Page 75 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ประจำปี 2558

รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ปี ๒๕๕๘

๓.๒.๒ การซ้อมทรมาน และการสูญหายโดยถูกบังคับ

๑ หลักการด้านสิทธิมนุษยชน

สิทธิที่จะไม่ถูกกระท�าทรมานเป็นสิทธิและเสรีภาพในชีวิต
และร่างกายซึ่งได้รับการรับรองตามหลักการในรัฐธรรมนูญ
แห่งราชอาณาจักรไทย รวมทั้งพันธกรณีระหว่างประเทศด้าน
สิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเป็นภาคี โดยรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๓๒ ได้ก�าหนด
หลักการว่าบุคคลย่อมมีสิทธิและเสรีภาพในชีวิตและร่างกาย และ
บุคคลมีสิทธิที่จะไม่ถูกกระท�าทรมาน กติกา ICCPR ข้อ ๗ รับรองว่า
บุคคลจะถูกทรมาน หรือได้รับการปฏิบัติ หรือการลงโทษ
ที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือต�่าช้ามิได้ และข้อ ๑๐ ข้อย่อยที่ ๑
ก�าหนดให้บุคคลทั้งปวงที่ถูกลิดรอนเสรีภาพต้องได้รับการปฏิบัติ
ด้วยความมีมนุษยธรรม และเคารพในศักดิ์ศรีแต่ก�าเนิดของ
ความเป็นมนุษย์ อนุสัญญา CAT ข้อ ๒ ก�าหนดว่า ห้ามไม่ให้มีการ
ทรมานในรัฐภาคีในทุกสถานการณ์ ข้อ ๔ ก�าหนดว่ารัฐต้องด�าเนิน
การให้การกระท�าทั้งหลายที่เป็นการทรมานเป็นความผิดภายใต้
กฎหมายอาญา นอกจากนี้ คณะกรรมการประจ�ากติกา ICCPR
ได้มีความเห็นทั่วไปฉบับที่ ๒๑ เกี่ยวกับข้อ ๑๐ แห่งกติกานี้ว่า
เมื่อรัฐท�าให้บุคคลเสียอิสรภาพจึงมีหน้าที่ดูแลสภาพความเป็นอยู่
และสวัสดิภาพของบุคคลเหล่านั้น ผู้ถูกคุมขังต้องไม่ถูกท�าให้มี
ความยากล�าบากอื่นใดมากกว่าการถูกจ�ากัดอิสรภาพ และอนุสัญญา
ระหว่างประเทศว่าด้วยการคุ้มครองบุคคลทุกคนจากการหาย
๔๖
สาบสูญโดยถูกบังคับ ข้อ ๗ ข้อย่อยที่ ๑ ก�าหนดให้รัฐภาคีแต่ละ
รัฐต้องก�าหนดให้การกระท�าให้บุคคลหายสาบสูญโดยถูกบังคับ
เป็นความผิดที่ลงโทษได้ โดยมีบทลงโทษที่เหมาะสม และโดยค�านึง
ถึงความร้ายแรงอย่างยิ่งของความผิดดังกล่าว

๒ สถานการณ์ทั่วไป

ประเทศไทยได้เข้าเป็นภาคีในอนุสัญญา CAT ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๕๐ ในการผลักดันให้มีการปฏิบัติ
ตามอนุสัญญาดังกล่าว กระทรวงยุติธรรมได้มีการด�าเนินการ ดังนี้ ยกร่างพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการบังคับ
บุคคลให้สูญหาย พ.ศ. .... ซึ่งในระหว่างเดือนมกราคม ๒๕๕๙ ยังอยู่ระหว่างการพิจารณาของคณะรัฐมนตรี จัดอบรมและหลักสูตรการฝึก
อบรมตามอนุสัญญาฉบับนี้ น�าหลักการเกี่ยวกับการป้องกันการทรมานมาไว้ในแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ ๓ (พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๒๕๖๑)
ที่อยู่ในส่วนแผนสิทธิมนุษยชนด้านกระบวนการยุติธรรม โดยให้มีกิจกรรม เช่น เผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน
ต่อบุคลากรในกระบวนการยุติธรรมและประชาชน สอบสวนข้อกล่าวหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยทุกฝ่ายในจังหวัดชายแดนภาคใต้
และด�าเนินการเพื่อปรับปรุงสถานการณ์ภาคใต้เพื่อน�าไปสู่การยกเลิกการใช้กฎหมายพิเศษด้านความมั่นคง ก�าหนดนิยามของ “การทรมาน”
ในประมวลกฎหมายอาญา ออกกฎหมายให้การทรมานเป็นความผิดอาญา แก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวข้องทั้งหมดให้สอดคล้องกับอนุสัญญา
CAT ปรับปรุงกลไกการตรวจสอบร้องเรียนเรื่องการทรมานภายในประเทศให้เป็นกลางและเป็นอิสระภายในปี ๒๕๖๑ นอกจากนี้
๔๗

๔๖ UN Human Rights Committee (HRC), CCPR General Comment No.21 Article10 (Humane Treatment of Persons Deprived of Their Liberty), 10 เมษายน ๒๕๓๕ ดูราย
ละเอียดได้ที่ <www.refworld.org/docid/453883fb11.html> (เข้าดู ณ วันที่ ๑๐ เมษายน ๒๕๕๙)
๔๗ กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม ๒๕๕๖, แผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ ๓ (๒๕๕๗-๒๕๖๑) หน้า ๓๗-๓๘

45