Page 141 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2560

๒๓๕
ความรุนแรงต่อสตรี (violence against women) เป็นการละเมิดสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานของสตรี
และท�าให้ประโยชน์ที่สตรีจะได้รับจากสิทธิและเสรีภาพเหล่านั้น ต้องถูกท�าลายหรือลดน้อยลง อันเป็นสาเหตุที่ส�าคัญ
๒๓๖
ของการน�าไปสู่การครอบง�าและการเลือกปฏิบัติต่อสตรีโดยบุรุษ ซึ่งเป็นปัจจัยที่ส�าคัญอย่างยิ่งในการขัดขวางความก้าวหน้า
ของสตรี ทั้งนี้ ในปี ๒๕๖๐ ข้อมูลจากฐานข้อมูลความรุนแรงต่อสตรี เด็ก และความรุนแรงในครอบครัว แสดงให้เห็นว่า สตรี

ยังคงเป็นผู้ถูกกระท�าความรุนแรงมากกว่าบุรุษ โดยคิดเป็น ร้อยละ ๘๕.๘๓ (สตรีจ�านวน ๓๑๒ > บุรุษจ�านวน ๕๙ ราย)
ในขณะเดียวกัน บุรุษ ก็เป็นผู้กระท�าความรุนแรงมากกว่าสตรี คิดเป็น ร้อยละ ๘๗.๙๗ (บุรุษจ�านวน ๓๒๙ > สตรีจ�านวน ๔๒ ราย)
๒๓๗
(ข้อมูล ณ วันที่ ๒๐ กรกฎาคม ๒๕๖๐) ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ที่รัฐจะต้องด�าเนินมาตรการทุกวิถีทางทั้งทางกฎหมาย ทางการ
บริหาร รวมไปถึงทางด้านตุลาการ เพื่อให้บรรลุเป้าประสงค์ในการขจัดความรุนแรงที่เกิดขึ้นกับสตรีในทุกรูปแบบ

ข้อเสนอแนะ

๑) รัฐควรให้ความส�าคัญกับการด�าเนินการใด ๆ เพื่อขจัดแนวความคิดแบบเก่าเกี่ยวกับบทบาทของบุรุษและสตรี

ในทุก ๆ ระดับ และทุก ๆ รูปแบบของการศึกษา โดยอาจบรรจุหลักสูตร/บทเรียนที่เกี่ยวกับความเท่าเทียมกันระหว่างเพศ
๒๓๘
ไว้ในทุกระดับการศึกษา
๒) รัฐควรพิจารณาให้มาตรการในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการละเมิดหรือการคุกคามทางเพศในที่ท�างาน
มีสภาพในลักษณะบังคับ มีบทลงโทษที่ชัดเจน โดยในการตั้งคณะกรรมการสอบวินัยในเรื่องร้องเรียนที่เกี่ยวกับการละเมิด

ทางเพศ ควรที่หน่วยงานจะต้องค�านึงถึงสัดส่วนของสตรีและบุรุษเป็นองค์ประกอบของคณะกรรมการ
๓) ขอให้รัฐให้ความส�าคัญกับการก�าหนดอายุขั้นต�่าที่จะจดทะเบียนสมรสทั้งหญิงและชายให้สอดคล้องกับมาตรฐาน
สากล คือ อายุขั้นต�่าที่สุดของการแต่งงานควรอยู่ที่ ๑๘ ปี (CEDAW/C/THA/CO/6-7, para. 49)

๕.๓ สิทธิด้านวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศ

ภาพรวม

การประเมินสถานการณ์สิทธิด้านวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศในประเทศไทย เชื่อมโยงพัฒนาการและ
การเคลื่อนไหวทางสังคมของกลุ่มบุคคลที่มีอัตลักษณ์ทางเพศที่แตกต่างหลากหลาย โดยครอบคลุมอัตลักษณ์ร่วมของ
กลุ่มหญิงรักหญิง (Lesbian) ชายรักชาย (Gay) บุคคลที่รักทั้งสองเพศ (Bisexual) และบุคคลข้ามเพศ ซึ่งมีอัตลักษณ์ของ
เพศวิถีหรือการแสดงออกทางเพศตรงกันข้ามกับอัตลักษณ์ของเพศโดยก�าเนิด (Transgender/Transsexual) และกลุ่ม

บุคคลที่มีภาวะเพศก�าเนิดทั้ง ๒ เพศ (Intersex) ตลอดจนบุคคลที่มีอัตลักษณ์ทางเพศแบบเลื่อนไหล (Queer)
“สิทธิด้านวิถีทางเพศ และอัตลักษณ์ทางเพศ” เกี่ยวข้องกับหลักการใน ๒ ส่วน คือ ส่วนที่หนึ่ง ข้อบทและ
หลักการส�าคัญตามที่ก�าหนดไว้ในสนธิสัญญาหลักด้านสิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเป็นภาคี โดยพิจารณาควบคู่ไปกับการ
ตีความหมาย และการเชื่อมโยงของข้อบทในประเด็นที่มีความโน้มเอียง หรือเกี่ยวข้องทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศที่น�าเสนอ

ในหลักการยอกยาการ์ตาว่าด้วยการใช้กฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศในประเด็นความโน้มเอียงทางเพศ และ
อัตลักษณ์ทางเพศ (The Yogyakarta Principles) ซึ่งเน้นหลักการไม่เลือกปฏิบัติ และการไม่กระท�าการใด ๆ ที่เป็น
๒๓๙
ความรุนแรง หรือการละเมิดสิทธิด้านวิถีทางเพศ และอัตลักษณ์ทางเพศเป็นส�าคัญ และการตอบตกลงรับข้อเสนอแนะ (accept) หรือ
๒๔๐
๒๓๕ หมายถึง การกระท�าใด ๆ ที่เป็นความรุนแรงทางเพศ ซึ่งเป็นผลหรืออาจเป็นผลให้เกิดการท�าร้ายทางร่างกาย ทางเพศหรือทางจิตใจ เป็นผลให้เกิดความทุกข์ทรมานแก่สตรี รวมทั้งการ
ขู่เข็ญ คุกคาม กีดกันเสรีภาพทั้งในที่สาธารณะและในชีวิตส่วนตัว. (องค์การสหประชาชาติ. ปฏิญญาว่าด้วยการขจัดความรุนแรงต่อสตรี. ๒๕๓๖).
๒๓๖ ๒๕๔๖. มูลนิธิผู้หญิง. ทศวรรษการประชุมระดับโลกว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ณ กรุงเวียนนากับความรุนแรงต่อสตรี. หน้า ๓๓
๒๓๗ กรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว ที่ พม ๐๕๐๓/๕๙๐๒ ลงวันที่ ๓๑ กรกฎาคม ๒๕๖๐ เรื่อง ขอส่งข้อมูลผลการด�าเนินการตามแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ ๓. หน้า ๒.
๒๓๘ CEDAW ข้อ ๑๐ (ค).
๒๓๙ ส�านักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, หลักการยอกยาการ์ตา : ว่าด้วยการใช้กฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ ในประเด็นความโน้มเอียงวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศ
/ ไพศาล ลิขิตปรีชากุล, แปล

140 | รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๖๐