Page 135 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

นอกจากนี้ ธรรมนูญกรุงโรมฯ ยังก�าหนดด้วยว่าการตัดสินลงโทษบุคคลจะกระท�าได้ก็ต่อเมื่อแน่ใจ

ว่าบุคคลนั้นกระท�าความผิด ดังที่ก�าหนดไว้ในข้อ ๖๖ วรรคสาม ความว่า “ในการพิพากษาลงโทษจ�าเลย ศาลฯ ต้องแน่ใจว่าจ�าเลย
เป็นผู้กระท�าความผิดโดยปราศจากความสงสัยตามสมควร”

โดยนัยดังกล่าว ธรรมนูญกรุงโรมฯ จึงก�าหนดเพิ่มเติมว่าบุคคลผู้ถูกกล่าวหาว่ากระท�าความผิดจะถูก
367
บังคับให้เบิกความเป็นปรปักษ์ต่อตนเอง หรือจะถูกบังคับให้รับสารภาพผิดมิได้ ดังที่ก�าหนดไว้ในข้อ ๑๔ วรรคสาม (ช)
ประการที่สาม หลักการตีความอาชญากรรมโดยเคร่งครัด

ในท�านองเดียวกับกฎหมายอาญาทั่วไปที่การตีความถ้อยค�าหรือนิยามของความผิดอาญาต้อง
กระท�าโดยเคร่งครัด กฎหมายเกี่ยวกับการกระท�าความผิดอาญาร้ายแรงระหว่างประเทศก็ต้องตีความโดยเคร่งครัดเช่นกัน ทั้งนี้ เพื่อ
368
คุ้มครองสิทธิของผู้ถูกกล่าวหา ดังที่ธรรมนูญกรุงโรมฯ ก�าหนดไว้ในข้อ ๒๒ วรรคสอง ความว่า “ค�านิยามของอาชญากรรมต้อง
ได้รับการตีความอย่างเคร่งครัด และต้องไม่ขยายความด้วยการอนุมานเปรียบเทียบ ในกรณีที่มีความคลุมเครือ ค�านิยามต้องได้รับการ
ตีความให้เป็นคุณแก่บุคคลที่ถูกสอบสวน ถูกฟ้องร้อง หรือถูกพิพากษา”

๑.๒ หลักการเยียวยาความเสียหาย

หากกติการะหว่างประเทศฯ และธรรมนูญกรุงโรมฯ ก�าหนดหลักการต่างๆ อันเป็นการคุ้มครองสิทธิ
และเสรีภาพของผู้ถูกกล่าวหาดังที่ได้กล่าวข้างต้นแล้ว กฎหมายระหว่างประเทศทั้งสองฉบับนี้ยังได้ก�าหนดหลักกฎหมายเพื่อคุ้มครอง
สิทธิของผู้เสียหายและสิทธิของพยานอีกด้วย ได้แก่ หลักการคุ้มครองและเยียวยาความเสียหายแก่ผู้ได้รับความเสียหาย และหลักการ

คุ้มครองพยาน
หลักการคุ้มครองและเยียวยาความเสียหายแก่ผู้เสียหาย
ผู้ได้รับความเสียหายจากการกระท�าความผิดอาญาระหว่างประเทศย่อมได้รับการคุ้มครองตาม

กฎหมายระหว่างประเทศ อีกทั้งมีสิทธิได้รับการเยียวยาความเสียหายจากผู้กระท�าความผิดอาญานั้นด้วย หลักการคุ้มครองและเยียวยา
ความเสียหายแก่ผู้เสียหายมีก�าหนดไว้ทั้งในกติการะหว่างประเทศฯ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในธรรมนูญกรุงโรมฯ
• กติการะหว่างประเทศฯ รับรองสิทธิที่จะได้รับการเยียวยาความเสียหายของผู้ได้รับเสียหายจากการ

กระท�าอันเป็นการฝ่าฝืนสิทธิและเสรีภาพตามที่รับรองไว้ในกติการะหว่างประเทศฯ นี้ โดยก�าหนดให้รัฐภาคีแต่ละรัฐจะต้องให้หลักประกัน
369
สิทธิดังกล่าวของผู้เสียหายในสามประการ ดังที่ก�าหนดไว้ใน ข้อ ๒ วรรคสาม ได้แก่
ประการที่หนึ่ง
ประกันว่าบุคคลที่ถูกละเมิดสิทธิหรือเสรีภาพของตนจะต้องได้รับการเยียวยาอย่างแท้จริง (an
effective remedy) โดยไม่ต้องค�านึงว่าการละเมิดนั้นจะกระท�าโดยบุคคลซึ่งปฏิบัติการตามหน้าที่ (persons acting in an official

capacity)
ประการที่สอง

ประกันว่าบุคคลที่เรียกร้องการเยียวยาเช่นนั้นมีสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาจากฝ่ายตุลาการ
ฝ่ายบริหาร หรือฝ่ายนิติบัญญัติที่มีอ�านาจ หรือหน่วยงานอื่นใดตามที่กฎหมายก�าหนด และประกันว่าจะพัฒนาช่องทางการเยียวยา
ด้วยกระบวนการยุติธรรมทางศาล (the possibilities of judicial remedy) และ

ประการที่สาม
ประกันว่าเจ้าหน้าที่ที่มีอ�านาจต้องบังคับให้มีการเยียวยา เมื่อบุคคลนั้นมีสิทธิได้รับการเยียวยา
• ธรรมนูญกรุงโรมฯ ได้รับรองหลักการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของผู้เสียหายไว้โดยชัดแจ้งใน
370
ข้อ ๖๘ ซึ่งประกอบด้วยการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพทางร่างกาย จิตใจ และสิทธิอย่างอื่นของผู้เสียหาย เช่น สิทธิในศักดิ์ศรี

367 ICCPR, Article 14, paragraph 3 (g).
368
Rome Statute, Article 22 Nullum crimen sine lege.
369 ICCPR, Article 2, paragraph 3 (a) (b) (c).
370
Rome Statute, Article 68 Protection of the victims and witnesses and their participation in the proceedings, paragraph 1.
114
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖