Page 437 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

413

อยํางไรก็ตาม ยังเกิดกรณีที่วําสถานศึกษาบางแหํงกําหนดนโยบายการรับเข๎าศึกษาโดยสํารองที่นั่ง
จํานวนหนึ่งให๎กับบุคคลบางเชื้อชาติ ถิ่นกําเนิด จึงมีประเด็นวํา นโยบายดังกลําวเป็นการเลือกปฏิบัติหรือไมํ

ซึ่งหากพิจารณาโดยทั่วไปแล๎วจะเห็นวํา นโยบายดังกลําวสํงผลให๎เกิดการปฏิบัติที่แตกตํางกันระหวํางบุคคล
ที่ได๎รับสิทธิหรือโควตานั้น กับ บุคคลที่ไมํอยูํในกลุํมเชื้อชาติ ถิ่นกําเนิด ที่มีสิทธิดังกลําว แตํหากพิจารณาถึง
วัตถุประสงค์ของนโยบายนี้จะพบวํา มิได๎เป็นไปเพื่อกีดกันหรือเลือกปฏิบัติ แตํเป็นไปเพื่อชํวยกลุํมผู๎ที่มี
ความเสี่ยงหรือเคยถูกเลือกปฏิบัติให๎ได๎รับโอกาสที่เทําเทียมกันมากขึ้น ฝุายที่กําหนดนโยบายดังกลําวจึง

โต๎แย๎งวําเป็นการปฏิบัติที่ชอบธรรมและไมํเป็นการเลือกปฏิบัติ

คดีสําคัญที่เกี่ยวกับการปฏิบัติที่แตกตํางกันในการรับบุคคลเข๎าศึกษาในสถาบันการศึกษาของรัฐ

ด๎วยเหตุแหํงการเลือกปฏิบัติกลําวคือกรณีเชื้อชาติ ถิ่นกําเนิด แตํมีประเด็นเกี่ยวข๎องกับวัตถุประสงค์เพื่อ
ชํวยให๎เกิดความเทําเทียมกันดังกลําวนี้ จะเห็นได๎จากคดีสําคัญคือ Regents of University of California
390
v. Bakke ซึ่งเป็นกรณีที่ โจทก์เป็นวิศวกรและอดีตทหารถูกปฏิเสธการรับเข๎าศึกษาในคณะแพทยศาสตร์
มหาวิทยาลัย University of California, Davis เนื่องจากมหาวิทยาลัยมีนโยบายรับนักศึกษาด๎วยโควตาที่

กําหนดขึ้นจากมูลเหตุเชื้อชาติ (Racial Quota) กลําวคือจํากัดที่นั่งจํานวน 16 ที่นั่งจาก 100 ที่นั่งให๎บุคคล
บางเชื้อชาติ สีผิว ศาลสูงสุดของ California ตัดสินวํานโยบายดังกลําวเป็นการละเมิดสิทธิของคนผิวขาว
และขัดตํอหลักความเทําเทียมกัน ศาลสูงสุดสหรัฐอเมริกาตัดสินด๎วยเสียงข๎างมากวํากรณีนี้แม๎วําเป็นไปเพื่อ
วัตถุประสงค์ในการสร๎างความหลากหลายของเชื้อชาติให๎เกิดขึ้นในชั้นเรียนด๎วยการให๎โควตาชํวยเหลือกลุํม

เชื้อชาติบางกลุํม แตํมีลักษณะกว๎างเกินไปและขัดตํอหลักความเทําเทียมกัน

391
อยํางไรก็ตาม ในปี 2003 ศาลในคดี Grutter v. Bollinger ได๎ตัดสินวําเกณฑ์การรับนักศึกษา
โดยอาศัยปัจจัยด๎านเชื้อชาติ สีผิว นั้นไมํขัดตํอรัฐธรรมนูญ ข๎อเท็จจริงในคดีนี้เป็นกรณีนักศึกษาผิวขาวผู๎มี
ผลการเรียน 3.8 ถูกปฏิเสธการรับเข๎าศึกษาตํอในมหาวิทยาลัยเนื่องจากนโยบายใช๎ปัจจัยด๎านเชื้อชาติเป็น
ปัจจัยหนึ่งสําหรับการพิจารณารับนักศึกษา นักศึกษาผู๎นี้จึงฟูองวําการใช๎ปัจจัยดังกลําวเป็นการฝุาฝืนหลัก

ความเทําเทียมกันที่กําหนดไว๎ในรัฐธรรมนูญฉบับแก๎ไขเพิ่มเติมครั้งที่ 14 ศาลสูงสุดสหรัฐเห็นวํา เกณฑ์การ
คัดเลือกของมหาวิทยาลัย Michigan มีวัตถุประสงค์เกี่ยวข๎องกับผลประโยชน์สําคัญที่รัฐพึงปกปูอง
(Compelling state interest) กลําวคือวัตถุประสงค์ในการสร๎างชั้นเรียนที่ประกอบด๎วยความหลากหลาย
ของนักศึกษา ศาลตัดสินวํากระบวนการรับนักศึกษาที่มีเกณฑ์ด๎านเชื้อชาตินั้นอาจถือวําเป็นการปฏิบัติใน
ลักษณะพิเศษแกํชนกลุํมน๎อยที่ด๎อยโอกาส (Underrepresented minority group) แตํมีการนําปัจจัยอื่นๆ

เข๎ามาประกอบการพิจารณาสําหรับผู๎สมัครแตํละรายด๎วย ซึ่งแตกตํางกับระบบโควตาซึ่งศาลเคยตัดสินวําขัด
ตํอรัฐธรรมนูญ

4.12.6 ความเสมอภาคและการเลือกปฏิบัติในมิติการศึกษาตามกฎหมายไทย

390 Regents of the University of California v. Bakke, 438 U.S. 265 (1978)
391
Grutter v. Bollinger, 539 U.S. 306 (2003)