Page 56 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2559
P. 56
กสม. พบว่า กลุ่มเด็กและสตรี โดยเฉพาะในกลุ่มที่สูญเสีย
ผู้น�าครอบครัวในเหตุการณ์ความไม่สงบ กลายเป็นกลุ่มประชากร
ที่ได้รับผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมอย่างเรื้อรัง จึงมีข้อเสนอ
ให้รัฐต้องมีแนวทางในการเยียวยาที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพต่อ
ผู้ได้รับผลกระทบกลุ่มนี้ ทั้งทางร่างกาย และจิตใจ
สิทธิชุมชนด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ในปี ๒๕๕๙ สถานการณ์สิทธิชุมชนด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมยังคงมีสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกับปีที่
ผ่านมา โดยรัฐมีความพยายามที่จะด�าเนินโครงการต่าง ๆ เพื่อพัฒนาประเทศ ซึ่งในหลายกรณียังขาดกระบวนการมีส่วนร่วม
ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ขาดความเข้าใจในบริบทของชุมชน ตลอดจนขาดการค�านึงถึงผลกระทบด้านต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นต่อ
ชุมชน จึงส่งผลให้เกิดปัญหาความขัดแย้งระหว่างรัฐ กับประชาชนและชุมชน และท�าให้เกิดความเหลื่อมล�้าในสังคมมากยิ่ง
ขึ้น โดยมีสถานการณ์ส�าคัญ ๆ ได้แก่
• การบริหารจัดการพลังงาน รัฐบาลผลักดันให้มีการสร้างโรงงานไฟฟ้าหลายแห่ง เพื่อความมั่นคงทางด้านพลังงาน
ทั้งโครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินกระบี่ โครงการโรงไฟฟ้าถ่านหินเทพา โรงไฟฟ้าถ่านหินอ่างทอง และโรงไฟฟ้าถ่านหินจังหวัดชัยภูมิ
โดยพบว่า ประชาชนและชุมชนในพื้นที่มีความกังวลถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นและยังมิได้มีส่วนร่วมอย่างจิงจัง จึงท�าให้เกิด
การคัดค้าน
• การบริหารจัดการเหมืองแร่ คณะรัฐมนตรีมีมติ
ก�าหนดยุติการท�าเหมืองทั่วประเทศหลังจากวันที่ ๓๑ ธันวาคม
๒๕๕๙ และได้ปรับปรุงแก้ไขพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. ๒๕๑๐
๑๕
ซึ่งต่อมา กสม. ได้เสนอให้ถอนร่างพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. ….
ในขณะที่รัฐควรพิจารณาเรื่องดังกล่าวอย่างรอบคอบ
• การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ที่ดินและป่าไม้
สืบเนื่องจากการใช้ค�าสั่ง คสช. ที่ ๖๔/๒๕๕๗ และที่ ๖๖/๒๕๕๗ นั้น
กสม. เห็นว่าการด�าเนินนโยบายพัฒนาต่าง ๆ ของรัฐ ยังมิได้ค�านึง
หรือใช้ความพยายามอย่างเต็มที่ ในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของประชาชนและชุมชน นอกจากนี้ การด�าเนิน
นโยบายพัฒนายังขาดความสอดคล้องหรือขัดแย้งกับนโยบายอื่น ๆ รวมถึงแนวทางการพัฒนาซึ่งเป็นวาระของชาติ
• การพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ มีผลกระทบต่อสิทธิของประชาชนอย่างน้อย ๒ ประการ คือ ค�าสั่ง คสช. ที่ ภาพรวมสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ปี ๒๕๕๙
๓/๒๕๕๙ และ ๔/๒๕๕๙ ซึ่งมีผลกระทบต่อสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน และสิทธิในการมีชีวิตอยู่ในสภาพแวดล้อม
ที่ดี ทั้งนี้เนื่องจากกฎหมายว่าด้วยการผังเมืองและกฎหมายว่าด้วยการควบคุมอาคาร เป็นกฎหมายที่มีเนื้อหาและกระบวนการ
จัดท�ากฎหมายอยู่ภายใต้หลักการคุ้มครองสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชนและหลักสิทธิในการมีชีวิตอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี
เมื่อมีการยกเว้นการบังคับใช้กฎหมายทั้งสองฉบับในพื้นที่จัดท�าโครงการเขตเศรษฐกิจพิเศษ ท�าให้ประชาชนในพื้นที่ดังกล่าว
ได้รับผลกระทบและมีความเสี่ยงกับการได้รับผลจากการที่ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป
กสม. พบว่า การด�าเนินโครงการต่าง ๆ ทั้งการจัดการพลังงาน เหมืองแร่ ทรัพยากรธรรมชาติ ที่ดิน และป่าไม้ บทที่
๒
ตลอดจนการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ ยังมิได้ด�าเนินการตามหลักการมีส่วนร่วมของประชาชน ตั้งแต่ขั้นตอน การให้ข้อมูล
การรับฟังความคิดเห็น และขาดการวางแผนหรือเตรียมความพร้อมในการเยียวยา หรือแก้ไขปัญหาให้แก่ผู้ได้รับผลกระทบ
อันเกิดจากโครงการ ดังนั้น จึงเสนอให้หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะในพื้นที่โครงการด�าเนินการใด ๆ อันเป็นการ
ป้องกัน หลีกเลี่ยง และการแก้ไขปัญหาผลกระทบที่จะเกิดขึ้นในพื้นที่ โดยค�านึงถึงสิทธิของประชาชน
๑๕ อยู่ระหว่างการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.)
รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 55 ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๕๙
