Page 128 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

ในลักษณะต่างๆ ได้กระท�าขึ้นในฐานะเป็นส่วนหนึ่งหรือปัจจัยหนึ่งของการโจมตีหรือการกระท�าความผิดอาญาร้ายแรงที่กว้างขวาง
ยิ่งขึ้น (as part of a broader criminal attack) กล่าวอีกนัยหนึ่ง อาชญากรรมต่อมนุษยชาติจึงประกอบด้วยองค์ประกอบส�าคัญ

สองประการร่วมกัน ได้แก่ การกระท�าความผิดอาญาสามัญ (the individual crime) เป็น “ความผิดพื้นฐาน” (constitutive crimes)
(เช่น การฆ่าคนตายโดยเจตนา การท�าลายล้าง การบังคับบุคคลให้สูญหาย...) และ “บริบทแวดล้อม” ของการกระท�าความผิดอาญา
เหล่านั้น (“contextual aspect” of the crimes - “chapeau”) อันได้แก่ การโจมตีหรือการประทุษร้ายประชากรพลเรือนในวงกว้าง

และอย่างเป็นระบบ (a widespread or systematic attack) ซึ่งเป็นเสมือนกรอบใหญ่หรือเป้าหมายที่แท้จริงของการกระท�าความผิด
อาญาสามัญเหล่านั้น เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่นโยบายของรัฐมุ่งหมายหรือมุ่งประสงค์เป็นส�าคัญ

(๒.๒) ผลทางกฎหมายของอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ
เมื่อการกระท�าความผิดอาญามีสถานะทางกฎหมายเป็นอาชญากรรมต่อมนุษยชาติตามลักษณะ

และองค์ประกอบความผิดในประการต่างๆ ดังที่ได้กล่าวข้างต้นแล้ว การก่ออาชญากรรมเช่นนั้นจึงขัดต่อกฎหมายระหว่างประเทศ
พื้นฐาน ที่เกี่ยวกับการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนทั้งหลาย และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ฝ่าฝืนต่อธรรมนูญกรุงโรมว่าด้วยศาลอาญาระหว่าง

ประเทศ การพิจารณาการกระท�าอาชญากรรมต่อมนุษยชาติซึ่งเป็น “ความผิดอาญาร้ายแรงระหว่างประเทศ” ซึ่งส่งผลกระทบต่อ
การก่อตั้งและความมั่นคงของประชาคมระหว่างประเทศ (the foundations and security of the international community)
325
หรือกระทบต่อความสงบสุขและความมั่นคงระหว่างประเทศ (international peace and security) จึงอยู่นอกขอบอ�านาจของ
326
ศาลภายในประเทศ และตกอยู่ในเขตอ�านาจของศาลอาญาระหว่างประเทศ ในฐานะ “ศาลเสริม” จากศาลภายในประเทศ เนื่องจาก
“อาชญากรรมที่ร้ายแรงที่สุดซึ่งอยู่ในความห่วงใยของประชาคมระหว่างประเทศโดยรวมจะต้องไม่ถูกปล่อยไปโดยมิได้รับการ
ลงโทษ” 327 อย่างไรก็ตาม ธรรมนูญแห่งกรุงโรมฯ ก็ได้ก�าหนด “ข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญา” (Grounds for excluding criminal

responsibility) ไว้บางประการเช่นกัน
ดังนั้น ในส่วนนี้จะได้กล่าวถึง (๒.๒.๑) การเสนอเรื่องอาชญากรรมต่อมนุษยชาติเป็นคดีต่อศาล
อาญาระหว่างประเทศ และ (๒.๒.๒) ข้อยกเว้นความรับผิดทางอาญา

(๒.๒.๑) การเสนอเรื่องอาชญากรรมต่อมนุษยชาติเป็นคดีต่อศาลอาญาระหว่างประเทศ
(International Criminal Court - ICC)

อาชญากรรมต่อมนุษยชาติเป็นการกระท�าความผิดอาญาร้ายแรงระหว่างประเทศ
ฐานความผิดหนึ่งที่อยู่ในเขตอ�านาจของศาลอาญาระหว่างประเทศ (ICC) อย่างไรก็ตาม ธรรมนูญกรุงโรมฯ ก็ได้ก�าหนดเงื่อนไขเกี่ยว
กับอ�านาจในการพิจารณาคดีของศาลอาญาระหว่างประเทศไว้เป็นการเฉพาะโดยชัดแจ้ง กล่าวอีกนัยหนึ่ง การเสนอเรื่องอาชญากรรม

ต่อมนุษยชาติเป็นคดีต่อศาลอาญาระหว่างประเทศจะกระท�าได้ จะต้องเป็นไปตามเงื่อนไขเกี่ยวกับขอบอ�านาจของศาลอาญาระหว่าง
ประเทศตามที่ก�าหนดไว้ในธรรมนูญกรุงโรมฯ ซึ่งประกอบด้วยเงื่อนไขส�าคัญสองลักษณะ ได้แก่ ก. เงื่อนไขเชิงรูปแบบ: เงื่อนไขเกี่ยวกับ

ความผูกพันตามข้อก�าหนดของธรรมนูญ กรุงโรมฯ และ ข. เงื่อนไขเชิงเนื้อหา: เงื่อนไขเกี่ยวกับการกระท�าอันเป็นการก่ออาชญากรรม
ต่อมนุษยชาติ

325
คดี Tadic ICTY (International Criminal Tribunal of the former Yugoslavia) Appeal Chamber, Decision of 2 october 1995,
paragraphs 57 - 58.
326
ประเทศภาคีแห่งธรรมนูญกรุงโรมฯ หลายประเทศได้น�าอาชญากรรมต่อมวลมนุษยชาติมาก�าหนดเป็นความผิดตามกฎหมายหมายในประเทศ
ของตนอีกด้วย เช่น สาธารณรัฐฝรั่งเศส ประเทศแคนาดา ประเทศอิสราเอล
327
ความตอนหนึ่งในอารัมภบท (Preamble) ของธรรมนูญกรุงโรมฯ

107
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖