Page 33 - รายงานผลการศึกษาวิจัยเพื่อจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน (ฉบับสมบูรณ์)

บทที่ 2
แนวคิดในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

จากทั้งสองมาตรา อาจสรุปได้ดังนี้

ประการแรก มีการรับรองสิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณี และการมีส่วนร่วมในการ

จัดการ การบ ารุงรักษา และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากร ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม รวมถึงความหลากหลาย

ทางชีวภาพอย่างสมดุลและยั่งยืน

ประการที่สอง มีการรับรองการรวมกันเป็นชุมชน ซึ่งท าให้มีสิทธิตามประการแรก แต่มีข้อ

แตกต่างคือ รัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2540 รองรับเฉพาะ “ชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม” แต่ในฉบับปี พ.ศ. 2550 ได้
เพิ่มเติมเป็น “ชุมชน ชุมชนท้องถิ่น หรือชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม” เพื่อรับรองสิทธิให้กว้างขึ้น

ประการที่สาม รัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2540 มีข้อความ “ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ” ซึ่งท า
ให้เกิดปัญหาในการตีความของศาลรัฐธรรมนูญ ดังที่ปรากฏในค าวินิจฉัยที่ 62/2545 ด้วยการให้เหตุผลว่า

บุคคลยังไม่สามารถอ้างสิทธิในการรวมกลุ่มเป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมได้ เนื่องจากในห้วงเวลาดังกล่าวยังไม่มี
กฎหมายระดับพระราชบัญญัติรับรองถึงสิทธิดังกล่าว ทั้งนี้ ค าวินิจฉัยของรัฐธรรมนูญได้ถูกโต้แย้งจาก

นักวิชาการทางกฎหมายหลายท่านว่าการรับรองและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนที่บัญญัติไว้ใน
รัฐธรรมนูญทุกมาตรา ต้องให้ความคุ้มครองและมีผลบังคับใช้ได้โดยตรงด้วยหลักความเป็นสูงสุดของกฎหมาย

28
รัฐธรรมนูญ และหลักการตีความกฎหมายต้องตีความไปในทางให้เกิดผล มิใช่เพียงการรับรองสิทธิแต่ไม่
29
สามารถบังคับได้จริง จึงมีการตัดข้อความดังกล่าวออกในรัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2550 เพื่อให้ศาลสามารถใช้
ดุลพินิจได้โดยไม่ต้องรอให้มีกฎหมายล าดับพระราชบัญญัติ

28 ศุภลักษณ์ พินิจภูวดล. หลักและวิธีปฏิบัติในการบังคับใช้รัฐธรรมนูญในกรณีที่มีบทบัญญัติว่า “ทั้งนี้ เป็นไปตามที่กฎหมาย
บัญญัติ”. (กรุงเทพมหานคร: ส านักพิมพ์วิญญูชน, 2548). น.222.
29 กิตติศักดิ์ ปรกติ. สิทธิขชองบุคคลซึ่งรวมกันเป็นชุมชน. (กรุงเทพมหานคร: ส านักงานศาลรัฐธรรมนูญ, 2550). น.201.

สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย 2-15