Page 13 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
P. 13
ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ
การเลือกปฏิบัติที่กฎหมายไทยยังไม่ครอบคลุมถึง
ผลการวิจัยข้างต้นชี้ให้เห็นว่า กรณีที่มีการกล่าวอ้างและมีการพิจารณาว่าเป็น “การเลือกปฏิบัติ” นั้น หลาย
กรณีไม่จัดเป็นการเลือกปฏิบัติตามกฎหมายสิทธิมนุษยชน ซึ่งจะต้องพิจารณาในบริบทกฎหมายอื่นต่อไป อย่างไรก็ตาม
ส�าหรับประเด็นที่ว่า การปฏิบัติแตกต่างกันอันจัดอยู่ในขอบเขตของ “การเลือกปฏิบัติ” ตามกฎหมายสิทธิมนุษยชน
นั้น กฎหมายไทยปัจจุบันมีขอบเขตครอบคลุมกรณีเหล่านั้นเพียงใด ผลการวิจัยสรุปจ�าแนกได้ ดังนี้
(๑) ผลการวิเคราะห์ “เหตุแห่งการเลือกปฏิบัติ”
การเลือกปฏิบัติในขอบเขตของการวิจัยนี้เป็นการพิจารณาในกรอบกฎหมายสิทธิมนุษยชน ดังนั้น
องค์ประกอบส�าคัญที่ท�าให้การปฏิบัติอันแตกต่าง (Distinction หรือ Differentiation) ถือเป็นการเลือกปฏิบัติ
(Discrimination) คือ การปฏิบัติอันแตกต่างนั้นต้องสืบเนื่องหรือเกี่ยวข้องกับเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติ (Discrimination
Grounds) ซึ่งเหตุดังกล่าวมีการระบุไว้ในกฎหมายระหว่างประเทศและกฎหมายต่างประเทศ จากการศึกษาวิเคราะห์
กฎหมายดังกล่าวเปรียบเทียบกับกฎหมายไทย อาจจ�าแนกสรุปได้ ๔ กรณี ดังนี้
• กรณีที่หนึ่ง เหตุแห่งการเลือกปฏิบัติที่รัฐธรรมนูญของไทยก�าหนดในลักษณะที่กว้างกว่าหรือเพิ่มเติม
จากที่กฎหมายระหว่างประเทศระบุไว้
• กรณีที่สอง เหตุแห่งการเลือกปฏิบัติที่รัฐธรรมนูญของไทยมีการใช้ถ้อยค�าในลักษณะที่แคบกว่า
กฎหมายระหว่างประเทศ
• กรณีที่สาม เหตุแห่งการเลือกปฏิบัติบางกรณีกฎหมายต่างประเทศได้ขยายความจากเหตุดั้งเดิม
ที่ระบุไว้ โดยมีการแจกแจงรายละเอียดเพื่อความครอบคลุมและชัดเจน
• กรณีที่สี่ เหตุแห่งการเลือกปฏิบัติบางเหตุมิได้ระบุไว้โดยชัดแจ้งตามกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่าง
ประเทศ แต่กฎหมายต่างประเทศบางประเทศก�าหนดครอบคลุมขึ้นมา เพื่อเป็นการคุ้มครองการเลือก
ปฏิบัติในปัจจุบันที่มีลักษณะเปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะทางสังคม
(๒) ขอบเขตและการครอบคลุมของกฎหมายไทยที่เกี่ยวข้องกับความเสมอภาคและการห้ามเลือกปฏิบัติ
ปัจจุบันไทยไม่มีกฎหมายเฉพาะอันมีลักษณะเป็นกฎหมายกลางเกี่ยวกับการห้ามเลือกปฏิบัติที่
ครอบคลุมเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติต่าง ๆ และมิติของการเลือกปฏิบัติต่าง ๆ โดยกฎหมายไทยที่เป็นอยู่ มีลักษณะเป็น
กฎหมายเฉพาะที่มีขอบเขตจ�ากัดในเชิงเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติ และ/หรือ มิติของการเลือกปฏิบัติ เช่น ครอบคลุม
เฉพาะบางเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติ เช่น เหตุแห่งเพศ เหตุแห่งอายุ หรือครอบคลุมเฉพาะบางมิติของการเลือกปฏิบัติ
เช่น มิติด้านแรงงาน มิติด้านการศึกษา เป็นต้น แต่ยังไม่ครอบคลุมกรณีต่าง ๆ ที่มีลักษณะเป็นการเลือกปฏิบัติภายใต้
กรอบกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศและการเลือกปฏิบัติที่กฎหมายต่างประเทศให้การคุ้มครอง โดยเฉพาะ
อย่างยิ่ง การเลือกปฏิบัติในมิติและเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติอื่น ๆ นอกขอบเขตของกฎหมายเฉพาะดังกล่าว เช่น
• การเลือกปฏิบัติในภาคเอกชน เช่น การกระท�าในความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้าง ลูกจ้าง หรือการเลือก
ปฏิบัติในบริบทอื่น เช่น การปฏิเสธการให้บริการหรือการจ�าหน่ายสินค้า การจ�ากัดสิทธิในการเข้าถึงบริการหรือสถานที่
ของภาคเอกชนต่าง ๆ หากเกี่ยวข้องกับเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติแล้วก็จัดอยู่ในขอบเขตของการเลือกปฏิบัติได้ จาก
การศึกษากฎหมายไทยที่มีอยู่ในปัจจุบัน พบว่ามีปัญหากรณีการเลือกปฏิบัติในภาคเอกชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การซื้อ
12
