Page 120 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

๒) สิทธิในการมีส่วนร่วมในกระบวนการด้านสิ่งแวดล้อม
ได้มีการบัญญัติถึงสิทธิของประชาชนในการเข้าไปมีส่วนร่วมต่อกระบวนการด้านสิ่งแวดล้อม ดังนี้

 มาตรา ๖๓ ก�าหนดให้บุคคลซึ่งรวมตัวกันเป็นชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมมีสิทธิที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมในการ
บ�ารุงรักษาและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน

 มาตรา ๖๔ ได้ก�าหนดให้บุคคลมีสิทธิที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการบ�ารุงรักษาทรัพยากร
ธรรมชาติ ตลอดจนคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อให้สามารถด�ารงชีพอยู่ได้
อย่างปกติและต่อเนื่อง ในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ หรือ

คุณภาพชีวิตของตน
 มาตรา ๖๒ วรรคสอง และมาตรา ๖๔ วรรคสอง ก�าหนดถึงสิทธิของพลเมืองในการแสดงความคิดเห็น

ต่อหน่วยงานที่จะจัดท�าหรือด�าเนินโครงการ หรือด�าเนินกระบวนการพิจารณาใด ๆ ที่อาจมีผลกระทบ
ต่อสิ่งแวดล้อม
 มาตรา ๖๗ ก�าหนดให้ประชาชนมีสิทธิที่จะออกเสียงประชามติโดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี

ในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเรื่องสิ่งแวดล้อมได้

๓) สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อม

การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมด้านสิ่งแวดล้อมตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญนั้น ประกอบด้วย
 มาตรา ๖๒ วรรคแรก ได้ก�าหนดให้พลเมืองสามารถฟ้องร้องหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ
รัฐวิสาหกิจ ราชการส่วนท้องถิ่น หรือองค์กรอื่นของรัฐ หากปรากฏว่าหน่วยงานดังกล่าวกระท�าการ

ในลักษณะที่ละเมิดสิทธิเสรีภาพของตน
 มาตรา ๒๓๕ ได้ก�าหนดให้ประชาชนซึ่งถูกละเมิดสิทธิของตนโดยกฎหมายสามารถร้องต่อศาล

รัฐธรรมนูญได้โดยตรง ในกรณีที่ไม่สามารถใช้สิทธิโดยทางอื่นได้แล้ว

๔) หน้าที่ของประชาชนในการปกป้องสิ่งแวดล้อม

ได้มีการก�าหนดไว้ในมาตรา ๒๗ ให้พลเมืองมีหน้าที่ในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๕) หน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อม
รัฐธรรมนูญได้ก�าหนดหน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อมไว้ ดังนี้
 มาตรา ๖๔ วรรคสอง ก�าหนดให้รัฐมีหน้าที่จัดท�าการศึกษาและประเมินผลกระทบต่อคุณภาพ

สิ่งแวดล้อม โดยจะต้องให้มีองค์การอิสระซึ่งมีสมาชิก ประกอบไปด้วยผู้แทนองค์การเอกชนด้าน
สิ่งแวดล้อมและผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาที่จัดการศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมให้ความเห็นประกอบด้วย
ในกรณีที่จะด�าเนินโครงการหรือกิจกรรมที่อาจก่อผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมอย่างรุนแรง

 มาตรา ๘๓ ก�าหนดให้รัฐต้องส่งเสริมและสนับสนุนให้ชุมชนท้องถิ่นมีส่วนร่วมในการสงวน บ�ารุงรักษา
และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพอย่างสมดุล รวมทั้งมีส่วนร่วม
ในการส่งเสริมบ�ารุงรักษา และคุ้มครองคุณภาพสิ่งแวดล้อมตามหลักการการพัฒนาที่ยั่งยืน

119