Page 64 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

(๑.๑) เงื่อนไขด้านผู้กระท�าการ
เงื่อนไขด้านผู้กระท�าการประกอบด้วยเงื่อนไขย่อยๆ สองประการ ได้แก่ (๑.๑.๑) เงื่อนไขเกี่ยวกับ

ผู้กระท�าการ และ (๑.๑.๒) เงื่อนไขเกี่ยวกับวิธีหรือลักษณะการด�าเนินการ
(๑.๑.๑) เงื่อนไขเกี่ยวกับผู้กระท�าการ
ตามรายงานขององค์การเฝ้าระวังด้านสิทธิมนุษยชน ตลอดระยะเวลาเกือบ ๖ ปี ของการ

ด�าเนินการตามนโยบายของรัฐบาลในการกวาดล้างยาเสพติด ตั้งแต่ช่วงต้นปี ค.ศ. ๒๐๐๗ - ปลายปี ค.ศ. ๒๐๑๒ มีประชาชนชาว
เม็กซิโกจ�านวนหลายหมื่นคนที่สูญหายไป ในจ�านวนคดีร้องเรียนเกี่ยวกับคนสูญหายไม่ต�่ากว่า ๒๕๐ คดี มีจ�านวนไม่ต�่ากว่า ๑๔๙ คดี
ที่ปรากฏหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนเกี่ยวข้องกับการสูญหายของประชาชนชาวเม็กซิโก ไม่ว่าโดยทางตรงหรือ

โดยทางอ้อม
การสูญหายไปของบุคคลหรือประชาชนจ�านวนมากมีเจ้าหน้าที่รัฐเข้าไปเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเป็น
ฝ่ายทหาร หรือเจ้าหน้าที่ต�ารวจและพนักงานสอบสวนด้วย ทั้งเจ้าหน้าที่ในระดับสหพันธรัฐและเจ้าหน้าที่ในระดับมลรัฐ ไม่ว่าจะเป็น

การกระท�าของเจ้าหน้าที่ของรัฐเองโดยตรง ดังเช่นกรณีการกระท�าของเจ้าหน้าที่หน่วยงานราชนาวี (the Navy personnel) อันเป็นเหตุ
ให้นาย José Fortino Martinez Martinez สูญหายไป (เดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๑๑) หรือการมีส่วนร่วมของเจ้าหน้าที่ต�ารวจ

ระดับสหพันธรัฐในการปฏิบัติการอันท�าให้นาย Roberto Ivan Hernandez Garcia และนางสาว Yudith Yesenia Rueda
Garcia (เดือนมีนาคม ค.ศ. ๒๐๑๑) หรือการมีส่วนร่วมของเจ้าหน้าที่ต�ารวจท้องถิ่นระดับมลรัฐในการปฏิบัติการอันท�าให้นาย Isarel
Torres Lazarin สูญหายไป (เดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๐๙) หรือการที่เจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนร่วมทางอ้อมในการปฏิบัติการอันเป็นเหตุ

ให้บุคคลอื่นสูญหาย เช่น การที่เจ้าหน้าที่ไม่รีบด�าเนินการใดๆ อันจ�าเป็นโดยทันทีภายหลังการสูญหายไปของบุคคล เช่น กรณีการ
สูญหายไปของนาย Nitza Paolo Alvarado (เดือนธันวาคม ค.ศ. ๒๐๐๙) หรือกรณีการสูญหายไปของนาย Espinoza Ivan

Baruch Nunez Mendieta (เดือนสิงหาคม ค.ศ. ๒๐๑๑) หรือกรณีเจ้าหน้าที่ของรัฐกล่าวโทษหรือกล่าวหาบุคคลผู้สูญหายไป
เพื่อไม่ต้องติดตามหาตัวผู้สูญหายนั้น เช่น กรณีการสูญหายไปของนาย Hugo Marcelino Gonzalez Salazar (เดือนกรกฎาคม ค.ศ.
๒๐๐๙) หรือกรณีการสูญหายไปของนาย Oscar German Herrera Rocha (เดือนมิถุนายน ค.ศ. ๒๐๐๙)

นอกจากนี้ ยังมีกรณีที่การสูญหายไปของบุคคลเป็นการกระท�าของเจ้าหน้าที่ของรัฐร่วมมือกับ
บุคคลภายนอก (โดยเฉพาะอย่างยิ่งกลุ่มอาชญากรรม) เพื่อผลประโยชน์อย่างหนึ่งอย่างใดร่วมกัน เช่น กรณีการสูญหายไปของ
นาย Moises Gamez Almanza นาย Marco Antonio Coronado Castillo นาย Julio César Coronado Noriega และนาย Luis

Francisco Medina (เดือนตุลาคม ค.ศ. ๒๐๐๙)
การสูญหายของประชาชนชาวเม็กซิโกเหล่านี้จึงมี “เจ้าหน้าที่ของรัฐ” เป็นผู้กระท�าการไม่ว่า
โดยทางตรงหรือทางอ้อม และไม่ว่ากระท�าร่วมกับบุคคลภายนอกอันเป็นเหตุให้บุคคลสูญหายไป ทั้งนี้ ในหลายๆ กรณีของการปฏิบัติ

การของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ปฏิบัติการโดยสวมเครื่องแบบของหน่วยงานของรัฐ (official uniform) หรือชุดกันกระสุน (bulletproof
vests) ที่มีเครื่องหมายหรือชื่อหน่วยงานของรัฐ หรือใช้ยานพาหนะของหน่วยงานของรัฐ (official vehicles) หรือที่มีสัญลักษณ์

หน่วยงานของรัฐ (vehicles marked with Navy insignia) ในการปฏิบัติการ ดังที่ปรากฏให้เห็นในกรณีการสูญหายของบุคคลต่างๆ
ในหลายกรณีดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น กรณีต่างๆ เหล่านี้ย่อมแสดงให้เห็นว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระท�าให้บุคคล
สูญหาย หรือในบางกรณี อย่างน้อยที่สุด การปฏิบัติการเช่นนั้นมิอาจกระท�าได้โดยปราศจากการรับรู้ของเจ้าหน้าที่ระดับสูง (high-

ranking officials) 75

75
โปรดดู Human Rights Watch, Mexico’s disappeared, The Enduring Cost of a Crisis Ignored, อ้ำงแล้ว, หน้า ๔.

43
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖