Page 69 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

ประการที่หนึ่ง เงื่อนไขเกี่ยวกับผู้กระท�า

ผู้กระท�าการอันเป็นการบังคับให้บุคคลสูญหายเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือบุคคลหรือกลุ่มบุคคล

ซึ่งได้รับอนุญาต การสนับสนุนหรือการยอมรับของรัฐ (Involvement of state agents, either directly or indirectly through
authorization, support, or acquiesence)

การพิจารณาข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
การปฏิบัติการหรือการด�าเนินการอันเป็นเหตุให้บุคคลหรือประชาชนชาวเม็กซิโกจ�านวนมหาศาล
ต้องสูญหายไปนั้น ตามกรณีต่างๆ ดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น แทบจะทุกกรณีมีเจ้าหน้าที่ของรัฐเข้าไปเกี่ยวข้องในการด�าเนินการ ไม่ว่า

จะเป็นเจ้าหน้าที่ทหาร และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เจ้าหน้าที่ต�ารวจ ทั้งต�ารวจท้องถิ่นและต�ารวจสหพันธรัฐ ในหลายๆ กรณีเจ้าหน้าที่
ของรัฐเกี่ยวข้องโดยตรงโดยเป็นผู้กระท�าการเสียเองอันเป็นเหตุให้บุคคลต้องสูญหาย ดังเช่นกรณีการสูญหายไปของนาย José Fortino
Martinez Martinez (เดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๑๑) หรือกรณีการสูญหายไปของนาย Jesus Victor Liano Munoz และนาย René

Azael Jasso Maldonado (เดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๑๑) ซึ่งการสูญหายของบุคคลทั้งสองนั้นเป็นผลมาจากการปฏิบัติการหรือ
การกระท�าโดยตรงของเจ้าหน้าที่หน่วยราชนาวี (ทหารเรือ) ในขณะที่หลายๆ กรณี ปรากฏข้อเท็จจริงและหลักฐานว่าเจ้าหน้าที่
ของรัฐเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระท�าอันเป็นเหตุให้บุคคลต้องสูญหายไป อันเป็นกรณีการร่วมมือกันระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐ

และกลุ่มอาชญากรรมหรือผู้ท�าการลักพาตัว (kidnappers) ดังเช่นกรณีการสูญหายไปของนาย Moises Gamez Almanza นาย Marco
Antonio Coronado Castillo นาย Julio César Coronado Noriega และนาย Luis Francisco Medina (เดือนตุลาคม

ค.ศ. ๒๐๐๙) และกรณีการสูญหายไปของคนงานบริษัทก่อสร้างจ�านวน ๑๙ คน ในเมือง Pesqueria มลรัฐ Nuevo Leon
(เดือนพฤษภาคม ค.ศ. ๒๐๑๑) ซึ่งเจ้าหน้าที่ต�ารวจได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการลักพาตัวบุคคลต่างๆ ดังกล่าวไป และไม่มีบุคคลใด
ทราบชะตากรรมของบุคคลเหล่านั้นหรือพบเห็นบุคคลเหล่านั้นอีกเลย หลังจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

ประการที่สอง เงื่อนไขเกี่ยวกับลักษณะของการกระท�า

การกระท�าอันมีลักษณะเป็นการบังคับบุคคลให้สูญหาย ประกอบด้วยการกระท�าในสองขั้นตอน ได้แก่

ขั้นตอนที่หนึ่ง การควบคุมตัวบุคคลที่จะบังคับให้สูญหาย
การบังคับบุคคลให้สูญหายจะกระท�าโดยวิธีการจับกุม คุมขัง ลักพาตัว หรือการกระท�าในรูปแบบอื่นใด
ที่เป็นการลิดรอนเสรีภาพของบุคคล กล่าวอีกนัยหนึ่ง เป็นการกระท�าที่ลิดรอนเสรีภาพและขัดต่อความประสงค์ของบุคคลผู้ถูกกระท�า

(Deprivation of liberty against the will of the person concerned)
ขั้นตอนที่สอง การปฏิเสธการกระท�าหรือปิดบังสถานที่ใช้กักกันตัวบุคคลที่จะบังคับให้สูญหาย (Refusal
to disclose the fate and whereabouts of the person concerned)

เมื่อได้จับกุม หรือควบคุมตัว หรือลักพาตัวบุคคลที่จะบังคับให้สูญหายแล้ว เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือบุคคล
ที่ด�าเนินการเช่นนั้นจะปฏิเสธไม่รับรู้การกระท�าอันเป็นการลิดรอนเสรีภาพของบุคคล หรือปกปิดชะตากรรมหรือสถานที่อยู่ของบุคคล
ผู้สูญหายนั้น

การพิจารณาข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น
การปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือกลุ่มอาชญากรรมมักจะเป็นไปในรูปแบบหรือวิธีด�าเนินการ

ที่คล้ายคลึงกันในหลายๆ กรณี กล่าวคือ เป็นการใช้ก�าลัง บุกรุกเข้าไปในเคหสถานของปัจเจกชน หลายกรณีกระท�าในยามวิกาล
เพื่อจับกุม ควบคุมตัว หรือลักพาตัวบุคคลผู้เป็นเป้าหมายไปจากเคหสถาน โดยในการด�าเนินการดังกล่าว เจ้าหน้าที่ของรัฐหรือกลุ่ม
อาชญากรรม แล้วแต่กรณี มักจะปิดบังใบหน้าของตน ใช้ก�าลังในการด�าเนินการ มีอาวุธครบมือในขณะปฏิบัติการ และไม่มีการชี้แจง

48
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖