Page 237 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

213

106
ในคดี Law v. Canada (Minister of Employment and Immigration) ซึ่งมีประเด็นต๎อง
พิจารณาวํากฎเกณฑ์เกี่ยวกับเงินอุดหนุนที่ระบุอายุผู๎รับผลประโยชน์นั้นเป็นการเลือกปฏิบัติอันขัดตํอ

รัฐธรรมนูญหรือไมํ ศาลสูงสุดแคนาดาตัดสินวํา กฎเกณฑ์ดังกลําวไมํขัดตํอรัฐธรรมนูญ โดยวางเกณฑ์วําต๎อง
พิจารณา 3 ประเด็น ดังนี้

1. กฎเกณฑ์ที่พิพาทนั้นได๎กําหนดหลักการที่แตกตํางกัน (Differential Treatment) ระหวําง
บุคคลผู๎อ๎างวําได๎รับผลกระทบกับบุคคลอื่นหรือไมํ ทั้งในเชิงวัตถุประสงค์ หรือผลกระทบ (In Purpose or
Effect)

2. การปฏิบัติที่แตกตํางกันนั้นเกิดขึ้นจากพื้นฐานของเหตุแหํงการเลือกปฏิบัติที่ระบุไว๎หรือไมํ

3. กฎเกณฑ์ที่พิพาทนั้นมีวัตถุประสงค์หรือสํงผลกระทบให๎เกิดการเลือกปฏิบัติตามความหมายของ
ความเทําเทียมกันที่ได๎รับการคุ๎มครองตามรัฐธรรมนูญหรือไมํ

จะเห็นได๎วํา ศาลเน๎นย้ําถึงการพิจารณากฎเกณฑ์ มาตรการ หรือแนวปฏิบัติ ที่พิพาทนั้น ทั้งในเชิง
วัตถุประสงค์ หรือผลกระทบ (In Purpose or Effect) กลําวคือ พิจารณาในกรอบอยํางกว๎าง ครอบคลุม
กฎเกณฑ์ที่มิได๎วางหลักปฏิบัติแตกตํางโดยตรงจากเนื้อหาของกฎเกณฑ์นั้น แตํสํงผล (effect) ให๎เกิดการ
เลือกปฏิบัติด๎วย

นอกจากนี้มีข้อสังเกตว่า กฎหมายและแนวค าพิพากษาศาลแคนาดามุ่งเน้นการคุ้มครอง “ความ
เท่าเทียมกัน” (Equality) โดยพิจารณาว่าการเลือกปฏิบัติเป็นการกระท าอันขัดต่อหลักความเท่าเทียมกัน

หรืออาจกล่าวได้อีกนัยหนึ่งว่า การห้ามเลือกปฏิบัติมิได้เป็นหลักส าคัญในตัวของมันเอง แต่เป็นวิธีการที่จะ
บรรลุถึงหลักส าคัญอันกฎหมายที่มุ่งคุ้มครองซึ่งได้แก่ความเท่าเทียมกัน ดังจะเห็นได้จากคดี Law v.
Canada (Minister of Employment and Immigration) ซึ่งศาลพิจารณากฎเกณฑ์ที่พิพาทภายใต้

บริบทของหลักความเท่าเทียมกันด้วย นอกจากนี้ ตามกฎหมายแคนาดาแสดงให้เห็นว่า มิได้พิจารณาความ
เท่าเทียมกันเฉพาะเนื้อหาของมาตรการหรือกฎเกณฑ์อันใดอันหนึ่งว่าปฏิบัติต่อบุคคลเหมือนหรือแตกต่าง
กัน (Formal equality) แต่มีแนวทางพิจารณาหลักความเท่าเทียมกันในกรอบเชิงสาระ (Substantive
equality) กล่าวคือ ใช้ปัจจัยต่างๆหลายปัจจัยมาประกอบการพิจารณาว่ากฎเกณฑ์หรือมาตรการนั้นส่งผล
ให้เกิดความไม่เท่าเทียมกันเชิงระบบ (Systematic Inequality) หรือไม่ ในการนี้ ปัจจัยส าคัญที่ศาล

พิจารณาคือผลกระทบที่เกิดจากกฎเกณฑ์หรือมาตรการที่พิพาทว่าส่งผลกระทบในทางลบ (Adverse
Effect หรือ detriment effect) ต่อผู้อ้างว่าถูกเลือกปฏิบัติหรือไม่ ซึ่งการพิจารณาจากผลกระทบนี้ เป็น
หลักการเดียวกับการเลือกปฏิบัติโดยอ้อม (Indirect Discrimination) นั่นเอง จึงอาจกลําวได๎วํา การเลือก

ปฏิบัติตามกฎหมายแคนาดาครอบคลุมทั้งกรณีเลือกปฏิบัติโดยตรงและโดยอ๎อม เพียงแตํศาลมิได๎ระบุ
จําแนกเป็นสองกรณีอยํางชัดแจ๎งเทํานั้น

106 Law v. Canada (Minister of Employment and Immigration), [1999] 1 S. C. R. 497