Page 129 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

ก. เงื่อนไขเชิงรูปแบบ: เงื่อนไขเกี่ยวกับความผูกพันตามข้อก�าหนดของธรรมนูญ
กรุงโรมฯ

การเสนอเรื่องอาชญากรรมต่อมนุษยชาติเป็นคดีเพื่อให้ศาลอาญาระหว่างประเทศ
พิจารณา อยู่ภายใต้เงื่อนไขเชิงรูปแบบเกี่ยวกับความผูกพันของรัฐตามข้อก�าหนดต่างๆ ในธรรมนูญกรุงโรมฯ อันจะท�าให้ธรรมนูญ
กรุงโรมฯ มีผลใช้บังคับกับรัฐและรัฐนั้นยอมรับเขตอ�านาจของศาลอาญาระหว่างประเทศ ทั้งนี้ ความผูกพันของรัฐต่อธรรมนูญกรุงโรมฯ

และการยอมรับเขตอ�านาจศาลอาญาระหว่างประเทศของรัฐเกิดขึ้นได้ในสองกรณี ได้แก่ ก.๑) หลักความผูกพันของรัฐต่อธรรมนุญ
กรุงโรมฯ: การเข้าเป็นภาคีหรือให้สัตยาบัน และ ก.๒) ข้อยกเว้นความผูกพันของรัฐต่อธรรมนูญกรุงโรมฯ : การยอมรับเขตอ�านาจศาล

อาญาระหว่างประเทศโดยมิได้เป็นภาคีธรรมนูญกรุงโรม
ก.๑) หลักความผูกพันของรัฐต่อธรรมนุญกรุงโรมฯ: การเข้าเป็นภาคีหรือให้สัตยาบัน

ตามหลักความผูกพันของรัฐต่อสนธิสัญญาดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น รัฐจะมีความ
ผูกพันตามสนธิสัญญาก็ต่อเมื่อรัฐได้แสดงเจตจ�านงชั้นสุดท้ายว่าจะผูกพันตามข้อก�าหนดต่างๆ ในสนธิสัญญา กล่าวคือ การให้สัตยาบัน

หรือการให้ความยินยอมหรือความเห็นชอบที่จะเข้าผูกพันต่อสนธิสัญญา 328 ซึ่งย่อมมีผลเท่ากับรัฐนั้นได้เข้าเป็นภาคีในสนธิสัญญานั้น
และผูกพันรัฐในอันที่จะต้องปฏิบัติตามข้อก�าหนดต่างๆ ในสนธิสัญญานั้นโดยสุจริต (in good faith) 329
ดังนั้น โดยผลของการให้สัตยาบันและการเข้าเป็นภาคีธรรมนูญกรุงโรมฯ รัฐได้ยอมรับ

เขตอ�านาจศาลอาญาระหว่างประเทศส�าหรับอาชญากรรมที่ร้ายแรงต่างๆ ตามที่ก�าหนดไว้ในธรรมนูญกรุงโรมฯ แล้ว 330 นอกจากนี้
รัฐภาคียังมีพันธกรณีทั่วไปต่อศาลอาญาระหว่างประเทศด้วย กล่าวคือ รัฐภาคีต้องให้ความร่วมมืออย่างเต็มที่แก่ศาลอาญาระหว่าง
331
ประเทศในการสืบสวนสอบสวนและการฟ้องร้องด�าเนินคดีอาญาภายในเขตอ�านาจของศาล อีกทั้งรัฐภาคียังจะต้องประกันด้วยว่ามี
332
กระบวนการตามกฎหมายภายในของตนที่จะสามารถน�ามาใช้ได้ส�าหรับความร่วมมือทุกรูปแบบแก่ศาลอาญาระหว่างประเทศ
นอกจากนี้ การให้สัตยาบันหรือเข้าเป็นภาคีธรรมนูญกรุงโรมฯ ของรัฐหนึ่ง ยังอาจมี

ผลเป็นการขยายเขตอ�านาจของศาลอาญาระหว่างประเทศเหนืออาชญากรรมร้ายแรงดังกล่าวที่ได้กระท�าขึ้นในรัฐอื่นหรือกระท�าโดย
บุคคลที่มิได้มีสัญชาติของรัฐภาคี กล่าวคือ ในกรณีที่อาชญากรรมหนึ่งหรือมากกว่านั้นซึ่งดูเหมือนว่าได้กระท�าขึ้นได้รับการเสนอต่อ
อัยการโดยรัฐภาคี หรืออัยการได้เริ่มการสืบสวนสอบสวนเกี่ยวกับอาชญากรรมนั้น ศาลอาญาระหว่างประเทศอาจใช้เขตอ�านาจของ

ตนได้ หากรัฐดังต่อไปนี้รัฐใดรัฐหนึ่งหรือมากกว่านั้นเป็นภาคีของธรรมนูญกรุงโรมฯ หรือยอมรับเขตอ�านาจของศาล ได้แก่ รัฐเจ้าของ
ดินแดนซึ่งการกระท�าอาชญากรรมที่เป็นปัญหาได้เกิดขึ้นในดินแดน หรือรัฐที่จดทะเบียนเรือหรืออากาศยาน หากอาชญากรรมได้
กระท�าขึ้นบนเรือหรืออากาศยานดังกล่าว และรัฐซึ่งบุคคลที่ถูกกล่าวหาว่าประกอบอาชญากรรมถือสัญชาติ 333

ก.๒) ข้อยกเว้นความผูกพันของรัฐต่อธรรมนูญกรุงโรมฯ: การยอมรับเขตอ�านาจ
ศาลอาญาระหว่างประเทศโดยมิได้เป็นภาคีธรรมนูญกรุงโรม

ในทางตรงกันข้าม รัฐที่ยังมิได้เข้าเป็นภาคีในธรรมนูญกรุงโรมฯ ซึ่งรวมถึงรัฐที่ได้ลงนาม
รับรองธรรมนูญกรุงโรมฯ แล้ว หากแต่ยังมิได้ให้สัตยาบันแก่ธรรมนูญดังกล่าวด้วย โดยหลักแล้ว รัฐเหล่านี้ย่อมไม่มีความผูกพันตาม
ข้อก�าหนดต่างๆ ในธรรมนูญกรุงโรมฯ อีกทั้งศาลอาญาระหว่างประเทศย่อมไม่มีเขตอ�านาจเหนืออาชญากรรมร้ายแรงที่ได้กระท�าขึ้น

ในรัฐเหล่านั้น ตามหลักความผูกพันของรัฐต่อสนธิสัญญาดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น โดยนัยดังกล่าว รัฐเหล่านี้จึงมิอาจยื่นเรื่อง

328
Vienna Convention on the law of treaties, Article 11, MEANS OF EXPRESSING CONSENT TO BE BOUND BY A TREATY.
329
Vienna Convention on the law of treaties, Article 26, “PACTA SUNT SERVANDA”.
330
Rome Statute, Article 12 Preconditions to the exercise of jurisdiction, paragraph 1.
331
Rome Statute, Part 9, INTERNATIONAL COOPERATION AND JUDICIAL ASSISTANCE, Article 86 General cooperation to cooperate.
332
Rome Statute, Article 88 Availiability of procedures under national law.
333
Rome Statute, Article 12 Preconditions to the exercise of jurisdiction, paragraph 2.

108
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖