Page 101 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546
P. 101
โดยนัยดังกล่าว บุคคลทุกคนจึงย่อมได้รับการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายและอนามัยของตน
อันเป็นสิทธิและเสรีภาพที่เกี่ยวด้วยศักดิ์ศรีแต่ก�าเนิดของมนุษย์ (the inherent dignity of the human person) ที่ได้รับการรับรอง
และคุ้มครองตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political
Rights - ICCPR) และนอกจากบุคคลจะได้รับความคุ้มครองสิทธิในชีวิต ร่างกายและอนามัยของตนแล้ว ในกรณีที่มีผู้ก่อให้เกิดผล
กระทบหรือความเสียหายแก่สิทธิในประการต่างๆ ดังกล่าวโดยมิชอบ บุคคลก็ยังมีสิทธิที่จะได้รับการพิจารณาคดีตามกระบวนการ
ยุติธรรมโดยเสมอภาคและเท่าเทียมกันอีกด้วย แม้บุคคลที่ได้รับผลกระทบหรือความเสียหายนั้นจะเป็นผู้ถูกกล่าวหาว่ากระท�าความผิด
อาญาก็ตาม ดังนั้น บุคคลใดก็ตามหรือแม้เจ้าหน้าที่ของรัฐเองก็มิอาจกระท�าการใดๆ อันเป็น “การลิดรอนสิทธิและเสรีภาพ” ของ
บุคคลซึ่งได้รับการรับรองและคุ้มครองตามกติการะหว่างประเทศฯ ดังกล่าว และในกรณีที่รัฐภาคีใดไม่ปฏิบัติให้เป็นไปตามพันธกรณี
ตามข้อก�าหนดต่างๆ ตามกติกานี้ กรณีก็อาจมีการแจ้งเรื่องดังกล่าวไปยังองค์กรที่จัดตั้งขึ้นตามกติกานี้
ดังนั้น ในส่วนนี้จะได้กล่าวถึงข้อพิจารณาส�าคัญสองประการ ได้แก่ (๑.๑) สิทธิของบุคคลที่จะไม่ถูก
ลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายโดยมิชอบหรือตามอ�าเภอใจ และ (๑.๒) การเสนอเรื่องการลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิต
ร่างกายโดยมิชอบหรือโดยอ�าเภอใจต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนที่ตั้งขึ้นตามกติกานี้
(๑.๑) สิทธิของบุคคลที่จะไม่ถูกลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายโดยมิชอบหรือตามอ�าเภอใจ
กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองได้ก�าหนดข้อก�าหนดต่างๆ
อันเป็นการรับรองและคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคลในชีวิตร่างกายของตน บุคคลจึงมิอาจถูกลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิต
ร่างกายโดยมิชอบหรือโดยอ�าเภอใจจากการกระท�าของเจ้าหน้าที่หรือเจ้าพนักงานของรัฐ ทั้งในกรณีปกติทั่วไป และในกรณีที่บุคคล
ผู้ถูกกระท�าเช่นนั้นเป็นผู้ถูกกล่าวหาว่ากระท�าความผิดอาญาก็ตาม
ดังนั้น ในส่วนนี้จะได้กล่าวถึงข้อพิจารณาสองประการ ได้แก่ (๑.๑.๑) สิทธิของบุคคลทั่วไปที่จะ
ไม่ถูกลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายโดยมิชอบหรือตามอ�าเภอใจ และ (๑.๑.๒) สิทธิของผู้ถูกกล่าวหาว่ากระท�าความผิดอาญา
ในการได้รับการพิจารณาคดีตามกระบวนการยุติธรรม
(๑.๑.๑) สิทธิของบุคคลทั่วไปที่จะไม่ถูกลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายโดยมิชอบ
หรือตามอ�าเภอใจ
ในส่วนนี้ จึงมีข้อที่ควรพิจารณาสองประการ ได้แก่ ก. หลักห้ามกระท�าการอันเป็นการ
ลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายของบุคคล และ ข. ข้อจ�ากัดของการห้ามการลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายของบุคคล
ก. หลักห้ามกระท�าการอันเป็นการลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกายของบุคคล
กติการะหว่างประเทศฯ ให้การรับรองและคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพขั้นพื้นฐานประการ
183
ต่างๆ ของบุคคลทั้งหลาย ดังนั้น บุคคลทุกคนจึงมีสิทธิที่จะมีชีวิต และมีสิทธิและเสรีภาพในความปลอดภัยในร่างกายของตน 184
อันเป็นสิทธิที่มนุษย์ทุกคนมีมาแต่ก�าเนิดและต้องได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย บุคคลใดจะกระท�าการใดๆ อันเป็นการลิดรอนสิทธิ
และเสรีภาพในชีวิตร่างกายของบุคคลอื่นจึงเป็นการต้องห้าม แม้กระทั่งผู้กระท�าการเช่นนั้นจะเป็นเจ้าหน้าที่หรือเจ้าพนักงานของรัฐ
ซึ่งได้กระท�าในการปฏิบัติหน้าที่ของตนก็ตาม โดยไม่เป็นไปตามเงื่อนไขที่กฎหมายก�าหนดหรือไม่ผ่านกระบวนการยุติธรรม
โดยส่วนใหญ่แล้ว การกระท�าอันเป็นการลิดรอนสิทธิและเสรีภาพในชีวิตร่างกาย
ของบุคคลโดยเจ้าหน้าที่หรือเจ้าพนักงานของรัฐมักจะเกิดขึ้นในการลงโทษ และอาจเกิดขึ้นได้ในสองลักษณะ ได้แก่ ก.๑) การทรมาน
(Torture) หรือการกระท�าอันไร้มนุษยธรรม และ ก.๒) การฆ่าหรือท�าให้บุคคลเสียชีวิต
183 ICCPR, Article 6, paragraph 1.
184 ICCPR, Article 9, paragraph 1.
80
ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๖