Page 332 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

308

(2) ความใน (1) ไมํใช๎กับกรณีที่ กฎหมาย โปรแกรม หรือกิจกรรมใดๆซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อการ

เยียวยาบุคคลหรือกลุํมบุคคลที่อยูํภายใต๎สภาวะหรือเงื่อนไขที่เสียเปรียบ ด๎วยเหตุเชื้อชาติ สัญชาติ ชาติ
พันธุ์ สีผิว ศาสนา เพศ อายุ ความพิการทางกายหรือจิต

ประเด็นสําคัญในการตีความและพิจารณาคดีเกี่ยวกับความเทําเทียมกันตามรัฐธรรมนูญแคนาดา

คือ ความเทําเทียมกันนี้ จะมีความหมายแคบ จํากัดเฉพาะรูปแบบหรือเนื้อหากฎเกณฑ์หรือมาตรการวํามี
การปฏิบัติตํอบุคคลแตกตํางกันหรือไมํ หรือจะมีความหมายกว๎าง โดยพิจารณาจากผลกระทบตํอบุคคลอัน
เกิดจากกฎเกณฑ์หรือมาตรการนั้นด๎วย

หากพิจารณาตามกฎหมายแคนาดา จะพบวํา ได๎มีการยอมรับหลักความเทําเทียมกันเชิงสาระ
(Substantive Equality) ดังจะเห็นได๎จากคดีสําคัญเชํน Andrews v. Law Society of British
189
Columbia ซึ่งศาลตัดสินวํา รัฐธรรมนูญมิได๎เพียงแตํรับรองความเทําเทียมกันเชิงรูปแบบ (Formal
equality) เทํานั้น แตํยังรวมถึงความเทําเทียมกันเชิงสาระ (Substantive equality) ด๎วย รัฐธรรมนูญ
แคนาดามิได๎เพียงคุ๎มครองปัจเจกบุคคลจากการเลือกปฏิบัติโดยรัฐซึ่งกระทําโดยเจตนา (Intentional
Discrimination by the State) แตํยังครอบคลุมถึงการคุ๎มครองบุคคลจากนโยบาย กฎหมาย แนวปฏิบัติ
ใดๆ ซึ่งสํงผลกระทบกํอให๎เกิดความไมํเทําเทียมกัน (In Effect Create Inequality)

นอกจากนี้พบวํา ศาลแคนาดายังนําหลักความไมํเทําเทียมกันเชิงระบบ (Systematic Inequality)
มาปรับใช๎ด๎วย กลําวคือ มิได๎พิจารณาเฉพาะหลักฐานของการเลือกปฏิบัติโดยเจาะจงของกฎหรือมาตรการ

อันใดอันหนึ่ง แตํพิจารณาวํามีความไมํเทําเทียมกันหรือไมํจากผลรวมของปัจจัยหลายประการซึ่งมี
190
ปฏิสัมพันธ์กัน (Numerous Factors which Interact)

ศาลในคดี Law v. Canada อธิบายวํา ความเทําเทียมกันหมายความวําสังคมจะไมํสามารถทนตํอ
กฎหมายที่แตกตํางกันโดยสํงผลตํอบุคคลบางกลุํมให๎กลายเป็นพลเมืองชั้นสอง ทําให๎คุณคําของบุคคล
เหลํานั้นลดลง หรือปฏิบัติตํอบุคคลเหลํานั้นเสมือนหนึ่งมีความสามารถหรือสิทธิที่ด๎อยกวําโดยปราศจาก

เหตุผลอันสมควรหรือเป็นการลํวงละเมิดตํอเกียรติและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ จะเห็นได๎วําศาลนํา
แนวคิดเกี่ยวกับเกียรติและศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ (Human Dignity) มาประกอบการพิจารณาถึง
191
ความไมํเทําเทียมกันอันเกิดจากกฎเกณฑ์ตํางๆด๎วย

192
อยํางไรก็ตาม ในคดี Gosselin v. Quebec ซึ่งมีประเด็นพิจารณาวํา กฎเกณฑ์เกี่ยวกับ
สวัสดิการที่ให๎สิทธิแกํบุคคลแตกตํางกันด๎วยเหตุแหํงอายุนั้น ขัดตํอหลักความเทําเทียมกันตามรัฐธรรมนูญ

189
Andrews v. Law Society of British Columbia [1989] 1 SCR 143 (Supreme Court of Canada)
190 Action Travail des Femmes v. Canadian National Railway Company [1987] 1 SCR 1114 (Supreme
Court of Canada)
191 Law v. Canada [1999] 1 SCR 497 (Canadian Supreme Court) at para. 51
192
Gosselin v. Quebec 2002 [SCC] 84 (Canadian Supreme Court)