Page 577 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
P. 577
553
บุคคลใดก็ตามที่เคยต๎องโทษจําคุกจะถูกตัดสิทธิการทํางานนั้นๆ เป็นการที่กฎหมายปฏิบัติตํอบุคคล
เหมือนกัน โดยไมํคํานึงถึงความแตกตํางของโทษที่แตํละคนได๎รับวําบุคคลที่ถูกจําคุกเพราะปฏิเสธทหารนั้น
มีลักษณะและสาเหตุที่แตกตํางจากอาชญากรอื่นๆ เนื่องจากบุคคลเหลํานี้ถูกจําคุกเพราะการแสดงออกหรือ
การอ๎างสิทธิที่เกี่ยวพันกับเหตุแหํงการเลือกปฏิบัติคือ ความเชื่อ ศาสนา เป็นต๎น
ตัวอยํางคดีที่ตัดสินตามกฎหมายสิทธิมนุษยชนสหภาพยุโรป อันแสดงถึงประเด็นการเลือกปฏิบัติ
ตํอบุคคลที่อ๎างสิทธิปฏิเสธการเกณฑ์ทหาร ในขั้นตอนภายหลังหรือผลสืบเนื่อง คือ Thlimmenos v.
Greece ซึ่งเป็นกรณีที่ผู๎ร๎องถูกจําคุกเกี่ยวกับการปฏิเสธการเป็นทหารโดยพ๎นโทษแล๎ว ตํอมาสมัครงานแตํ
ถูกปฏิเสธการจ๎างเนื่องจากเหตุที่เคยต๎องโทษอาญา ศาลสูงของกรีซตัดสินวําบทบัญญัติตามกฎหมายภายใน
ที่กําหนดคุณสมบัติในการเป็นข๎าราชการพลเรือนวําจะต๎องไมํได๎รับโทษจําคุก ดังนั้นกรณีของผู๎ร๎องซึ่งจะ
สมัครในตําแหนํงด๎านบัญชีก็ต๎องอยูํภายใต๎กฎหมายดังกลําวด๎วย
ผู๎ร๎องจึงนําคดีสูํศาลสิทธิมนุษยชนยุโรป ซึ่งประเด็นสําคัญมิได๎อยูํที่วําการถูกลงโทษตามกฎหมาย
ทหารนั้นเป็นการละเมิดสิทธิหรือไมํ แตํอยูํที่ประเด็นวํา กฎหมายที่จํากัดสิทธิในการทํางานด๎วยเหตุที่ตนถูก
ลงโทษ ไมํได๎จําแนกความแตกตํางระหวํางสาเหตุของโทษหรือฐานความผิด ซึ่งผู๎ร๎องเห็นวํากรณีโทษที่ตน
ได๎รับสืบเนื่องจากความเชื่อทางศาสนา (ผู๎ร๎องถูกจําคุกเพราะปฏิเสธทหารตามหลักความเชื่อศาสนา
Jehovah‖s Witness)
ศาลสิทธิมนุษยชนยุโรปพิจารณาตาม ข๎อ 9 และ ข๎อ 14 ขออนุสัญญาสิทธิมนุษยชนยุโรป แล๎ว
อธิบายวํา “สิทธิที่จะไมํถูกเลือกปฏิบัติของผู๎ร๎อง ถูกละเมิดเมื่อรัฐละเลยไมํปฏิบัติแตกตํางกันตํอบุคคลใน
สถานการณ์ที่แตกตํางกัน” ศาลเห็นวํา รัฐมีผลประโยชน์โดยชอบด๎วยกฎหมายในการกําหนดคุณสมบัติโดย
มิให๎ผู๎ถูกลงโทษจําคุกมีสิทธิทํางานบางอยําง แตํต๎องอยูํภายใต๎หลักความสมเหตุผลและได๎สัดสํวนด๎วย ใน
กรณีนี้ผู๎ร๎องจะสมัครทํางานในตําแหนํงบัญชี และได๎รับโทษจากความผิดที่ปฏิเสธทหารด๎วยเหตุความเชื่อ
ทางศาสนา ซึ่งมีลักษณะแตกตํางจากอาชญากรที่ถูกลงโทษในความผิดอื่นๆ การถูกลงโทษดังกลําวมิได๎
เกี่ยวพันกับคุณสมบัติของงานที่ประสงค์จะทํา ดังนั้น การกีดกันผู๎สมัครงานด๎วยเหตุที่เคยรับโทษจําคุกจาก
การปฏิเสธทหารจึงไมํสมเหตุผล (Not Justified)
ดังนั้นจะเห็นได๎วํา การปฏิเสธการเกณฑ์ทหารนั้น สํงผลให๎เกิดการเลือกปฏิบัติขึ้นได๎อีกในขั้นตอน
หลังจากการปฏิเสธการเกณฑ์ทหารแล๎ว โดยเฉพาะในประเทศที่มีการกําหนดโทษอาญาสําหรับผู๎ปฏิเสธ
และมีการกําหนดคุณสมบัติการทํางานที่ไมํรับผู๎สมัครซึ่งเคยรับโทษจําคุก โดยรวมบุคคลที่ถูกจําคุกเพราะ
อ๎างสิทธิปฏิเสธทหารด๎วยเหตุความเชื่อ ศาสนา เข๎าไปด๎วย ในประเด็นนี้หากพิจารณากฎหมายไทยที่
เกี่ยวข๎องกับการกําหนดคุณสมบัติการทํางานจะพบวํา ในกฎหมายที่กําหนดคุณสมบัติเกี่ยวกับ “เคยต๎องคํา
พิพากษาให๎ลงโทษจําคุก” นั้น มิได๎จําแนกความแตกตํางระหวํางผู๎ได๎รับโทษจากการแสดงออกหรือคัดค๎าน
การเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุความเชื่อ ศาสนา (บางกรณีมีการจําแนกความแตกตํางเฉพาะโทษอาญาที่กระทํา
โดย “เจตนา” กับโทษที่กระทํา “โดยประมาท” เทํานั้น) ทําให๎บุคคลที่ปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุ
