Page 72 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ราคาที่ดินเพิ่มสูงขึ้นตามแรงขับทางเศรษฐกิจ ราษฎรชนบทไมอาจตานพลังทุนกวานซื้อที่ดินได จําเปนตองขาย

หรือถูกบังคับใหขายที่ดิน ผูที่ไมขายก็จะถูกจัดการดวยอิทธิพลและวิธีการที่ไมสุจริต เชน ออกเอกสารสิทธิทับที่ดิน

ของราษฎรจนราษฎรรายเล็กรายนอยตองสูญเสียที่ดินในที่สุด ปญหาซอนเรนจากการออกเอกสารสิทธิที่ดิน

ทับที่ดินราษฎรในชนบทปรากฏชัดมากในชวงนี้และมีการฟองรองดําเนินคดีขับไลราษฎรออกจากที่ดินกันมาก
ผลพวงจากการเปลี่ยนแปลงนโยบายการพัฒนาที่เอื้อระบบทุนนิยม ยังทําใหหนวยงานของรัฐ

อางนโยบายการพัฒนาเขาครอบครองที่ดินของราษฎรที่ไมมีเอกสารสิทธิรับรองเพื่อนําไปปฏิบัติภารกิจ

ตามวัตถุประสงคของหนวยงาน โดยเฉพาะอยางยิ่งหนวยงานดานปาไม การเกษตร และหนวยงานดานความมั่นคง

ที่ครอบครองที่ดินไวเปนจํานวนมากโดยมิไดมีการจัดการใชประโยชนใหเปนไปตามวัตถุประสงคที่กลาวอาง
เทาใดนัก จึงมักเกิดขอพิพาทในสิทธิที่ดินกับราษฎรทั้งที่อยูเดิมและที่เขาไปอยูใหมอยูเสมอ ประเด็นปญหา

ที่เปนหัวขอในการศึกษาครั้งนี้จึงตองการศึกษาปญหาการละเมิดสิทธิที่ดินของราษฎรที่เกิดจากการใชอํานาจ

เหนือในการกําหนดนโยบายและกฎหมาย ตลอดจนการกระทําที่ไมสุจริต เอารัดเอาเปรียบ ฉอโกงราษฎร

จนเกิดขอพิพาทเปนคดีความและราษฎรรูสึกวากระบวนการยุติธรรมไมใหความเปนธรรมกับเขา

3.2 การออกเอกสารสิทธิครอบครองและใชประโยชนที่ดิน

ในอดีตยอนยุคไปถึงสมัยกรุงสุโขทัย ที่ดินเปนกรรมสิทธิ์ของผูที่ออกแรงออกทุนบุกเบิกหักรางถางพง

ในที่ดินจนเพาะปลูกไดผลประโยชนแลวและเมื่อเจาของที่ดินตายลง ก็ยอมรับรองใหทายาทบุตรหลานสืบมรดก
ตกทอดตอกันไปโดยไมมีการออกหนังสือสําคัญสําหรับที่ดินแตอยางใด ตอมา ในสมัยอยุธยาไดออกกฎหมาย

ลักษณะเบ็ดเสร็จเกี่ยวกับที่ไรที่นาเรือกสวนใหที่ดินในแวนแควนกรุงศรีอยุธยาเปนของพระเจาอยูหัว ราษฎร

เปนผูถือครองในฐานะผูอาศัยเสียภาษีเสมือนคาเชา หามไมใหซื้อขายซึ่งกันและกัน จึงเริ่มมีการออกใบอนุญาต

ที่ดินเพื่อประโยชนในการเก็บภาษี โดยมีกรมนาเปนผูดูแลจัดที่ดินซึ่งยังรกรางเปนทําเลเปลาใหราษฎร
เขากนสรางใหมีประโยชนและออกโฉนดใหเพื่อเก็บภาษี และในสมัยรัชกาลตอ ๆ มาจนถึงตนยุคกรุงรัตนโกสินทร

ก็มีระบบพระราชทานนาใหผูมีบําเหน็จความชอบหรือศักดินา มีการออกหนังสือสําคัญสําหรับที่บานเพื่อแสดง

ขอบเขตที่ดินที่ปลูกบานอยูอาศัยและนําไปออกโฉนดได จนถึงสมัยรัชกาลที่ 4 พบวา การเขาทําประโยชนที่ดิน

ราษฎรมักไมขออนุญาต จึงเก็บภาษีขาดไปจึงใหมีการรังวัดที่นาเพื่อเก็บภาษีและออกโฉนดตราแดงเพื่อประโยชน
ในการเก็บคานาแตก็ใชสืบทอดมรดกกันไดจนมี พ.ร.บ. ออกโฉนดที่ดินจึงเปลี่ยนตราแดงเปนโฉนดที่ดินทั้งหมด

รวมถึงการมีพระราชโองการหามไมใหขายที่ดินภายในพระนครและหางกําแพงนครไมเกิน 200 เนนใหแก

คนตางประเทศที่เขามาอยูในประเทศไทยไมถึง 10 ป เวนไดรับอนุญาตจากเสนาบดี แตก็มีประกาศขาย

ที่ดินฝากหรือการจํานําที่สวนที่นาแกกันได และตั้งแตรัชกาลที่ 5 เปนตนมา ยังไดมีการออกเอกสารเกี่ยวกับ
สิทธิการถือครองที่ดินอีกหลายรูปแบบ เชน โฉนดสวน โฉนดปา ใบเหยียบยํ่า ตราจอง โฉนดตราจอง โฉนดแผนที่

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 51
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”