Page 124 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

ในเรื่องนี้ ศาล ICTR ได้เคยอธิบายความหมายของค�าว่า “ในวงกว้าง” (widespread)
ไว้ในคดี Prosecutor v. Akayesu (1998) โดยศาลเห็นว่าการโจมตีหรือการก่อให้เกิดผลกระทบในวงกว้าง สามารถพิจารณาจาก

ลักษณะของการโจมตีที่กระท�าในวงกว้าง (the large-scale nature of the attack) ซึ่งจะต้องมีความเสียหายเป็นจ�านวนมาก
(massive) และความเสียหายนั้นต้องเกิดขึ้นอยู่เสมอ (frequent) โดยความเสียหายต้องเกิดขึ้นอย่างร้ายแรงและโดยตรงต่อกลุ่มบุคคล
ซึ่งเป็นเหยื่อจ�านวนมาก 305

โดยนัยดังกล่าวข้างต้น การโจมตีหรือการประทุษร้ายในวงกว้างจึงมุ่งที่การก่อให้เกิดความ
306
สูญเสีย ความเสียหาย หรือผลกระทบต่อเหยื่อหรือบุคคลทั้งหลายในวงกว้าง เป็นส�าคัญ ไม่จ�าต้องมีความรุนแรงถึงระดับเป็นการ
ขัดแย้งด้วยก�าลังอาวุธ (an armed conflict) ไม่ว่าภายในประเทศหรือภายนอกประเทศ และไม่จ�าต้องครอบคลุมพื้นที่ขนาดใหญ่
การโจมตีในวงกว้างจึงประกอบด้วยการกระท�าความผิดในลักษณะต่างๆ ซ�้าแล้วซ�้าเล่า และก่อให้เกิดความเสียหายแก่เหยื่อหรือ
ผู้เสียหายเป็นจ�านวนมาก ซึ่งมิใช่กรณีของการกระท�าความผิดอาญาที่เป็นเอกเทศต่อเหยื่อทั้งหลายที่ไม่มีความเกี่ยวข้องหรือเชื่อมโยงกัน

(isolated crimes against unconnected victims)
• การโจมตีหรือการประทุษร้ายอย่างเป็นระบบ (a systematic attack)

หากการโจมตีหรือการประทุษร้าย (หรือการก่อให้เกิดผลกระทบ) ในวงกว้างมุ่งเน้นนัยเชิง
307
ปริมาณการโจมตีหรือการก่อให้เกิดผลกระทบอย่างเป็นระบบมุ่งหมายถึงนัย “เชิงคุณภาพ” (a qualitative meaning) หรือ
“วิธีด�าเนินการ” กล่าวคือการกระท�าความผิดต่างๆ ดังที่ก�าหนดไว้ในข้อ ๗ วรรคหนึ่งของธรรมนูญกรุงโรมฯ ได้กระท�าขึ้นอย่าง

เป็นระบบ มีการวางแผน มีการประสานงานและก�าหนดแนวทางการด�าเนินการเป็นขั้นเป็นตอน (high degree of orchestration
308
and methodical planning) มีการก�าหนดองค์กรด�าเนินการในล�าดับชั้นต่างๆ และก�าหนดการด�าเนินการหรือการปฏิบัติการต่างๆ
เพื่อน�าไปสู่เป้าหมายของนโยบายของรัฐบาลหรือองค์กรของรัฐที่มีอ�านาจ

ศาล ICTR เคยอธิบายความหมายของค�าว่า “อย่างเป็นระบบ” ไว้ในคดี Prosecutor v.
309
Akayesu (1998) ว่า เป็นการกระท�าผ่านองค์กร โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานของการปฏิบัติตามนโยบายที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากรที่ส�าคัญ
ของรัฐหรือเอกชน (substantial public or private resources)

โดยนัยดังกล่าว การโจมตีหรือการประทุษร้ายอย่างเป็นระบบจึงต้องมีพื้นฐานมาจาก
“นโยบาย” ของรัฐหรือองค์การที่เกี่ยวข้อง (a State or organisational policy requirement) เป็นส�าคัญ รัฐบาลหรือองค์กรที่

มีอ�านาจท�าการก�าหนดนโยบายไว้ล่วงหน้า และองค์กรต่างๆ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐก็รับนโยบายดังกล่าวไปด�าเนินการหรือปฏิบัติการ
เพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามนโยบายนั้นโดยเคร่งครัด ทั้งนี้ นโยบายดังกล่าวไม่จ�าเป็นต้องได้รับการอนุมัติอย่างเป็นทางการ และไม่
310
จ�าเป็นต้องมีความชัดเจนครบถ้วน ผลที่ตามมา คือ การกระท�าความผิดต่างๆ เป็นการด�าเนินการตามขั้นตอนที่จ�าเป็นเพื่อให้บรรลุ

305
Pre-Trial Chamber I, Katanga decision, ICC-01/04-01/07-717, paras 395 and 398; ICTR, The Prosecutor v. Akayesu, Case No.
ICTR-96-40-T, “Trial Judgment”, 2 September 1998, para. 580.
306
การโจมตีที่กว้างขวางอาจเป็นการโจมตีในลักษณะสะสมต่อเนื่องท�าให้เกิดผู้เสียหายวงกว้าง (cumulative effect of act) เช่น การกระท�าทรมาน
สะสมต่อเนื่องในวงกว้างโดยมีผู้เสียหายหลายคน ลักษณะนี้เป็นการโจมตีที่กว้างขวางประเภทมีความถี่ (frequency) ของการกระท�า หรือเป็นการโจมตีในลักษณะ
ครั้งเดียวแต่มีขนาดความเสียหายที่ใหญ่มากผิดปกติ (extraordinary magnitude) เช่น การใช้อาวุธร้ายแรงเช่นนิวเคลียร์ ถล่มครั้งเดียว แต่มีผู้เสียหายจ�านวนมาก
ลักษณะนี้เป็นการโจมตีแบบกว้างขวางประเภทมีความรุนแรง (magnitude) ในการกระท�า โปรดดู ปกป้อง ศรีสนิท, ค�าอธิบายกฎหมายอาญาระหว่างประเทศ,
กรุงเทพ: โครงการต�าราและเอกสารประกอบการสอน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๕๖, หน้า ๖๙ - ๗๐.
307
โปรดดู Kai Ambos, อ้างแล้ว, p. 284.
308
Darryl Robinson, “Defining “Crime Against Humanity” at the Rome Conference,” The American Journal of International Law,
Vol. 93, No. 1 (Jan., 1999), p. 47.
309
Prosecutor v. Akayesu, Judgement, No. ICTR-96- 4-T (Sept. 2, 1998) อ้างจากเชิงอรรถที่ 20 ใน Darryl Robinson, “Defining “Crime
Against Humanity” at the Rome Conference,” The American Journal of International Law, Vol. 93, No. 1 (Jan., 1999), p. 47.
310
โปรดดู พันต�ารวจตรี กฤษฎิ์ สถิตย์วัฒนานนท์, อ้างแล้ว, หน้า ๑๒.
103
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖