Page 118 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
P. 118
ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
๒) สิทธิในการมีส่วนร่วมในกระบวนการด้านสิ่งแวดล้อม
ได้มีการบัญญัติถึงสิทธิของประชาชนในการเข้าไปมีส่วนร่วมต่อกระบวนการด้านสิ่งแวดล้อม
โดยก�าหนดหมวดว่าด้วยสิทธิชุมชนไว้อย่างชัดเจน ดังนี้
มาตรา ๖๖ ก�าหนดให้บุคคลซึ่งรวมตัวกันเป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมมีสิทธิที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมใน
การบ�ารุงรักษาและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน
มาตรา ๖๗ วรรคแรก ก�าหนดให้บุคคลมีสิทธิที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการบ�ารุงรักษา
ทรัพยากรธรรมชาติ ตลอดจนคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อให้สามารถด�ารงชีพ
อยู่ได้อย่างปกติและต่อเนื่อง ในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ
หรือคุณภาพชีวิตของตน
มาตรา ๖๗ วรรคสอง ก�าหนดถึงสิทธิของประชาชนในการเข้าไปมีส่วนร่วมและแสดงความคิดเห็น
ในกรณีที่หน่วยงานตามที่ก�าหนดในมาตรา ๖๗ ด�าเนินโครงการใด ๆ ที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบ
ต่อสิ่งแวดล้อม
มาตรา ๑๖๕ ก�าหนดให้ประชาชนมีสิทธิที่จะออกเสียงประชามติโดยความเห็นชอบของคณะ
รัฐมนตรีในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเรื่องสิ่งแวดล้อมได้
๓) สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อม
การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อมตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนั้น ประกอบด้วย
มาตรา ๖๗ วรรค ๓ ก�าหนดให้บุคคลสามารถฟ้องร้องหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ
ราชการส่วนท้องถิ่น หรือองค์กรอื่นของรัฐ เพื่อให้การด�าเนินการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมตามที่
รัฐธรรมนูญก�าหนดไว้ได้รับความคุ้มครอง
มาตรา ๕๙ ก�าหนดให้บุคคลสามารถเสนอเรื่องราวร้องทุกข์ต่อรัฐได้เมื่อได้รับความเสียหาย
มาตรา ๖๐ คุ้มครองสิทธิของบุคคลที่จะฟ้องร้องหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ
ราชการส่วนท้องถิ่น หรือองค์กรอื่นของรัฐที่เป็นนิติบุคคลให้รับผิดจากการกระท�าหรือการละเว้น
การกระท�าของข้าราชการ พนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วยงานนั้น ๆ
มาตรา ๒๑๒ ก�าหนดให้ประชาชนสามารถยื่นค�าฟ้องต่อศาลรัฐธรรมนูญได้โดยตรง หากปรากฏ
ว่าบทบัญญัติแห่งกฎหมายใดละเมิดสิทธิเสรีภาพที่รัฐธรรมนูญรับรองและคุ้มครอง
๔) หน้าที่ของประชาชนในการปกป้องสิ่งแวดล้อม
มีการก�าหนดไว้ในมาตรา ๗๓ ให้ประชาชนมีหน้าที่ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อมตามที่กฎหมายก�าหนด
๕) หน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อม
รัฐธรรมนูญได้ก�าหนดหน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อมไว้ ดังนี้
มาตรา ๖๗ วรรคสอง ก�าหนดให้รัฐมีหน้าที่จัดท�าการศึกษาและประเมินผลกระทบต่อคุณภาพ
สิ่งแวดล้อมและสุขภาพ โดยจะต้องให้มีองค์การอิสระซึ่งมีสมาชิกประกอบไปด้วยผู้แทนองค์การ
117
