Page 572 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

548

ยื่นคําร๎องตามแบบฟอร์มตํอคณะกรรมการเกี่ยวกับการคัดค๎านด๎วยเหตุมโนสํานึก (Advisory Committee
on Conscientious Objector) โดยในคําร๎องกําหนดให๎ลงลายมือชื่อและเขียนวํา “ข๎าพเจ๎าประกาศการ
605
คัดค๎านการเป็นทหารด๎วยเหตุแหํงมโนสํานึก”

ประเด็นสําคัญที่คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหํงสหประชาชาติเน๎นย้ําก็คือ รัฐต๎องไมํเลือกปฏิบัติ

ด๎วยเหตุแหํงความเชื่อของผู๎คัดค๎านหรือปฏิเสธการเป็นทหาร ตามข๎อมติ 1998/77 ก็กําหนดเรียกร๎องให๎รัฐ
“ไมํเลือกปฏิบัติระหวํางผู๎คัดค๎านการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุผลเกี่ยวกับธรรมชาติหรือความเชื่ออันใดอันหนึ่ง
ของผู๎สมัคร” อยํางไรก็ตาม ปัญหาสําคัญก็คือ แม๎วําในรัฐที่รับรองสิทธิการปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุ
มโนสํานึก แตํบางรัฐจํากัดการอ๎างสิทธิดังกลําวเฉพาะกรณีปฏิเสธด๎วยเหตุความเชื่อทางศาสนาซึ่งมีหลักคํา

สอนหรือข๎อกําหนดเกี่ยวกับสันติภาพหรือตํอต๎านสงคราม (Requiring “Pacifism”) เชํน Quakers,
606
Mennonites, Jehovah‖s Witness เป็นต๎น

หากพิจารณากฎหมายไทยปัจจุบันจะเห็นได๎วํา พระราชบัญญัติรับราชการทหาร กําหนดหน๎าที่
สําหรับชายสัญชาติไทยทุกคน โดยไมํมีการกําหนดให๎สิทธิปฏิเสธการเป็นทหารด๎วยเหตุแหํงมโนสํานึก
สําหรับข๎อยกเว๎นที่กําหนดไว๎เกี่ยวข๎องกับศาสนา ก็จะต๎องเป็นกรณีที่บุคคลนั้นดํารงสถานะเป็นนักบวช (เชํน
พระภิกษุหรือนักบวชในศาสนาอื่น อีกทั้งยังต๎องมีการกําหนดคุณสมบัติด๎านตําแหนํงสถานะและคุณสมบัติ

ด๎านการศึกษาของพระหรือนักบวชด๎วย) ดังนั้นเมื่อเปรียบเทียบกับความตกลงระหวํางประเทศและ
กฎหมายตํางประเทศจะเห็นได๎วํา กฎหมายไทยมิได๎เปิดโอกาสให๎บุคคลทั่วไปที่มิได๎มีสถานะเป็นนักบวช
ปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุความเชื่อทางศาสนาได๎ โดยกฎหมายไทยมิได๎กําหนดให๎มีการรับใช๎ชาติ
ทางเลือกรูปแบบอื่นสําหรับผู๎ที่มีหลักมโนสํานึกหรือความเชื่อที่ไมํสอดคล๎องกับการเป็นทหาร อยํางไรก็ตาม

ดังกลําวมาแล๎ววํา แม๎การปฏิเสธการเกณฑ์ทหารด๎วยเหตุมโนสํานึกได๎รับการรับรองตามข๎อมติฯในบริบท
ของสหประชาชาติ แตํไมํมีผลผูกพันตามกฎหมายระหวํางประเทศ นอกจากนี้ ข๎อยกเว๎นตามกฎหมายเกณฑ์
ทหารของไทยยังมีขอบเขตเฉพาะเกี่ยวกับ “ศาสนา” โดยไมํครอบคลุมถึง “มโนสํานึก” ซึ่งมีความหมาย

กว๎างกวําศาสนาใดศาสนาหนึ่ง ซึ่งจัดอยูํในเหตุ “ความเชื่อ” ตามกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหวํางประเทศ

กรณีที่ 2 : การรับใช้ชาติทางเลือก (Alternative National Service) กับ หลักความเท่า
เทียมกันและไม่เลือกปฏิบัติ

605
“I declare that I have a conscientious objection to performing military service …” ( Navy Personnel
Management, Application format for the Advisory Committee on Conscientious Objectors, BR 3, annex
54B (June 2012)
606 United Nations Human Rights, Office of the High Commissioner, Conscientious Objection to Military
Service, New York and Geneva, 2012 , pp. 50-51