Page 7 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

รายงานให้กระทรวงมหาดไทยทราบภายในเวลา ๑๘.๐๐ น. แม้จะไม่มีความเคลื่อนไหว เพื่อให้กระทรวงมหาดไทยประเมิน

และแก้ไข และพิจารณาภาพรวมในแต่ละวันว่ามีจุดแข็ง จุดอ่อนอย่างไร
(๔) พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ก�าหนดเกณฑ์ชี้วัดเพื่อประเมินผลส�าเร็จและใช้เป็นเป้าหมายของการปฏิบัติการของ

เจ้าหน้าที่ของรัฐไว้อย่างเคร่งครัด โดยเกณฑ์ชี้วัดผลส�าเร็จมุ่งเน้นเกณฑ์การลดยอดเป้าหมายหรือจ�านวนผู้ค้าหรือผู้เกี่ยวข้องกับ
ยาเสพติดให้ได้ตาม “อัตราร้อยละ” ที่ก�าหนดไว้ในแต่ละช่วงเวลาของการปฏิบัติการเป็นส�าคัญ โดยมุ่งเน้นการตัดบัญชี
ตัวเลขที่ชัดเจนเพื่อให้สามารถสรุปผลการด�าเนินงานได้ภายใน ๙๐ วัน

(๕) พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ก�าหนดเงื่อนไขกดดันการปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ของรัฐเกี่ยวข้อง โดยใช้นโยบาย
การให้รางวัลตอบแทนและการลงโทษ (Reward and Punishment) เพื่อให้เจ้าหน้าที่ของรัฐปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบาย

ดังกล่าวของรัฐบาล นายกรัฐมนตรีในขณะนั้นได้ก�าหนดมาตรการจูงใจเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “มาตรการ
ตอบแทนให้เจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติการตามนโยบายเจริญก้าวหน้าในหน้าที่ราชการเร็วเป็นพิเศษ” (ระบบ Fast-track) และการ
ให้เงินรางวัลสินบนน�าจับ ในทางตรงกันข้าม เจ้าหน้าที่ของรัฐที่ไม่สามารถปฏิบัติการให้เป็นไปตามเป้าหมายตามนโยบาย

ดังกล่าว จะต้อง “ถูกลงโทษอย่างรุนแรง” โดยเฉพาะเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองระดับสูง ได้แก่ ผู้ว่าราชการจังหวัดและผู้บังคับการ
ต�ารวจภูธรจังหวัด จะต้องพ้นจากต�าแหน่งหรือถูกสั่งย้ายให้ไปปฏิบัติราชการในพื้นที่อื่น

ชั้นที่สอง ชั้นการน�านโยบายของรัฐบาลในการท�าสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติดไปสู่การปฏิบัติ
เพื่อการปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายดังกล่าวของรัฐบาล ได้มีการจัดตั้งหน่วยงานต่างๆ ขึ้นทั้งในส่วนกลาง
และในส่วนท้องถิ่น อันได้แก่ ศูนย์ปฏิบัติการต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติดในส่วนกลาง ได้แก่ ศตส. กระทรวงมหาดไทย (ศตส.

มท.) ศตส. จังหวัด (ศตส. จ.) ศตส. อ�าเภอ (ศตส. อ.) และศตส. กิ่งอ�าเภอ (ศตส. กิ่ง อ.) โดยมี ศตส. มท. เป็นองค์กรอ�านวย
การและประสานการปฏิบัติการระหว่าง ศตส. ทั้งหลาย การมอบหมายภารกิจและหน้าที่ต่างๆ โดย ศตส. มท. แก่ ศตส. ใน
ระดับต่างๆ กระท�าโดยการออกค�าสั่งการเป็นหนังสือด่วนที่สุด และออกค�าสั่งการในเรื่องต่างๆ และแก้ไขเปลี่ยนแปลงค�าสั่ง

การเป็นหนังสือด่วนที่สุดเป็นระยะๆ แม้แต่ในช่วงระยะเวลาการปฏิบัติการตามนโยบายดังกล่าวของรัฐบาล
เงื่อนไขพื้นฐานประการส�าคัญที่สุดของการปฏิบัติการเพื่อให้บรรลุเป้าหมายตามนโยบายดังกล่าวของรัฐบาล
คือ การจัดท�าบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติด (บัญชีด�า) เพื่อใช้เป็น “เครื่องมือ” ในการปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่ของรัฐ

เพื่อให้เป็นตามเกณฑ์ชี้วัดผลส�าเร็จของการด�าเนินการตามนโยบายดังกล่าวที่มุ่งเน้นการลดจ�านวนผู้ค้าหรือผู้เกี่ยวข้องกับ
ยาเสพติดเป็นหลัก

ศตส. มท. จึงสั่งการให้ ศตส. ระดับต่างๆ จัดท�าบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติดโดยเร่งด่วน เนื่องจากมีระยะ
เวลาการปฏิบัติการตามนโยบายดังกล่าวของรัฐบาลเพียงสามเดือนเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ในการสั่งการดังกล่าว มิเพียงแต่
ศตส. มท. ได้กระท�าเมื่อล่วงเลยเข้าสู่ช่วงต้นของระยะเวลาสามเดือนของการปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลแล้ว

ในการมอบหมายภารกิจส�าคัญเช่นนั้น ศตส. มท. ก็มิได้ก�าหนดหลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดท�าบัญชีไว้อย่างชัดเจน
รอบคอบ และรัดกุมแต่ประการใด โดยปล่อยให้เป็นดุลพินิจของ ศตส. ในระดับต่างๆ ที่จะตัดสินใจด�าเนินการอย่างใดๆ

เพื่อให้ได้มาซึ่งบัญชีรายชื่อผู้เกี่ยวข้องกับยาเสพติดโดยเร็วที่สุด ผลที่ตามมา ก็คือ เจ้าหน้าที่ของรัฐใน ศตส. ในระดับต่างๆ
จึงต้องด�าเนินการอย่างเร่งรีบในการจัดท�าบัญชีเช่นนั้นตามวิธีการหรือแนวทางที่ตนเองเห็นว่าเหมาะสม และจะท�าให้สามารถ
ได้มาซึ่งรายชื่อของบุคคลที่จะใช้เป็นฐานหรือเครื่องมือในการปฏิบัติการให้เป็นไปตามนโยบายของรัฐบาลต่อไปโดยเร็ว

ที่สุด กรณีจึงปรากฏว่าในหลายพื้นที่ หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องด�าเนินการโดยเรียกชาวบ้านมาท�าประชาคมเพื่อให้เสนอชื่อ
บุคคลที่ตนเห็นว่ามีความเกี่ยวข้องกับยาเสพติด และให้เขียนชื่อบุคคลดังกล่าวใส่กระดาษและหย่อนกระดาษลงในหีบ

ฆ
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖