Page 398 - รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะนโยบายหรือมาตรการเพื่อคุ้มครองและส่งเสริมสิทธิของผู้สูงอายุ: กรณีการเลือกปฏิบัติในผู้สูงอายุ

340 | รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ (Final Report)

การท างานล าบาก หากทางรัฐบาล เข้ามาร่วมเป็นเจ้าภาพ ร่วมสร้างกระบวนการหรือกลไกที่เข้มแข็ง ก็จะช่วย
ให้การคุ้มครองสิทธิหรือการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมของประชาชนมีประสิทธิภาพมากขึ้น
(4) ในมุมของท้องถิ่น ได้มีโครงการให้ความรู้ ประชาสัมพันธ์เพื่อช่วยให้ผู้สูงอายุเข้าใจ รับรู้ถึงสิทธิต่าง

ๆ รวมถึงขั้นตอน กระบวนการการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม แต่หลาย ๆ อย่างที่ท้องถิ่นอยากท าเพื่อ
ช่วยเหลือผู้สูงอายุนั้นท าไม่ได้ เนื่องจากเป็นประเด็นทางกฎหมายที่ทับซ้อนกับหน่วยงานอื่น มีความเสี่ยงที่จะ
ถูกตรวจสอบจากส านักงานตรวจเงินแผ่นดินได้ ท าให้บางครั้งท้องถิ่นก็ท าได้เพียงส่งเสริม แต่จะไปจัดโครงการ
ต่าง ๆ ที่เป็นการสงเคราะห์ ให้ผู้สูงอายุไม่ได้

(5) อุปสรรคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างหนึ่ง ก็คือ การที่กระบวนการยุติธรรมของไทย
มีขั้นตอนที่มาก ใช้เวลานานและมีค่าใช้จ่าย รวมถึงสื่อมีการเผยแพร่ข่าวสารที่แสดงให้เห็นถึงความพึ่งพาไม่ได้
ของเจ้าหน้าที่ในกระบวนการยุติธรรม จึงกลายเป็นภาพลักษณ์ที่ผู้สูงอายุมองว่า หากน าปัญหาของตนเข้าสู่
กระบวนการยุติธรรมแล้วจะได้รับการช่วยเหลืออย่างแท้จริงหรือไม่

ประเด็นที่ 3 ปัจจุบัน ผู้สูงอายุสามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมโดยง่าย สะดวก รวดเร็ว ทั่วถึงและ
ได้รับการคุ้มครองอย่างเหมาะสมหรือไม่ อย่างไร
(1) ในปัจจุบันกลุ่มผู้สูงอายุได้รับความคุ้มครองตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 ตามมาตรา

11 ก าหนดเกี่ยวกับสิทธิต่าง ๆ ที่ผู้สูงอายุจะได้รับการคุ้มครอง ส่งเสริมและสนับสนุน ซึ่งก็ครบถ้วนทุกด้าน
แต่อาจจะยังมีข้อจ ากัดเนื่องจากพระราชบัญญัติดังกล่าวไม่ได้ก าหนดรายละเอียดเอาไว้ด้วยว่าในการช่วยเหลือ
คุ้มครองสิทธินั้นทางเจ้าหน้าที่ของรัฐจะต้องด าเนินการอย่างไรบ้าง อย่างไรก็ตามในเรื่องการให้สวัสดิการ
แก่ผู้สูงอายุ เช่น เบี้ยยังชีพหรือการจัดหาที่พักอาศัย เครื่องนุ่งห่ม รัฐบาลก็พยายามจัดสรรให้กลุ่มผู้สูงอายุ

แต่อาจจะยังไม่ครอบคลุมในสิทธิบางประการ
(2) ส าหรับการท างานของท้องถิ่น ในประเด็นเรื่องกระบวนการยุติธรรม มีมิติของการไกล่เกลี่ยระงับ
ข้อพิพาทโดยยุติธรรมชุมชน ซึ่งช่วยให้ผู้สูงอายุหรือประชากรในชุมชน สามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม
พื้นฐานได้ก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนการทางศาลต่อไป โดยส่วนนี้มีอาสาสมัครที่มีความรู้ความสามารถในเรื่อง

ต่าง ๆ และได้รับการยอมรับจากคนในสังคมเข้ามาท าหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ย ซึ่งส่วนนี้เห็นว่าจริง ๆ แล้ว
ในประเทศไทยมีการรับรองสิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมส าหรับผู้สูงอายุไว้อย่างเหมาะสมแล้ว
เพียงแต่ยังสร้างความน่าเชื่อถือและความเข้าใจให้เกิดแก่ผู้สูงอายุที่จะมาใช้บริการได้ไม่เต็มที่
(3) ปัจจุบันการจ่ายเบี้ยยังชีพของประชากรผู้สูงอายุในพื้นที่กรุงเทพมหานคร มีการพัฒนา โดยจ่าย

ผ่านระบบ national e-payment โดยเป็นการจ่ายเบี้ยยังชีพเข้าสู่บัญชีผู้สูงอายุโดยตรงซึ่งอาจช่วยป้องกันการ
ละเมิดทางทรัพย์สินของผู้สูงอายุได้ อย่างไรก็ตาม ระบบนี้ยังมีช่องว่างอยู่บ้าง หากว่าผู้สูงอายุไม่มีบัญชีธนาคาร
ของตนเอง หรือเลขบัตรประชาชนไม่ตรงกับทะเบียน ก็เป็นปัญหาที่ก าลังพัฒนาแก้ไขอยู่
(4) จุดอ่อนของการเข้าถึงการคุ้มครองทางสังคมหรือการคุ้มครองสิทธิของผู้สูงอายุนั้น มาจากความ

ยากจน ไม่มีทุนทรัพย์ อยู่ในพื้นที่ห่างไกล ไม่สะดวกในการเดินทาง ไม่มีบุคคลพาเข้ามารับสิทธิ ท าให้ผู้สูงอายุ