Page 70 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2559

ในส่วนของสถานการณ์ที่เกี่ยวกับการบังคับบุคคลให้สูญหายประเทศไทยประสบปัญหาการบังคับบุคคลสูญหาย
มาโดยตลอด ซึ่งการหายสาบสูญโดยถูกบังคับของบุคคลเป็นวิธีการนอกกฎหมายวิธีหนึ่งที่มักจะมีการกล่าวอ้างจากญาติ

ของผู้สูญหายว่าอาจมีความเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ของรัฐในการใช้อ�านาจในการปฏิบัติหน้าที่ โดยอาจจัดกลุ่มเหตุการณ์ที่มี
ผู้สูญหายโดยถูกบังคับได้ ดังนี้

๑. กรณีที่เกี่ยวกับเหตุการณ์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ หรือกรณีนายมะยาเต็ง มะรานอ ถูกเจ้าหน้าที่ทหารจ�านวน
หลายนายใช้อ�านาจตามกฎอัยการศึกท�าการปิดล้อม ตรวจค้นและควบคุมตัวนายมะยาเต็งฯ พร้อมกับรถยนต์ของนายมะยา

เต็งไปต่อหน้าภรรยาและบุตร เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๕๐ จากนั้นก็ไม่ปรากฏว่านายมะยาเต็งยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ และญาติ
ของผู้สูญหายได้เห็นนายมะยาเต็งครั้งสุดท้ายขณะที่อยู่ในการควบคุมตัวของเจ้าหน้าที่ฝ่ายทหาร หรือกรณีนายอับดุลเลาะห์
๓๓
อาบูคารี ที่หายตัวไปเมื่อวันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๕๕๒ ซึ่งเป็นพยานส�าคัญในคดีที่กรมสอบสวนคดีพิเศษสืบสวนเจ้าหน้าที่ต�ารวจ

ระดับสูงที่ถูกกล่าวหาว่าร่วมกันซ้อมทรมานลูกความของนายสมชาย นีละไพจิตร ในคดีปล้นปืนค่ายนราธิวาสราชนครินทร์
๓๔
เมื่อปี ๒๕๔๗ หรือกรณีของนายอิบรอเฮง กาโฮง และนายดุลหามิ มะแร ที่ได้หายไปหลังจากที่ไปติดต่อขอรับเรือจากค่าย
๓๕
ต�ารวจตระเวนชายแดนในอ�าเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา เมื่อวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๕๔ กรณีนายนาสือลัน ปิ เมื่อวันที่ ๑๗
มกราคม ๒๕๕๕ ได้ถูกลักพาตัวไปจากร้านน�้าชาใกล้บ้านของตนเอง อ�าเภอเจาะไอร้อง จังหวัดนราธิวาส โดยมีชาย ๒ คน
แต่งกายคล้ายชุดทหาร มีอาวุธประจ�ากาย ซึ่งชาวบ้านเชื่อว่าเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ ซึ่งได้มีการแจ้งความไว้กับพนักงานต�ารวจ

๓๖
ในพื้นที่ให้สืบสอบสวนแล้ว แต่ก็ยังไม่มีความคืบหน้าใด ๆ กรณีนายฟาเดล เสาะหมาน อดีตผู้ต้องขังที่ถูกด�าเนินคดีเกี่ยว
๓๗
กับความมั่นคง ซึ่งถูกกลุ่มชายฉกรรจ์ ๓ คนใช้ก�าลังบังคับเอาตัวและหายสาบสูญไป เมื่อวันที่ ๒๔ มกราคม ๒๕๕๙ เป็นต้น
๓๘
๒. กรณีเหตุการณ์ในช่วงสงครามยาเสพติด เช่น การสูญหายของบุคคลในช่วงสงครามยาเสพติดในปี พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็นต้น
๓. กรณีที่ผู้สูญหายมีความขัดแย้งรุนแรงกับผู้มีอิทธิพลหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐบางคน เช่น กรณีของนายทนง โพธิ์อ่าน
ผู้น�าแรงงานที่หายตัวไปในปี ๒๕๓๔ หรือกรณีของนายกมล เหล่าโสภาพันธุ์ ซึ่งเคลื่อนไหวตรวจสอบข้อมูลที่ไม่โปร่งใส
๓๙
เข้าข่ายทุจริตหลาย ๆ กรณี ในพื้นที่อ�าเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ได้หายตัวไปอย่างไร้ร่องรอยเมื่อวันที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑
ซึ่งหลักฐานที่เขารวบรวมได้ระบุชัดว่า มีความไม่โปร่งใสหลายประเด็น จนน�ามาซึ่งการร้องเรียนอีกหลายคดีเกี่ยวโยง
ทั้งผู้รับเหมา เจ้าพนักงานเทศบาลเมืองบ้านไผ่ และเจ้าหน้าที่ต�ารวจ เป็นต้น สถานการณ์ด้านสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง
๔๐
๔. กรณีการสูญหายของนักปกป้องสิทธิมนุษยชน อาทิ นายพอละจี รักจงเจริญ หรือบิลลี่ นักต่อสู้เพื่อสิทธิชุมชน
๔๑
ชาวกะเหรี่ยงที่หายตัวไป เมื่อวันที่ ๑๗ เมษายน ๒๕๕๗ กรณีของนายเด่น ค�าแหล้ ประธานโฉนดชุมชนโคกยาว ที่ได้ต่อสู้
ในประเด็นที่ดินท�ากินซึ่งหายตัวไป เมื่อวันที่ ๑๖ เมษายน ๒๕๕๙ หลังเดินทางเข้าป่าเพื่อหาเก็บหน่อไม้ ๔๒

๓๓ จาก ศาลจังหวัดยะลาสั่งให้สหกรณ์ครูยะลารับนายมะยาเต็ง มะรานอ กลับเป็นสมาชิกจ่ายเงินตามสิทธิฯ คดีแรกที่ผู้ถูกบังคับให้สูญหายได้รับสิทธิคุ้มครอง, โดย
มูลนิธิผสานวัฒนธรรม, ๒๕๕๔, สืบค้นจาก https://voicefromthais.wordpress.com/2011/11/29/south-thailand-yala-court-orders-to-yala-teacher-collectives-to-
pay-sufficient-benifit-to-mr-mayateh-missing-persons-family/ บทที่
๓๔ จาก จี้ดีเอสไอสอบด่วน พยานปากเอกหายลึกลับ คดีต�ารวจใหญ่ซ้อมผู้ต้องหาปล้นปืน, โดย ประชาไท, ๒๕๕๒, สืบค้นจากhttps://prachatai.com/jour- ๓
nal/2009/12/27079
๓๕ จาก ชาวบ้านยะลา ร้องดีเอสไอ สอบ ตชด. หลังสงสัย อุ้มชาวบ้านหาย ๒ คน, โดย ฐานข้อมูลข่าวจังหวัดชายแดนภาคใต้, ๒๕๕๔, สืบค้นจาก http://wbns.oas.
psu.ac.th/shownews.php?news_id=106777
๓๖ จาก จดหมายเปิดผนึก, โดย Human Rights Lawyers Association, ๒๕๕๔, สืบค้นจาก https://arar.facebook.com/naksit.org/posts/270016816400157
๓๗ จาก ผสานวัฒนธรรม’ ร้องสตช. เร่งสืบการหายตัวของ ‘ฟาเดล เสาะหมาน’ หลังผ่านไป ๓ เดือนไม่คืบ, โดย ประชาไท, ๒๕๕๙, สืบค้นจาก https://prachatai.
com/journal/2016/03/64850
๓๘ รายงานผลการพิจารณาค�าร้องเพื่อเสนอแนะนโยบายหรือข้อเสนอในการปรับปรุงกฎหมายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เรื่อง สิทธิและเสรีภาพใน
ชีวิตและร่างกาย สิทธิในกระบวนการยุติธรรม เสรีภาพในเคหสถาน สิทธิในเกียรติยศชื่อเสียงและความเป็นอยู่ส่วนตัว และสิทธิในเกียรติยศชื่อเสียงและความเป็นอยู่ส่วนตัว และ
สิทธิในทรัพย์สิน กรณีการด�าเนินนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ ก่อให้เกิดความเสียหายต่อประชาชนและส่งผลกระทบด้าน
สิทธิมนุษยชนในวงกว้าง
๓๙ จาก ย้อนรอยคนไทยที่ (ถูกอุ้ม) หายไป, สืบค้นเมื่อ ๒๕๖๐ จาก http://www.gqthailand.com/mobile/life/view/?url=enforced-disappearance
๔๐ จาก ๒ ปีคดีอุ้ม “กมล เหล่าโสภาพันธ์”ไม่คืบ วิถีชีวิตลูก-เมียเปลี่ยน/เปิดร้านข้าวมันไก่, สืบค้นเมื่อ ๒๕๖๐ จากhttp://www.manager.co.th/Local/ ViewNews.
aspx?NewsID=9530000017958
๔๑ จาก ๒ ปี การหายตัวไปของบิลลี่ กับสถานการณ์การอุ้มหายในไทย, โดย Isranews ๒๕๕๙, สืบค้นจาก https://www.isranews.org/thaireform-doc-politics/
46288-artical_462883.html
๔๒ จาก พบหัวกะโหลกมนุษย์ อาจเชื่อมโยงการหายตัวของ ‘เด่น คาแหล้’, โดย ประชาไท, ๒๕๖๐, สืบค้นจาก https://prachatai.com/journal/2017/03/70742

รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 69 ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๕๙