Page 169 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546
P. 169
การแทบจะทุกกรณีจะมีชื่อระบุหรือขึ้นบัญชีไว้ในบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด (บัญชีด�า) ที่องค์กรของรัฐจัดท�าขึ้นเพื่อการ
ดังกล่าวเป็นการเฉพาะ แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาในรายละเอียดแล้วจะท�าให้เห็นถึงลักษณะของบุคคลที่เป็นเป้าหมายของการ
กระท�าการตามแผนการด�าเนินการของบุคคลหรือกลุ่มบุคคลเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามนโยบายของรัฐบาลในการปราบปราม
ยาเสพติด ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็นห้ากลุ่มใหญ่ๆ ได้แก่ (๑) กลุ่มชาติพันธุ์ (ชาวเขา) (๒) บุคคลที่เคยมีประวัติเกี่ยวข้องกับยาเสพติด
(๓) บุคคลที่มีต�าแหน่งในชุมชนหรือเป็นหัวคะแนนหรือฐานเสียงทางการเมือง (๔) บุคคลซึ่งฐานะทางเศรษฐกิจไม่ดีแต่มีเงินทุนใน
การประกอบการ และ (๕) บุคคลที่มีข้อขัดแย้งกับเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือร้องเรียนเจ้าหน้าที่ของรัฐ
(๑) กลุ่มชาติพันธุ์ (ชาวเขา)
บุคคลที่เป็นเป้าหมายของการด�าเนินการอันเป็นที่มาของเรื่องร้องเรียนจ�านวนมาก
เกี่ยวกับกรณีการถูกฆาตกรรมถูกอุ้มหายหรือท�าให้สูญหายไป หรือการยึดทรัพย์สินที่เกิดขึ้นในภาคเหนือเป็นส่วนใหญ่ เห็นจะได้แก่
ชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ การก�าหนดให้ชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์เผ่าต่างๆ เป็นบุคคลเป้าหมายของการด�าเนินการให้เป็นไปตาม
นโยบายของรัฐบาลในการปราบปรามยาเสพติดน่าจะมีสาเหตุเกี่ยวกับปัจจัยส�าคัญสองประการ ได้แก่ ประการที่หนึ่ง คนไทยทั่วไป
มักจะมีความนึกคิดและมีความเชื่อโดยทั่วไปว่าชาวเขาส่วนใหญ่แล้วมักจะท�าการปลูกฝิ่น ผลิตหรือค้า หรือมีความเกี่ยวข้องกับ
ยาเสพติดในลักษณะอย่างหนึ่งอย่างใด ชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์จึงมักจะถูกสันนิษฐานไว้ก่อนว่าใกล้ชิดหรือเกี่ยวข้องกับยาเสพติด
ในลักษณะใดลักษณะหนี่ง การเลือกชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์เผ่าต่างๆ มาก�าหนดเป็นบุคคลที่เป็นเป้าหมายของการด�าเนินการ และระบุ
ชื่อไว้ในบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด นอกจากจะเป็นการง่ายและสะดวกแล้ว ยังน่าจะไม่ขัดต่อความนึกคิดหรือความเชื่อ
ของประชาชนคนไทยส่วนใหญ่ของประเทศ การด�าเนินการกับบุคคลที่เป็นเป้าหมายเช่นนี้จึงน่าจะสอดคล้องกับแผนการด�าเนินการ
และนโยบายของรัฐบาลในการปราบปรามยาเสพติด และท�าให้การด�าเนินการปราบปรามยาเสพติดกับชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์เหล่านี้
ย่อมมีน�้าหนักและมีความน่าเชื่อถืออย่างยิ่ง และประการที่สอง ชาวเขากลุ่มชาติพันธุ์เผ่าต่างๆ โดยทั่วไปมักจะมีการศึกษาน้อยและ
ไม่มีสถานะและก�าลังทางสังคมและเศรษฐกิจเมื่อเปรียบเทียบกับประชากรพลเรือนโดยทั่วไป นอกจากคนกลุ่มนี้มักจะอาศัยอยู่ใน
พื้นที่ที่สังคมภายนอกเข้าถึงยากหรือแนวชายแดนแล้ว คนกลุ่มนี้ยังมักจะไม่ค่อยมีความรู้หรือมีปากมีเสียงในสังคมเท่าใดนัก โดยเฉพาะ
อย่างยิ่งต่อเจ้าหน้าที่ของรัฐด้วยแล้ว การด�าเนินการกับบุคคลที่เป็นเป้าหมายในกลุ่มนี้จึงน่าจะง่ายและสะดวก ไม่ก่อให้เกิดความ
เคลื่อนไหวหรือต่อต้านจนอาจเป็นที่จับตาหรือวิพากษ์วิจารณ์ของสังคม
(๒) บุคคลที่เคยมีประวัติเกี่ยวข้องกับยาเสพติด
บุคคลที่เป็นเป้าหมายของการด�าเนินการอันเป็นที่มาของเรื่องร้องเรียนจ�านวนมาก
เกี่ยวกับกรณีการฆาตกรรมหรือการยึดทรัพย์สินที่เกิดขึ้นในพื้นที่ต่างๆ อีกกลุ่มหนึ่ง ได้แก่ บุคคลที่เคยมีประวัติเกี่ยวข้องกับยาเสพติด
ไม่ว่าจะในลักษณะเป็นผู้ค้าหรือผู้เสพยาเสพติดประเภทใดประเภทหนึ่ง โดยทั่วไป บุคคลเหล่านี้มักจะมีหรือเคยมีชื่อหรือข้อมูลที่
เกี่ยวข้องกับยาเสพติดอยู่ในแฟ้มประวัติของผู้ที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดที่รวบรวมโดยองค์กรของรัฐแห่งหนึ่งแห่งใดแม้บุคคลเหล่านี้
จะเลิกพฤติกรรมเดิมๆ เกี่ยวกับการขาย การซื้อ หรือการเสพยาเสพติดแล้วก็ตาม ชื่อและข้อมูลของบุคคลเหล่านี้ยังอาจถูกเก็บ
บันทึกไว้อยู่เช่นเดิมได้ การที่บุคคลที่เคยมีประวัติเกี่ยวกับข้องกับยาเสพติดมีชื่อระบุไว้ในบัญชีด�าในฐานะเป็นบุคคลเป้าหมายของ
การด�าเนินการให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด จึงมิใช่เรื่องแปลก และย่อมจะ
อธิบายได้อย่างง่ายดาย อีกทั้งเมื่อเกิดการสูญหายอย่างใดๆ แก่บุคคลเหล่านี้ ทั้งการเสียชีวิตหรือการยึดทรัพย์สิน ก็อธิบายได้
ไม่เป็นการยากเย็นว่าเป็นการฆ่าตัดตอนหรือการแก้แค้นกันในระหว่างกลุ่มผู้ผลิตหรือผู้ค้ายาเสพติด ประชาชนทั่วไปหรือสังคมจึงไม่
ตั้งข้อสงสัยต่อการสูญเสียที่เกิดขึ้นแก่บุคคลในกลุ่มนี้แต่อย่างใด
(๓) บุคคลที่มีต�าแหน่งหน้าที่ในชุมชนหรือเป็นหัวคะแนนหรือฐานเสียงทางการเมือง
นอกจากบุคคลต่างๆ ที่จัดอยู่ในสองกลุ่มดังกล่าวข้างต้นแล้ว บุคคลที่เป็นเป้าหมาย
ของการด�าเนินการอันเป็นที่มาของเรื่องร้องเรียนจ�านวนมากเกี่ยวกับกรณีการฆาตกรรมหรือการยึดทรัพย์สินที่เกิดขึ้นในพื้นที่ต่างๆ
อีกกลุ่มหนึ่ง ยังได้แก่ชาวบ้านที่มีต�าแหน่งหน้าที่ในชุมชนหรือเป็นหัวคะแนนหรือฐานเสียงทางการเมือง
148
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖
