Page 159 - รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการศึกษาวิจัยแผนกลยุทธ์ด้านธุรกิจและสิทธิมนุษยชนของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2562
P. 159
รายงานฉบับสมบูรณ์ (Final Report)
แผนกลยุทธ์ด้านธุรกิจและสิทธิมนุษยชนของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2562
อีกหนึ่งช่องทางที่สําคัญในการยกระดับความตระหนักรู้ถึงปัญหา พร้อมๆ กับการสร้างพลังประชาชนเพื่อช่วย
ตรวจสอบ ตรวจตราการเอารัดเอาเปรียบจากภาคธุรกิจ ไปจนถึงการให้การสนับสนุนธุรกิจที่เคารพสิทธิ
มนุษยชน
ในทางตรงกันข้าม การพัฒนาของเทคโนโลยีก็นํามาซึ่งสิทธิรูปแบบใหม่ๆ เช่น สิทธิในข้อมูลส่วนบุคคล
ซึ่งอาจจะต้องมีการเฝ้าระวังและพัฒนารูปแบบการดูแลจัดการปัญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนแบบใหม่ๆ ที่
เกิดขึ้นด้วยเช่นเดียวกัน เช่น ปัญหาอาชญากรรมคอมพิวเตอร์ นอกจากนี้ การเข้ามาของเทคโนโลยียังทําให้
ผู้บริโภคมีการใช้สื่อออนไลน์ในการจับจ่ายใช้สอยมากยิ่งขึ้น โดยธุรกิจที่ซื้อขายออนไลน์มีจํานวนไม่น้อยที่ไม่ได้
ถูกกํากับดูแลโดยภาครัฐ ซึ่งนําไปสู่ปัญหาการหลอกลวงผู้บริโภค เช่น การโฆษณาเกินสรรพคุณ การขายสินค้า
ที่อันตราย เป็นต้น
1.1.3 ประเทศมหาอํานาจมีแนวโน้มที่จะขยายอิทธิพล โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านเศรษฐกิจใน
ภูมิภาคต่างๆ ในโลก โดยการขยายอิทธิพลทางเศรษฐกิจจะมาในรูปแบบของการลงทุนข้ามชาติที่จะเข้ามา
ลงทุนในประเทศมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การลงทุนของจีนในไทยในปัจจุบันที่มีบทบาทมากขึ้น ผลกระทบ
ที่สําคัญก็คือ การลงทุนของบริษัทข้ามชาติอาจจะกระทบต่อสิทธิของชุมชนที่เคยมีอยู่ดั้งเดิม ตัวอย่างเช่น การ
ลงทุนของบริษัทข้ามชาติที่อาจจะก่อให้เกิดมลพิษต่อชุมชน นอกจากนี้ การขยายอิทธิพลอาจจะมาในรูปของ
ข้อตกลงทางการค้า เช่น ข้อตกลงหุ้นส่วนแปซิฟิก (Trans-Pacific Partnership: TPP) ที่รูปแบบข้อตกลงจะ
ไม่ใช่การเปิดเสรีทางการค้าเพียงอย่างเดียว แต่จะมีข้อตกลงอื่นๆ ที่อาจจะกระทบสิทธิของประชาชนได้ เช่น
เรื่องสิทธิบัตรยา เป็นต้น
1.1.4 เศรษฐกิจไทยในช่วง 4 ปีแรกของแผนพัฒนา ฯ ฉบับที่ 11 เริ่มแสดงให้เห็นถึงข้อจํากัด
ทางด้านการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ซึ่งส่วนหนึ่งเกิดขึ้นจากการลดลงของขีดความสามารถทางด้านการแข่งขัน
สําหรับสินค้าส่งออกของไทย ในขณะเดียวกัน ระดับหนี้ครัวเรือนต่อมูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมที่อยู่ในระดับที่สูง
ทําให้ประเทศไทยมีอุปสงค์ในประเทศที่ค่อนข้างจํากัด ร่วมกับการเจริญเติบโตที่ลดลงของเศรษฐกิจโลก และ
การค้าขายระหว่างประเทศ ผลที่ตามมาจึงทําให้ธุรกิจมีความสามารถในการสร้างกําไรที่ลดลง ซึ่งอาจจะ
นําไปสู่การละเมิดสิทธิของผู้บริโภค แรงงาน ผู้ผลิตวัตถุดิบ ชุมชน หรือมีพฤติกรรมที่ผูกขาดเพื่อเร่งสร้างกําไร
ก็เป็นได้ ตัวอย่างเช่น การลดคุณภาพของสินค้า (ละเมิดสิทธิผู้บริโภค) การลดสวัสดิการ หรือการให้ทํางานเกิน
เวลาโดยไม่จ่ายค่าล่วงเวลา (สิทธิแรงงาน) การเอารัดเอาเปรียบเกษตรกรภายใต้เครือข่ายพันธสัญญา (สิทธิ
ของผู้ผลิตวัตถุดิบ หรือ supplier) การสร้างมลพิษ ของเสียโดยไม่มีการบําบัด (สิทธิชุมชน) การร่วมมือกับ
พันธมิตรทางธุรกิจเพื่อยกระดับราคาสินค้า ซึ่งผิด พ.ร.บ. การแข่งขันทางการค้า
1.1.5 ภาครัฐมีการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานขนาดใหญ่ที่มีความจําเป็นต่อการขับเคลื่อนเศรษฐกิจใน
อนาคต ซึ่งการลงทุนดังกล่าวอาจจะกระทบต่อสิทธิชุมชนได้ เช่น โครงการเศรษฐกิจพิเศษชายแดนที่อาจจะ
ต้องมีการเวนคืนที่ดินของชุมชน โครงการสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินที่อาจจะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในชุมชน
4-12
