Page 27 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ สิทธิชุมชนในการจัดสรรทรัพยากรน้ำโดยใช้แนวทางสันติวิธี : กรณีศึกษาพื้นที่ต้นน้ำของประเทศไทย

15

6) การสานเสวนา (Dialogue) คือ กระบวนการสื่อความหมาย และเรียนรู้เพื่อเข้าใจตนเอง
และผู้อื่น สานเสวนา เป็นการเปิดใจ พูดคุย และฟังกันและกันอย่างลึกซึ้ง ด้วยเมตตา ไม่ใช่การ

โต้เถียง หักล้างหรือเอาชนะ ขณะเดียวกัน สานเสวนาไม่ใช่การพูดคุยเพื่อโน้มน้าว กดดัน บังคับ หรือ

เปลี่ยนแปลงผู้ใด หากจะมีความเปลี่ยนแปลงย่อมต้องเกิดขึ้นในตัวคนนั้นเองตามธรรมชาติ สานเสวนาจึง
น้าไปสู่การลดความไม่เข้าใจ และแก้ไขความขัดแย้งด้วยสันติวิธี (สถาบันพระปกเกล้า, 2562) ขณะที่

บุษบง ชัยเจริญวัฒนะ และเหมือนขวัญ เรณุมาศ (2560) กล่าวว่า การสานเสวนานอกจากจะเป็นกระ

บวนการการท้าความเข้าใจซึ่งกันและกันของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย และสร้างสัมพันธภาพที่ดีของ
คู่ขัดแย้งทุกฝ่ายแล้ว ยังเป็นวิธีการจัดการความขัดแย้งหนึ่งที่สามารถช่วยเยียวยาบาดแผลในจิตใจ

ของผู้เข้าร่วมการสานเสวนาด้วย เพราะเมื่อผู้เข้าร่วมการสานเสวนาได้มีโอกาสพูดหรือบอกเล่า

ความรู้สึกที่มีในใจจึงเปรียบเสมือนได้แบ่งเบาความคิดความรู้สึกทุกข์ของตัวเองลงมาให้ผู้อื่นรับทราบ
ร่วมกัน โดยมีผู้เข้าร่วมสานเสวนาท่านอื่น ๆ รับฟัง และเสนอความเห็นและเยียวยาจิตใจกันและกัน

7) การไต่สวน (Inquiry) เป็นการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งที่มุ่งเน้นการจัดการข้อพิพาททั้งใน

ประเทศและระหว่างประเทศ ระบบการไต่สวนระหว่างประเทศเกิดขึ้นเพื่อระงับข้อพิพาทระหว่าง
ประเทศ ทั้งนี้หากไม่สามารถตกลงกันได้โดยทางการทูตอันเนื่องมาจากมีความเห็นขัดแย้งกันก็ให้

จัดตั้งคณะกรรมาธิการไต่สวนขึ้น เพื่ออ้านวยการศึกษาวิเคราะห์ปัญหาโดยหาข้อเท็จจริงอันแน่ชัด

ด้วยการสืบสวนที่ปราศจากความล้าเอียงและด้วยความบริสุทธิ์ใจ โดยอยู่ในวงจ้ากัดเฉพาะข้อเท็จจริง
เท่านั้น ไม่มีลักษณะชี้ขาด ไม่มีลักษณะบังคับ และไม่มีผลผูกพันให้รัฐคู่กรณียอมรับแต่อย่างใดแต่อาจ

มีประโยชน์ในการยุติปัญหาต่อไปได้ (รัฐพล เย็นใจมา และคณะ, 2561)

8) การไม่ให้ความร่วมมือ (Non-Cooperation) การไม่ให้ความร่วมมือหรือเพิกถอนความ
ร่วมมือเป็นปฏิบัติการที่ไร้ความรุนแรงโดยมีเจตนาที่จะหยุดยั้งหรือเพิกถอนความร่วมมือในรูปแบบ

หรือระดับที่เคยให้แก่บุคคล กิจกรรม สถาบันหรือระบอบปกครอง เพื่อแสดงให้เห็นว่าแท้จริงแล้ว

อ้านาจในการปกครองล้วนมีที่มาจากการยอมรับและสนับสนุนของประชาชน และเมื่อใดที่ประชาชน
พร้อมใจกันเพิกถอนความยินยอมนั้น บุคคล กิจกรรม สถาบัน กระทั่งระบอบปกครอง ย่อมไม่อาจ

ด้าเนินต่อไปได้ ปฏิบัติการที่ไร้ความรุนแรง ทั้งนี้ การไม่ให้ความร่วมมือสามารถแบ่งได้เป็น 3 กลุ่มวิธี

ได้แก่ (1) การไม่ให้ความร่วมมือทางสังคม (2) การไม่ให้ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ เช่น การคว่้าบาตร
ทางเศรษฐกิจ และการนัดหยุดงาน และ (3) การไม่ให้ความร่วมมือทางการเมือง (ชญานิษฐ์ พูลยรัตน์,

2553; ชลัท ประเทืองรัตนา, 2557)

9) อารยะขัดขืน (Civil Disobedience) หรืออาจเรียกว่า “การใช้การชุมนุมประท้วงอย่างสันติ”
เป็นกระบวนการต่อสู้อย่างสันติ ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากแนวคิด “อหิงสา” (ahimsa) เพื่อให้ได้สิ่งที่

ต้องการโดยการชุมนุมโดยสงบปราศจากอาวุธ การชุมนุมเพื่อแสดงความเห็นต่าง โดยต้นแบบของการชุมนุม
ประท้วงรูปแบบนี้คือ มหาตมคานธี ผู้เรียกร้องอิสรภาพจากอังกฤษสู่อินเดีย (สุวัฒ ดวงแสนพุด, 2555)