Page 132 - รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

125

บทที่ 5 บทวิเคราะห์ปัญหาการคืนสัญชาติไทยของคนไทยพลัดถิ่น

จากข้อมูลปัญหาการขอคืนสัญชาติไทยของคนไทยพลัดถิ่นที่ค้นพบในพื้นที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ชุมพร ระนองและพังงาในบทที่ 4 กล่าวได้ว่านับตั้งแต่ก่อนเริ่มมีการบังคับใช้พระราชบัญญัติสัญชาติ
(ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 และกฎกระทรวงการพิสูจน์และการรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น พ.ศ. 2555 จนถึง

ปัจจุบัน ในภาพรวมกลุ่มคนไทยพลัดถิ่นยังคงประสบปัญหาในการขอคืนสัญชาติไทย นับตั้งแต่ปัญหาที่เกิดจาก
ตัวของคนไทยพลัดถิ่นเอง (เจ้าของปัญหา) ไปจนถึงข้อจำกัดในการดำเนินงานตามหน้าที่ของหน่วยงานรัฐทั้งใน

ระดับท้องที่และส่วนกลาง อันทำให้กระบวนการขอคืนสัญชาติไทยของกลุ่มคนไทยพลัดถิ่นเกิดความล่าช้า

และกินระยะยาวเวลานานตั้งแต่ 1-10 ปี ซึ่งเกินกว่าระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด โดยพบประเด็นปัญหา
ที่สำคัญดังนี้

5.1 ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับกฎหมาย
5.1.1 พระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555

นับตั้งแต่มีการบังคับใช้พระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 และกฎกระทรวงการพิสูจน์

และการรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น พ.ศ. 2555 จนถึงปัจจุบัน พบปัญหาดังนี้
ปัญหาเรื่องคำนิยาม “คนไทยพลัดถิ่น” ตามมาตรา 4

“คนไทยพลัดถิ่น” หมายความว่าผู้ซึ่งมีเชื้อสายไทยที่ต้องกลายเป็นคนในบังคับของประเทศอื่นโดย

เหตุอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงอาณาเขตของราชอาณาจักรไทยในอดีตซึ่งปัจจุบันผู้นั้นมิได้ถือสัญชาติของ
ประเทศอื่น และได้อพยพเข้ามาอยู่อาศัยในประเทศไทยเป็นระยะเวลาหนึ่งและมีวิถีชีวิตเป็นคนไทย โดยได้รับ

การสำรวจจัดทำทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎร ภายใต้หลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่

คณะรัฐมนตรีกำหนดหรือเป็นผู้ซึ่งมีลักษณะอื่นทำนองเดียวกันตามที่กำหนดในกฎกระทรวง”
หากพิจารณาถึงเบื้องหลังการออกกฎหมายจะพบว่า บุคคลที่เป็นกลุ่มเป้าหมายตามกฎหมายดังกล่าว

จะได้แก่ ผู้อพยพเชื้อสายไทยจากจังหวัดเกาะกง กัมพูชา (เข้ามาก่อนวันที่ 15 พฤศจิกายน 2520) ผู้หลบหนี
เข้าเมืองเชื้อสายไทย จังหวัดเกาะกง กัมพูชา (เข้ามาก่อนวันที่ 20 พฤศจิกายน 2520) ผู้หลบหนีเข้าเมืองเชื้อ

สายไทย จากจังหวัดเกาะกง กัมพูชา (ที่เข้ามาก่อนวันที่ 9 มีนาคม 2519) ผู้พลัดถิ่นสัญชาติพม่าเชื้อสายไทย

และผู้พลัดถิ่นสัญชาติพม่าเชื้อสายไทย ที่เข้ามาหลังวันที่ 9 มีนาคม 2519 และกลุ่มบุคคลประเภทของคนเชื้อ
สายไทยที่ได้รับการสำรวจตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิตามมติคณะรัฐมนตรีวันที่ 18

มกราคม 2548 เท่านั้น
ทำให้บทนิยามความหมายของคนพลัดถิ่นดังกล่าว ยังคงมีข้อกังขาเกี่ยวกับความหมายของคนไทย

พลัดถิ่นว่า “ผู้ซึ่งมีเชื้อสายไทยที่ต้องกลายเป็นคนในบังคับของประเทศอื่นโดยเหตุอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลง

อาณาเขตของราชอาณาจักรไทยในอดีต” จะต้องย้อนไปถึงอดีตแค่ไหนเพียงใด และหากมีคนไทยพลัด
ถิ่นที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยและสามารถพิสูจน์ถึง ความเป็นมา ประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตของการเป็นคนไทยใน

อดีตได้นั้น จะหมายความรวมว่าเป็นคนไทยพลัดถิ่นตามความหมายดังกล่าวหรือไม่ หรือจะถูกถือว่า “เป็นผู้ซึ่ง