Page 70 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

3. บริบททางสังคมที่เกี่ยวกับปญหาการละเมิดสิทธิที่ดิน

3.1 เหตุปจจัยการละเมิดสิทธิในที่ดิน

จากงานวิจัยและรายงานตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนขององคกรอิสระตามรัฐธรรมนูญพบวา

ปญหาขัดแยงที่ดินจนเปนคดีฟองรองราษฎรที่ยากจนมีความเชื่อมโยงเกี่ยวของอยางใกลชิดกับระบบทุนนิยม

โลกาภิวัฒนซึ่งมีอิทธิพลในการกําหนดนโยบายและทิศทางการพัฒนาของประเทศที่มุงใชที่ดินและทรัพยากร
เปนปจจัยการผลิตสนับสนุนการเติบโตขยายตัวทางเศรษฐกิจ โดยละเลยหรือปฏิเสธระบบการถือครองใชประโยชน

ที่ดินและทรัพยากรตามวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมของชุมชนในทองถิ่น คนที่มีทุนมีอํานาจเงินสามารถเขาถึงอํานาจ

รัฐและใชอํานาจรัฐหรือรวมมือกับเจาหนาที่รัฐใชอํานาจตามกฎหมายไปแกงแยงครอบครองที่ดินและทรัพยากร

ของราษฎรและชุมชนดวยกลไกและวิธีการตาง ๆ นอกจากนั้น ยังเกี่ยวของกับการบริหารจัดการที่ดินของรัฐ

ที่รวมศูนยอํานาจตัดสินใจไวที่รัฐสวนกลางที่ไรประสิทธิภาพ เพราะไมสามารถบังคับใชกฎหมายกับเจาหนาที่รัฐ
และผูมีอํานาจที่ปฏิบัติไมชอบดวยกฎหมาย ทําใหราษฎรในชนบทที่ขาดความรูความเขาใจในระเบียบวิธีปฏิบัติ

ของทางราชการตลอดจนตัวบทกฎหมาย ตองถูกขมเหงรังแกโดยไมมีหนทางและโอกาสตอสูอยางเทาเทียมกัน

ระบบทุนนิยมผูกขาดใชอํานาจเปนใหญมีอิทธิพลอยางสําคัญตอการกําหนดนโยบายและทิศทาง
การขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจในประเทศ เพราะทําใหรัฐตองปรับตัวมารวมมือ รวมทั้งรวมทุนกับตางประเทศ

ในแทบทุกดาน ซึ่งในดานหนึ่งก็มีสวนชวยกระตุนการพัฒนาและความรวมมือทางเศรษฐกิจและการคา

กับนานาประเทศ แตอีกดานหนึ่งไดแกงแยงทรัพยากรไปจากคนในชนบทที่รูไมเทาทันและไมมีภูมิคุมกัน

ที่ดินในแนวคิดทุนนิยมเปนสินทรัพยสรางมูลคาทางเศรษฐกิจ เรื่องที่ดินจึงเปนประเด็นแรก ๆ ที่มีการเปลี่ยนแปลง

ทางนโยบายจากการกระจายการถือครองที่ดินเพื่อใหคนไทยมีที่อาศัยทํากินกันทั่วถึง การจํากัดขนาดที่ดิน
ถือครอง และสรางเงื่อนไขเขมงวดในการถือครองที่ดินของตางชาติ มาเปนนโยบายการถือครองที่ดินโดยเสรี

ตามกลไกตลาดที่นายทุนมีอํานาจเหนือ และกําหนดระบบสิทธิของรัฐและสิทธิของเอกชน โดยปฏิเสธการยอมรับ

สิทธิหรือระบบการถือครองใชประโยชนที่ดินของบุคคลและสิทธิของชุมชนตามวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม
ที่ปฏิบัติสืบตอกันมา ดังเชน กลุมชาวไทยภูเขาชาติพันธุกะเหรี่ยง ชาวมลายูถิ่นในจังหวัดชายแดนภาคใต

ตลอดจนชาวเลและกลุมวัฒนธรรมในพื้นที่ชายของตาง ๆ ซึ่งมีระบบการถือครองใชประโยชนที่ดินตามจารีต

ประเพณีที่ไมเนนการมีสิทธิเด็ดขาดเปนเจาของแตเปนระบบแบงปนและจัดการรวมโดยการรับรูรวมกันของ

คนทั้งชุมชนจนเปนวัฒนธรรมปฏิบัติสืบทอดกันแตครั้งบรรพบุรุษ

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 49
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”