Page 17 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง กฎหมายว่าด้วยความเสมอภาคและการไม่เลือกปฏิบัติ
P. 17
ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ
แนวทางของสวีเดนในการปรับปรุงกฎหมายเลือกปฏิบัติ โดยแนวทางนี้จะท�าให้ไทยปรับเปลี่ยนจากรูปแบบที่สองไปเป็น
รูปแบบแรก
• แนวทางที่สอง เสนอให้ไทยปรับโครงสร้างกฎหมายไปอยู่ในรูปแบบที่สาม กล่าวคือ เพิ่มเติม
กฎหมายกลาง โดยที่ยังคงกฎหมายเฉพาะฉบับต่าง ๆ ไว้ ทั้งนี้ เพื่อให้กฎหมายกลางสามารถครอบคลุมการเลือกปฏิบัติ
อื่น ๆ ที่อยู่นอกขอบเขตของกฎหมายเฉพาะดังกล่าวนั่นเอง
(๒) ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับรัฐธรรมนูญ
แม้ว่าหลักของรัฐธรรมนูญจะรับรองถึงความเท่าเทียมกันและห้ามเลือกปฏิบัติ แต่ก็ยังคงมีปัญหาถึง
ความชัดเจนในการคุ้มครองการเลือกปฏิบัติระหว่างเอกชนต่อเอกชนด้วยกัน และปัญหาอื่น ๆ ผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอแนะ
๓ ประการ ดังนี้
ประการแรก การบัญญัติหลักการเลือกปฏิบัติภาครัฐและภาคเอกชน
ผู้วิจัยมีข้อเสนอให้ปรับปรุงแก้ไขรัฐธรรมนูญในส่วนของการเลือกปฏิบัติ โดยวางหลักรับรองความ
เท่าเทียมกันและห้ามเลือกปฏิบัติทั่วไป โดยแยกการเลือกปฏิบัติออกเป็นการกระท�าของรัฐ และเอกชน
ในส่วนภาครัฐนั้น เสนอให้มีหลักการว่า “รัฐจะต้องไม่เลือกปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรมทั้งโดยตรงและ
โดยอ้อมต่อบุคคล ด้วยเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติ ซึ่งรวมถึงเชื้อชาติ เพศ การตั้งครรภ์ สถานะความเป็นมารดา ชาติก�าเนิด
สีผิว รสนิยมทางเพศ อายุ ความพิการ ศาสนา ความเชื่อ วัฒนธรรม ภาษา และถิ่นก�าเนิด…”
ในส่วนของภาคเอกชนนั้น เสนอให้มีหลักการว่า “บุคคลจะต้องไม่กระท�าการเลือกปฏิบัติโดยไม่เป็นธรรม
ทั้งโดยตรงและโดยอ้อมต่อบุคคลอื่นด้วยเหตุแห่งการเลือกปฏิบัติต่าง ๆ ... ในการนี้ รัฐต้องมีกฎหมายเพื่อป้องกันและ
ห้ามการเลือกปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรมดังกล่าว”
ประการที่สอง การบัญญัติหลักการห้ามเลือกปฏิบัติโดยอ้อม
ในส่วนของหลักการเกี่ยวกับการเลือกปฏิบัตินั้น มีข้อเสนอว่า “การเลือกปฏิบัติโดยอ้อม” ปรากฏอยู่ใน
ข้อเท็จจริง สภาพค�าร้อง และค�าพิพากษา หลายกรณี แต่มิได้มีการน�าหลักนี้มาอธิบายไว้อย่างชัดเจน กฎหมายเฉพาะ
บางฉบับสะท้อนหลักการนี้ เช่น พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. ๒๕๕๐ มีหลักการห้าม
เลือกปฏิบัติที่มุ่งเน้นที่ผลกระทบ (Effect) ซึ่งท�าให้คนพิการเสียสิทธิประโยชน์ อันเป็นแนวคิดของการห้ามเลือก
ปฏิบัติโดยอ้อม ผู้วิจัยจึงมีข้อเสนอแนะ ๒ แนวทาง ดังนี้
• แนวทางแรก แก้ไขกฎหมายเพิ่มเติมหลักการเลือกปฏิบัติโดยอ้อมให้ชัดเจน โดยอาจจ�าแนกออกจาก
การเลือกปฏิบัติโดยตรง ดังเช่นกรณีแอฟริกาใต้
• แนวทางที่สอง เสนอให้องค์กรที่เกี่ยวข้อง เช่น ศาลรัฐธรรมนูญ คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
น�าหลักการเลือกปฏิบัติโดยอ้อมมาอธิบายประกอบการพิจารณา กรณีที่มีสภาพข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการเลือกปฏิบัติ
โดยอ้อม
ประการที่สาม ก�าหนดถ้อยค�าเกี่ยวกับ “การเลือกปฏิบัติ” โดยเสนอให้ก�าหนดเรียกการปฏิบัติที่แตก
ต่างกัน อันต้องห้ามตามกฎหมายว่า “การเลือกปฏิบัติ” (Discrimination) และก�าหนดเรียกการปฏิบัติที่แตกต่างกัน
แต่มีเหตุผลอันสมควรตามที่กฎหมายก�าหนด หรือไม่เข้าองค์ประกอบเงื่อนไขของการเลือกปฏิบัติที่ต้องห้ามตาม
16
