Page 200 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ยังไม่ได้ระบุสิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้เป็นการเฉพาะ แต่เป็นการผูกเอาสิ่งแวดล้อมเข้ายึดโยงกับสิทธิในชีวิตซึ่งเป็นสิทธิมนุษยชน

ที่ได้รับการรับรองอยู่แล้ว หรือไม่
ด้วยเหตุที่ในปัจจุบันยังไม่มีข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมอันอาจใช้เป็นบรรทัดฐานเกี่ยวกับการกระท�า

อันเป็นการละเมิดสิทธิในสิ่งแวดล้อม ถ้อยค�าที่ใช้ในพิธีสารซานซัลวาดอร์จึงยังคงไม่อาจสรุปได้โดยชัดแจ้งว่าเกิดสิทธิใน
สิ่งแวดล้อมขึ้นมาเป็นสิทธิมนุษยชนประเภทใหม่เป็นการเฉพาะในตัวเองแล้ว
หากท้ายที่สุดแล้วมีการแก้ไขถ้อยค�าหรือมีการตีความอย่างชัดเจนเพียงพอที่จะเป็นแนวทางใน

การชี้ขาดข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมในอนาคตได้ ว่าหากต่อไปมีการท�าลายหรือก่อมลภาวะทางสิ่งแวดล้อม องค์กรทางสิทธิ
มนุษยชนสามารถอาศัยสิทธิตามพิธีสารซานซัลวาดอร์ในฐานะสิทธิในสิ่งแวดล้อม เป็นฐานในการพิจารณาว่ามีการละเมิด
สิทธิมนุษยชนโดยไม่จ�าต้องรอให้เกิดผลกระทบแก่สิทธิในชีวิตหรือสิทธิมนุษยชนประเภทอื่น ๆ ขึ้นเสียก่อน ได้หรือไม่ หรือ

สิทธิดังกล่าวยังคงมีลักษณะเป็นส่วนหนึ่งของสิทธิในการมีชีวิตอันเป็นสิทธิมนุษยชนที่ได้รับการรับรองมาแต่เดิม
ส�าหรับภูมิภาคแอฟริกา ด้วยพื้นหลังทางสภาพสังคมและวัฒนธรรมของชาวแอฟริกันที่มีวิถีชีวิต
เกี่ยวพันกับสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมากส่งผลให้กฎบัตรว่าด้วยสิทธิมนุษยชน คือ The Banjul Charter มีการบัญญัติรับรอง

สิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้โดยตรง แต่ด้วยเหตุที่หลายรัฐในภูมิภาคแอฟริกายังเป็นประเทศก�าลังพัฒนา ถ้อยค�าของการรับรอง
สิทธิในสิ่งแวดล้อมภายใต้ The Banjul Charter จึงยังคงเชื่อมโยงสิทธิดังกล่าวเข้ากับการพัฒนาอยู่ อย่างไรก็ดี ค�าวินิจฉัย

ของคณะกรรมการแอฟริกันว่าด้วยสิทธิประชาชนและสิทธิมนุษยชน ในคดี Social and Economic Rights Action
Center (SERAC) and another v. Federal Republic of Nigeria ได้คลายความกังวลของนักวิชาการลง เนื่องจาก
ค�าวินิจฉัยในคดีดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมสามารถบังคับใช้ได้จริง ไม่ใช่แต่เป็นเพียงการรับรองสิทธิเป็น

ลายลักษณ์อักษรในเชิงสัญลักษณ์เท่านั้น

กล่าวโดยสรุป ในภูมิภาคยุโรปนั้น เนื่องจากอนุสัญญาแห่งยุโรปว่าด้วยการคุ้มครอง

สิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน ไม่ได้มีการเพิ่มเติมการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมเป็นสิทธิมนุษยชน
อีกประเภทหนึ่งเป็นการเฉพาะ องค์กรสิทธิมนุษยชนของภูมิภาคยุโรปจึงไม่อาจตีความสิทธิมนุษยชนให้ครอบคลุม

ไปถึงสิทธิในสิ่งแวดล้อมได้ และยังคงอาศัยสิทธิมนุษยชนที่มีอยู่แล้วในการจัดการกับปัญหาสิ่งแวดล้อม ในขณะที่
ภูมิภาคอเมริกา ได้มีการเพิ่มเติมการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมไว้ในพิธีสารซานซัลวาดอร์ อย่างไรก็ดี ในปัจจุบัน
ยังไม่มีข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมอันจะเป็นแนวบรรทัดฐานการบังคับใช้สิทธิในสิ่งแวดล้อม ซึ่งต่างจาก The Banjul

Charter ของภูมิภาคแอฟริกา ที่มีถ้อยค�าในการรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมเชื่อมโยงเข้ากับการพัฒนา จนท�าให้
นักวิชาการเกิดความกังวลว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมดังกล่าวจะไม่สามารถบังคับใช้ได้จริงเนื่องจากยังคงต้องค�านึงถึง

การพัฒนาประเทศด้วย แต่เมื่อมีค�าวินิจฉัยในคดี SERAC and Another v. Nigeria ขึ้นมาแล้ว ก็ย่อมเป็นหลักฐาน
ในทางปฏิบัติว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมสามารถบังคับใช้ได้จริงในภูมิภาคแอฟริกา
ดังนั้น จึงสามารถกล่าวได้ว่าสิทธิในสิ่งแวดล้อมได้รับการรับรองเป็นสิทธิมนุษยชน

ประเภทหนึ่งเป็นการเฉพาะในระดับภูมิภาค อันได้แก่ ภูมิภาคอเมริกาและภูมิภาคแอฟริกา โดยภูมิภาคแอฟริกา
ได้มีการบังคับใช้สิทธิดังกล่าวในการระงับข้อพิพาททางสิ่งแวดล้อมโดยคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแล้ว

199