพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดิน จึงไม่มีผลทําให้กรรมสิทธิ์ในที่ดินที่ ส.ป.ก
ได้รับมาแล้วต้องเสียไป ดังนั้น เมื่อมีการยกเลิกเขตปฏิรูปที่ดินแล้วกําหนดเขตปฏิรูปที่ดินใหม่ แม้ไม่
ครอบคลุมเขตดําเนินการปฏิรูปที่ดินก็ตาม ส.ป.ก ก็ยังมีอํานาจในการนําที่ดินที่ ส.ป.ก ได้มาเพื่อการ

ปฏิรูปที่ดินมาจัดให้แก่เกษตรกร และดําเนินการปฏิรูปที่ดินในที่ดินนั้นตามอํานาจหน้าที่ได้ต่อไป
สําหรับที่ดินที่ ส.ป.ก ได้มาโดยประการอื่น เช่น ที่ดินภูมิทานหรือที่ดินบริจาค ส.ป.ก

ได้กรรมสิทธิ์ตามมาตรา 36 ทวิ เสมือนเป็นที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน โดยไม่ต้องดําเนินการกําหนดเขต
ตามมาตรา 25 ทวิ ดังนี้ แม้เขตปฏิรูปที่ดินที่กําหนดใหม่จะครอบคลุมที่ดินประเภทนี้ก็ไม่มีผลทําให้การ
ถือกรรมสิทธิ์ในที่ดินและอํานาจดําเนินการปฏิรูปที่ดินในที่ดินดังกล่าวของ ส.ป.ก หมดสิ้นลงแต่อย่างใด

6.14 เรื่องเสร็จที่ 583/2547 บันทึก เรื่อง อํานาจดําเนินการในที่ดินที่ได้มาตาม
มาตรา 25 ทวิ แห่งพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติม

โดยพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2532
คณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะที่ 7) ได้พิจารณาในประเด็นเกี่ยวกับอํานาจดําเนินการ

ในที่ดินที่ได้มาตามมาตรา 25 ทวิ มาตรา 30 พระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ.
2518 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2532 มี
ความเห็นว่า การที่ ส.ป.ก ได้ที่ดินแปลงเล็กแปลงน้อยมาจากการจัดซื้อของกองทุนที่ดินและที่ดิน
แปลงนั้นอยู่นอกเขตปฏิรูปที่ดิน ส.ป.ก ก็มีอํานาจจัดที่ดินให้แก่เกษตรกรหรือสถาบันเกษตรกรเสมือน

เป็นที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดินโดยไม่ต้องดําเนินการตราพระราชกฤษฎีกา
ส่วนอํานาจในการจัดที่ดินของ ส.ป.ก เป็นไปตามบทนิยามคําว่า การปฏิรูปที่ดินเพื่อ

เกษตรกรรม ซึ่งหมายถึงการปรับปรุงสิทธิและการถือครองที่ดินเพื่อเกษตรกรรม การจัดที่อยู่อาศัยใน

8‐88