Page 11 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

(๒) ผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานต่างๆ ของรัฐที่เกี่ยวข้องกับการด�าเนินนโยบายในการท�าสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะ

ยาเสพติดของรัฐบาล เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง รองนายกรัฐมนตรี (พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ) รัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงมหาดไทย (นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา) และรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (นายประชา มาลีนนท์) ตลอดจน
ผู้รับผิดชอบในการก�ากับดูแลศูนย์ปฏิบัติการต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติดในระดับต่างๆ ซึ่งล้วนแต่เป็นผู้ก�าหนดกฎเกณฑ์หรือแนว

ปฏิบัติแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐที่เกี่ยวข้องเพื่อด�าเนินการให้บรรลุเป้าหมายตามนโยบายที่นายกรัฐมนตรีก�าหนด เมื่อผู้บริหารระดับสูง
ของหน่วยงานต่างๆ ของรัฐเหล่านี้ได้รับรายงานการด�าเนินนโยบายดังกล่าวจากเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการหรือหน่วยงานปฏิบัติต่างๆ

กลับมิได้เสนอให้ยับยั้งการด�าเนินการของเจ้าหน้าที่ของรัฐที่ผิดพลาดแต่อย่างใด อีกทั้งเมื่อมีการรายงานการเสียชีวิตของประชากร
พลเรือนจ�านวนมากทั่วภูมิภาคของประเทศไทย และรายงานข้อมูลคดีที่ครอบครัวของผู้เสียหายร้องเรียนต่อพนักงานสอบสวน
ซึ่งพนักงานสอบสวนเสนอให้งดการสอบสวนโดยมิชอบ ผู้บริหารระดับสูงเหล่านี้ก็มิได้สั่งการให้มีการตรวจสอบหรือสอบสวนการ

เสียชีวิตของประชากรพลเรือนในช่วงเวลาดังกล่าว และมิได้สั่งการให้พนักงานสอบสวนปฏิบัติการสืบสวนสอบสวนคดีอาญาให้
ถูกต้องชอบธรรมตามหลักนิติธรรม (Rule of Law) และนิติรัฐ (Legal State) แต่ประการใด หากแต่ปล่อยให้พนักงานสอบสวน
ด�าเนินการเช่นนั้น ซึ่งส่งผลกระทบต่อการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชากรพลเรือนอย่างกว้างขวางและเป็นจ�านวนมาก เจ้าหน้าที่

ฝ่ายปกครองระดับสูงเหล่านี้จึงมีความผิดฐานละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ตามมาตรา ๑๕๗ แห่งประมวลกฎหมายอาญา ด้วย

ส่วนที่สอง ข้อเสนอแนะ

ข้อเสนอแนะที่คณะผู้วิจัยน�าเสนอ ประกอบด้วยข้อเสนอแนะในสองลักษณะ ได้แก่ ๑. ข้อเสนอแนะเพื่อการคืนความ

เป็นธรรมให้แก่ผู้เสียหายและครอบครัวของผู้เสียหาย ๒. ข้อเสนอแนะเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและป้องกันมิให้องค์กรของ
รัฐก�าหนดนโยบายที่เป็นการเปิดโอกาสให้มีการกระท�าอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนขึ้นอีกในอนาคต

๑. ข้อเสนอแนะเพื่อการคืนความเป็นธรรมให้แก่ผู้เสียหายและครอบครัวของผู้เสียหาย
ข้อเสนอแนะเพื่อการคืนความเป็นธรรมให้แก่ผู้เสียหายและครอบครัวของผู้เสียหายประกอบด้วยข้อเสนอแนะ ๓
ประการ ได้แก่ ๑.๑ ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการท�าความจริงให้ปรากฏ ๑.๒ ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการเยียวยาความเสียหายให้แก่

ครอบครัวของผู้เสียหาย และ ๑.๓ ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการน�าตัวผู้กระท�าความผิดมาลงโทษ
๑.๑ ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการท�าความจริงให้ปรากฏ
ข้อเสนอแนะประการนี้เป็นข้อเสนอแนะประการพื้นฐาน โดยที่การก�าหนดและด�าเนินนโยบายท�าสงคราม

ต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติดของรัฐบาล เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ เป็น “สาเหตุหลัก” ที่ก่อให้เกิดการกระท�าอันเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน
อย่างกว้างขวางต่อประชากรพลเรือน ทั้งต่อชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สิน และต่อการสูญเสียเกียรติยศชื่อเสียงและศักดิ์ศรีความ
เป็นมนุษย์ของผู้เสียหายและครอบครัวของผู้เสียหาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เนื่องจากผู้เสียหายและครอบครัวของผู้เสียหายถูก

ท�าให้เข้าใจว่าเกี่ยวข้องหรือมีส่วนเกี่ยวข้องกับยาเสพติดทั้งๆ ที่ไม่เป็นความจริง
ข้อเสนอแนะ

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ในฐานะองค์กรระดับชาติในด้านการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน จึงควร
เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบและปัญหาจากการก�าหนดและการด�าเนินนโยบายดังกล่าวของรัฐบาล เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ โดย
จัดท�าเป็นรายงานการเปิดเผยข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการก�าหนดและการด�าเนินนโยบายท�าสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติดของ

รัฐบาลเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖ ทั้งในลักษณะรูปเล่มเอกสารรายงานและในลักษณะแผ่นซีดี เพื่อประโยชน์ด้านความสะดวกในการ

ช
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖