Page 395 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

371

(Employment and Occupation) มีความหมายกว๎าง รวมถึง “การเข๎าถึงการฝึกงาน การทํางาน และ
การเข๎าสูํอาชีพใดอาชีพหนึ่ง และเงื่อนไขการจ๎างงาน” ดังนั้นจึงมิได๎จํากัดเฉพาะการปฏิบัติในขั้นตอน

ความสัมพันธ์ระหวํางนายจ๎างลูกจ๎าง เชํน เงื่อนไขการทํางาน การเลื่อนขั้น การเลิกจ๎าง ฯลฯ เทํานั้น แตํยัง
ครอบคลุมถึงกระบวนการที่เกี่ยวข๎องกํอนการเข๎าสูํสัญญาจ๎างแรงงานด๎วย เชํน การสรรหา (Recruitment)
การประกาศรับสมัครงาน การคัดเลือก (Selection) เป็นต๎น ในกรณีของกฎหมายไทยนั้น ไมํมีกฎหมาย
ห๎ามเลือกปฎิบัติที่เป็นกฎหมายกลางอันครอบคลุมมิติตํางๆ หลายมิติ โดยมีกฎหมายเฉพาะที่ครอบคลุมบาง

มิติ เชํน การจ๎างแรงงานแตํไมํระบุเหตุประวัติอาชญากรรมไว๎เฉพาะดังกลําวมาแล๎ว นอกจากนี้ยังมีปัญหา
สําคัญคือ การขาดกฎหมายคุ๎มครองในขั้นตอนกํอนสัญญาจ๎างแรงงาน เชํน การประกาศรับสมัคร การ
คัดเลือก การสัมภาษณ์ เป็นต๎น สําหรับการขาดกฎหมายกลางที่ครอบคลุมมิติอื่นก็เป็นปัญหาที่สําคัญ เชํน
กรณีของประวัติอาชญากรรมนั้นอาจมีการการเลือกปฏิบัติในมิติอื่นนอกจากการจ๎างแรงงานได๎ เชํน

สถาบันการศึกษาที่ไมํรับบุคคลเข๎าศึกษาด๎วยเหตุประวัติอาชญากรรม การให๎บริการภาคเอกชนที่ปฏิเสธไมํ
ให๎บริการด๎วยเหตุประวัติอาชญากรรม เป็นต๎น

(2) ขอบเขตความหมายของ “ประวัติอาชญากรรม”

ในบริบทของกฎหมายสิทธิมนุษยชนเกี่ยวกับการห๎ามเลือกปฏิบัติด๎วยเหตุประวัติอาชญากรรมนั้น
ผู๎วิจัยเห็นวําประเด็นเกี่ยวกับขอบเขตความหมายของประวัติอาชญากรรม อาจจําแนกพิจารณาออกเป็น

ประเด็นยํอย 2 ประเด็นดังนี้

ประเด็นแรก : “ประวัติอาชญากรรม” หมายความเฉพาะการถูกศาลตัดสินว่ามีความผิด หรือ มีนัย

ที่กว้างกว่านั้น เช่น รวมถึงการมีประวัติเนื่องจากตกเป็นผู้ต้องหาในคดีอาญาด้วย เป็นต้น

ในประเด็นนี้หากพิจารณากฎหมายแคนาดาจะพบวํา มีการจําแนกความแตกตํางระหวําง “การถูก
ตั้งข๎อหา” (Criminal charge) กับ การถูกตัดสินโทษ (Conviction) แตํมีขอบเขตแตกตํางกันไป สําหรับใน

ระดับสหพันธรัฐนั้น กฎหมายสิทธิมนุษยชนระดับสหพันธรัฐ (Federal Human Rights Act) ชองแคนาดา

จํากัดขอบเขตความหมายของประวัติอาชญากรรมไว๎แคบ เฉพาะการถูกศาลตัดสินให๎ได๎รับโทษทางอาญา
อีกทั้งต๎องเป็นกรณีที่ได๎รับการระงับประวัติอาชญากรรม ดังนั้น หากเป็นกรณีการถูกตั้งข๎อหา หรือการถูก

ตัดสินโทษแตํไมํได๎รับอนุญาตให๎ระงับประวัติอาชญากรรม ก็ไมํถือเป็นเหตุแหํงการเลือกปฏิบัติที่ได๎รับการ
คุ๎มครองตามกฎหมาย หรืออีกนัยหนึ่งก็คือ อาจเลือกปฏิบัติตํอบุคคลที่มีประวัติอาชญากรรมอันไมํเข๎า

เงื่อนไขดังกลําวนี้ได๎ อยํางไรก็ตาม สําหรับกฎหมายระดับมลรัฐนั้นพบวํามีหลักการแตกตํางกันไป บางมลรัฐ

ครอบคลุมเฉพาะการถูกตัดสินโทษอาญา (Convicted of criminal offence) ในขณะที่บางมลรัฐ
ครอบคลุมการถูกตั้งข๎อหาด๎วย