Page 188 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ประจำปี 2558
P. 188
รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ปี ๒๕๕๘
ประเภทแรงงาน ลักษณะ
กลุ่มแรงงานข้ามชาติ เป็นกลุ่มที่ผ่านกระบวนการพิสูจน์สัญชาติ เจ้าหน้าที่ไม่สามารถจับกุมหรือส่งกลับ
ที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติ และสามารถเดินทางได้ทั่วประเทศไทย นอกจากนี้ ยังสามารถเดินทางกลับประเทศ
ของตนได้ แต่ถ้าต้องการเดินทางกลับเข้ามาประเทศไทย ต้องยื่นค�าร้องขอกับเจ้าหน้าที่
กองตรวจคนเข้าเมืองหลังจากที่กลับออกไปแล้ว แต่แรงงานกลุ่มนี้ต้องรายงานตัว
ต่อส�านักงานตรวจคนเข้าเมืองทุก ๙๐ วัน และสามารถขออนุญาตท�างานได้เพียง ๔ ปี
เท่านั้น (ครั้งละ ๒ ปี และต่อได้ ๒ ครั้ง) หลังจากนั้นจะต้องกลับไปประเทศตนเอง
นาน ๓ ปี จึงจะสามารถขอกลับเข้ามาท�างานในประเทศได้อีกครั้ง การพิสูจน์สัญชาติ
เพื่อให้มีสถานะเป็นแรงงานที่ถูกต้องตามกฎหมาย และเข้าสู่ระบบประกันสังคม
แต่กลุ่มที่ท�างานในกิจการที่ได้รับการยกเว้นจากประกันสังคม จะใช้ระบบประกันสุขภาพ
แรงงานต่างด้าวที่ต้องซื้อประกันสุขภาพเป็นรายปีแทน มีจ�านวน ๑,๐๔๒,๖๗๔ คน
กลุ่มแรงงานข้ามชาติเข้าประเทศ กลุ่มแรงงานข้ามชาติเข้าประเทศผ่านบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่างรัฐบาล
ผ่านบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ ไทยกับประเทศเพื่อนบ้านทั้ง ๓ ประเทศ (เมียนมา กัมพูชา และลาว) ในปี ๒๕๔๕ และ
(MOU) ๒๕๔๖ โดยได้จัดท�ากรอบการท�างานส�าหรับแรงงานข้ามชาติไร้ฝีมือที่จะเข้ามาและท�างาน บทที่ ๕ สถานการณ์สิทธิมนุษยชนของกลุ่มเปราะบาง
ในประเทศไทยอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ๒๕๐ และสามารถขอรับสวัสดิการสังคม
สิทธิในการได้รับการรักษาพยาบาล และสิทธิประโยชน์อื่น ๆ เช่นเดียวกับแรงงานไทย
และแรงงานข้ามชาติที่ผ่านการพิสูจน์สัญชาติ มีจ�านวน ๒๘๑,๓๑๕ คน
อนึ่ง ข้อมูลจากการส�ารวจติดตามการได้รับบริการของแรงงาน และ
คนข้ามชาติของเครือข่ายปฏิบัติการเพื่อแรงงานข้ามชาติ พบว่า
ปี ๒๕๕๘ มีผู้ที่ซื้อประกันสุขภาพ จ�านวน ๑,๘๓๓,๙๐๕ คน เป็นบุคคล
สัญชาติเมียนมา ๙๖๓,๐๗๗ คน กัมพูชา ๖๖๘,๑๐๒ คน ลาว
๒๐๐,๗๖๔ คน และอื่น ๆ ๑,๙๐๘ คน และข้อมูลจากมูลนิธิอารมณ์
พงศ์พงัน ระบุว่า ปัจจุบันมีจ�านวนผู้ประกันตนต่างชาติในระบบ
ประกันสังคมทั้งหมด ๔๙๒,๒๔๐ คน ประกอบด้วย บุคคลสัญชาติ
เมียนมา ๓๐๕,๑๘๑ คน กัมพูชา ๙๐,๖๔๓ คน ลาว ๑๒,๕๐๑ คน
และอื่นๆ ๘๓,๙๑๕ คน ซึ่งในจ�านวนนี้คิดเป็นสัดส่วนไม่ถึงครึ่ง
ของแรงงานที่ควรได้รับสิทธิประกันสังคม อีกทั้งสิทธิประโยชน์
๒๕๑
ของประกันสังคมยังไม่สอดคล้องกับวิถีชีวิตของแรงงานข้ามชาติ ทั้งเรื่องเงินชราภาพ และเงินสงเคราะห์การคลอดบุตร นอกจากนี้
ยังมีกลุ่มแรงงานข้ามชาติที่ไม่ได้จดทะเบียนให้ถูกต้องตามกฎหมายซึ่งมักอยู่ด้วยความหวาดระแวงที่จะถูกจับกุม ถูกข่มขู่ และถูกส่งกลับ
จึงไม่มีตัวเลขของแรงงานกลุ่มนี้ที่ชัดเจน อย่างไรก็ตาม มีการคาดการณ์กันว่าน่าจะมีอยู่ประมาณ ๒ - ๓ ล้านคน
๒๕๐ บันทึกข้อตกลงความร่วมมือในการประสานเพื่อการจ้างงาน ลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานของไทยและรัฐมนตรีกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคมของลาว เมื่อวันที่
๑๘ ตุลาคม ๒๕๔๕; ลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานของไทยและรัฐมนตรีกิจการสังคม แรงงาน การฝึกอาชีพ และการฟื้นฟูเยาวชนของกัมพูชา เมื่อวันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๖;
และลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานของไทยและรัฐมนตรีสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๔๖
๒๕๑ คอลัมน์ เครือข่ายท�างานประชากรข้ามชาติ ห่วงใช้แรงงานทาสในธุรกิจประมง ๑๗ ธันวาคม ๒๕๕๘ ดูรายละเอียดได้ที่ <www.prachatai.org/ journal/2015/12/63058
158
