Page 86 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

๖๙

กฎหมายก็ตาม เจ้าหน้าที่ของรัฐซึ่งช่วยด าเนินการควบคุมตัวอย่างลับๆ หรือจงใจปกปิดข้อมูลเกี่ยวกับการ
๘๗
ด าเนินการดังกล่าว กระท าความผิดฐานบังคับบุคคลให้สูญหาย” บทบัญญัตินี้ก าหนดความรับผิดทาง
อาญาเพื่อการบังคับบุคคลให้สูญหายต่อเจ้าหน้าที่ของรัฐเฉพาะแต่กรณีเจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนร่วมในหรือ
รับรู้การควบคุมตัวเช่นนั้นเท่านั้น บทบัญญัติดังกล่าวมิได้ก าหนดความรับผิดทางอาญาแก่ผู้กระท า
ความผิด ในกรณีที่การบังคับบุคคลให้สูญหายกระท าโดยกลุ่มบุคคลหรือบุคคลหลายคนโดยกระท าในนาม
๘๘
หรือโดยได้รับการสนับสนุนโดยทางตรงหรือทางอ้อม การยินยอมหรือการยอมรับของรัฐ ผลที่ตามมา
ก็คือ เมื่อด าเนินการตามนิยามแห่งสหพันธรัฐเม็กซิโก พนักงานอัยการสามารถกล่าวอ้างว่าไม่มีอ านาจ

ด าเนินการสอบสวนหรือด าเนินคดีเกี่ยวกับกรณีการบังคับบุคคลให้สูญหายที่เป็นไปได้ตามนัยแห่ง
กฎหมายระหว่างประเทศ ดังนั้น นับแต่เข้าด ารงต าแหน่งประธานาธิบดีคนใหม่ของประเทศเม็กซิโก
นายเปนา นิเอโต จึงให้ปฏิญาณอย่างต่อเนื่องว่าจะท าให้นิยามของการกระท าอันเป็นการบังคับบุคคลให้

สูญหายตามกฎหมายสหพันธรัฐเม็กซิโกเป็นไปตามมาตรฐานระหว่างประเทศ
ในระดับมลรัฐ การขาดบทบัญญัติหรือการก าหนดบทบัญญัติที่ไม่เหมาะสมย่อม
เป็นการตัดอ านาจของหน่วยงานของรัฐที่จะด าเนินคดีอย่างมีประสิทธิภาพต่อบุคคลที่กระท าความผิด
ระบุชะตากรรมของเหยื่อ (ผู้สูญหาย) และก าหนดมาตรการยับยั้งการกระท าความผิดเช่นนั้น มลรัฐจ านวน

๑๗ แห่งในจ านวนทั้งหมด ๓๒ แห่ง มิได้ก าหนดให้การกระท าอันเป็นการบังคับบุคคลให้สูญหายเป็น
ความผิดตามประมวลกฎหมายอาญาของมลรัฐ ในขณะที่อีก ๒๕ มลรัฐที่เหลือ แม้มลรัฐหล่านี้จะได้
ก าหนดให้การกระท าอันเป็นการบังคับบุคคลให้สูญหายเป็นความผิดอาญาในกฎหมายภายในของมลรัฐ
แต่นิยามของการกระท าความผิดดังกล่าวที่ก าหนดไว้ก็มีความแตกต่างกันอย่างมาก หรือไม่ก็ไม่สอดคล้อง

กับมาตรฐานระหว่างประเทศด้านสิทธิมนุษยชน ตัวอย่างเช่น กฎหมายของมลรัฐจ านวนไม่น้อยที่เกี่ยวกับ
การบังคับบุคคลให้สูญหายมิได้ก าหนดว่าบทบัญญัติเรื่องอายุความ (a statute of limitations) จะใช้
บังคับกับการก่ออาชญากรรมดังกล่าวอย่างไร ทั้งนี้ เนื่องจากการบังคับบุคคลให้สูญหายเป็นการกระท าที่
ต่อเนื่องตลอดไปตราบเท่าที่ชะตากรรมของเหยื่อ (ผู้สูญหาย) ยังไม่เป็นที่รับทราบ การเริ่มนับอายุความ

ย่อมมิอาจกระท าได้จนกว่าชะตากรรมของบุคคลนั้นเป็นที่รับทราบแล้ว และเมื่อเริ่มนับอายุความตาม
เงื่อนไขดังกล่าวแล้ว ระยะเวลาแห่งอายุความจะต้องได้สัดส่วนกับความรุนแรงอย่างยิ่งของการกระท า
๘๙
ความผิดเช่นนั้น
ผลของการด าเนินการของรัฐบาล ตัวอย่างเช่น ในเดือนพฤศจิกายน
ค.ศ. ๒๐๑๒ สภาคองเกรสแห่งมลรัฐ Neuva Leon ได้มีมติรับรองการปฏิรูปกฎหมายและให้แก้ไข
เพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญาโดยก าหนดให้การกระท าอันเป็นการบังคับบุคคลให้สูญหาย

๘๗
Codigo Penal Federal (Federal Criminal Code), Diario Oficial de la Federacion, 1931, as
amended January 25, 2013, http://www.diputados.gob.mx
๘๘
ข้อบกพร่องประการนี้ระบุโดยคณะท างานแห่งสหประชาชาติว่าด้วยการบังคับบุคคลให้สูญหาย
(UN Working Group on Enforced and Involuntary Disapperances) โปรดดู UN Working Group on Enforced
and Involuntary Disappearances, Mission to Mexico, Addendum, Report of the Working Group on
Enforced and Involuntary Disapperances, A/HRC/19/58/Add.2, December 20, 2011.
๘๙
International Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance,
Article 8.