Page 216 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ

192

กับบุคคลบางกลุํมด๎วยเหตุแหํงการเลือกปฏิบัติ การเลือกปฏิบัติโดยตรงนี้จะเห็นได๎จากการปฏิบัติที่มี
วัตถุประสงค์เห็นได๎วําเป็นการเลือกปฏิบัติอันสะท๎อนจากลักษณะหรือรูปแบบของการปฏิบัติที่มีความ

แตกตํางกันระหวํางบุคคลที่เกี่ยวข๎อง เชํน กฎหมายที่ให๎สิทธิกับเพศหนึ่งโดยกีดกันอีกเพศหนึ่ง จะเห็นได๎วํา
กฎหมายนี้มีวัตถุประสงค์ที่เห็นได๎ชัดวําเป็นการเลือกปฏิบัติด๎วยเหตุแหํงเพศ

4.1.1 การเลือกปฏิบัติโดยตรงในบริบทของอนุสัญญาสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ

กลไกตามสนธิสัญญาสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติมีแนวทางพิจารณาหลักการเลือกปฏิบัติ
โดยตรงไปในทิศทางใกล๎เคียงกัน ดังจะเห็นได๎จากความเห็นทั่วไปของ HRC (Human Rights Committee,
66
General Comment 18, Non-Discrimination) ได๎มีการอธิบายการเลือกปฏิบัติไว๎ วํา การเลือกปฏิบัติ
ตามมาตรา 2 และมาตรา 26 ของ ICCPR นั้นหมายถึง “การเลือกปฏิบัติที่ใช๎ใน ICCPR นั้นควรเข๎าใจวํามี
นัยถึงความแตกตํางใดๆ การกีดกัน การจํากัด หรือ การปฏิบัติเป็นพิเศษ ซึ่งอยูํบนพื้นฐานของเชื้อชาติ สีผิว
เพศ ภาษา ศาสนา ความเห็นทางการเมือง ชาติหรือสังคมดั้งเดิม ทรัพย์สิน สถานะอื่นใด และมี

วัตถุประสงค์หรือผลกระทบ (Purpose or effect) ในเชิงอุปสรรคหรือเป็นการลดทอนการใช๎สิทธิและ
เสรีภาพทั้งหลายของบุคคลนั้นบนพื้นฐานของความเทําเทียมกัน”

จะเห็นได๎วําแม๎ความเห็นทั่วไปนี้มิได๎กลําวโดยชัดเจนถึงการเลือกปฏิบัติโดยอ๎อม (Indirect
Discrimination) แตํจากที่อธิบายวํา “…มีวัตถุประสงค์หรือผลกระทบ (Purpose or Effect)” นั้นแสดงอยูํ
วํา การเลือกปฏิบัติตามการความเห็นทั่วไปนี้ หมายรวมถึงการเลือกปฏิบัติโดยตรงและการเลือกปฏิบัติโดย

อ๎อม (Direct and Indirect Discrimination) เนื่องจากการเลือกปฏิบัติโดยตรงจะมุํงเน๎นที่วัตถุประสงค์
(Purpose) ในขณะที่การเลือกปฏิบัติทางอ๎อมจะพิจารณาที่ผลกระทบ (Effect) กลําวคือ แม๎โดยรูปแบบ
ของการปฏิบัติหรือกฎเกณฑ์นั้นจะมีลักษณะเป็นกลาง โดยปฏิบัติตํอบุคคลเทําเทียมกัน แตํในเชิงของ
ผลกระทบแล๎ว การปฏิบัติหรือกฎเกณฑ์ดังกลําวสํงผลให๎บุคคลบางกลุํมเสียเปรียบหรือถูกกีดกัน

ตัวอยํางคดีที่ตัดสินตามหลักของ ICCPR เชํน

67
Lovelace v. Canada ซึ่งเป็นกรณีของกฎหมายแคนาดา (Canadian Indian Act) วางหลักวํา
หญิงอินเดียนที่สมรสกับคนที่มิใชํอินเดียนจะเสียสถานะความเป็นอินเดียน ในขณะที่ชายอินเดียนไมํสูญเสีย
สถานะนั้นแม๎วําจะสมรสกับหญิงที่ไมํใชํอินเดียน ดังนี้เป็นการเลือกปฏิบัติโดยตรงด๎วยเหตุแหํงเพศ

66 UN Human Rights Committee (HRC), “CCPR General Comment No. 18: Non-discrimination,” 10
November 1989
67 Sandra Lovelace v. Canada (Communication No. 24/1977: Canada 30/07/81, UN Doc.
CCPR/C/13/D/24/1977)