Page 55 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ปวงชนชาวไทยไมวาจะมีชนชั้นใดจะรํ่ารวยหรือยากจนก็ตาม ทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในการเลือกถิ่นฐานที่อยู

ที่ทํากินอยางเทาเทียมกัน
และจากการศึกษาวิเคราะหปญหาการออกโฉนดที่ดินบนเกาะ ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537)

สามารถสรุปและมีขอเสนอแนะดังนี้
1. มาตรการตามกฎกระทรวงฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ขอ 14 เปนการจํากัดสิทธิในที่ดินของประชาชน

ตามกฎกระทรวงฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ขอ 14 กําหนดหลักเกณฑหามออกโฉนดที่ดินในเขตที่ดินของรัฐ
ประเภทตาง ๆ เชน เขตปาสงวน เขตปฏิรูปที่ดินและเขตสงวนหวงหามอื่น ๆ เวนแตจะเปนผูครอบครองที่ดิน

โดยมีหลักฐานการแจงการครอบครองตามมาตรา 5 แหงพระราชบัญญัติใหใชประมวลกฎหมายที่ดินหรือหลักฐาน
อื่น ๆ ตามกฎหมาย สวนผูไมแจงการครอบครอง แมจะครอบครองที่ดินมากอนประมวลกฎหมายที่ดินก็ไมสามารถ

ขอออกโฉนดที่ดินได ถึงแมการสงวนหวงหามการเปนที่ดินของรัฐจะมาทีหลังก็ตาม ซึ่งตามเจตนารมณของกฎหมาย
ที่ดิน มาตรา 59 ทวิ ตองการใหสิทธิแกผูครอบครองที่ดินมากอนประมวลกฎหมายที่ดินใหสามารถออกโฉนดที่ดิน

ได อีกทั้งยังขัดตอหลักความเปนธรรม เนื่องจาก ไดครอบครองที่ดินมากอนการเปนที่ดินของรัฐ กฎกระทรวง
ฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) จึงเปนมาตรการของรัฐที่มุงคุมครองประโยชนสาธารณะมากเกินไป โดยไมคํานึงถึง

ประชาชนที่ตองเสียสิทธิในที่ดินไป อีกทั้งยังขัดกับหลักความไดสัดสวนตามหลักนิติรัฐ ซึ่งการบัญญัติกฎหมาย
จํากัดสิทธิเสรีภาพของประชาชนจะตองกระทําเทาที่จําเปนและกระทบสิทธิของประชาชนนอยที่สุด ตามมาตรา 29

แหงรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ประกอบกับไดมีคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุด
ที่ อ. 240/2550 ลงวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 พิพากษาวา ผูครอบครองที่ดินมากอนประมวลกฎหมายที่ดิน

โดยไมมีหลักฐานแจงการครอบครองที่ดินและครอบครองมากอนการเปนเขตที่ดินของรัฐ มีสิทธิขอออกโฉนด
ที่ดินได ซึ่งเห็นไดวาศาลปกครองสูงสุดวินิจฉัยโดยหลักความเปนธรรม เนื่องจาก ขอเท็จจริงผูฟองคดีไดมีการ

ครอบครองที่ดินมากอนการเปนที่ดินของรัฐเปนการตรวจสอบความชอบดวยกฎหมาย และการกระทําทางปกครอง
ของรัฐโดยศาล

2. มาตรการตามกฎกระทรวงฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ขอ 14 (3) เปนการขัดตอสิทธิเสรีภาพ
ของประชาชน เปนการจํากัดสิทธิเสรีภาพและความเสมอภาคของประชาชน อีกทั้งยังขัดตอรัฐธรรมนูญ

แหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 เนื่องจาก เนื้อหาตามกฎกระทรวงฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ขอ 14 (3)
เปนการหามโดยเด็ดขาดมิใหออกโฉนดที่ดินบนเกาะ เวนแตจะเปนผูซึ่งมีหลักฐานแจงการครอบครองที่ดิน

มีใบจอง ใบเหยียบยํ่า หนังสือรับรองการทําประโยชน โฉนดตราจอง ตราจองที่ตราวา “ไดทําประโยชนแลว”
หรือเปนผูมีสิทธิตามกฎหมายวาดวยการจัดที่ดินเพื่อการครองชีพหรือที่ดินที่คณะกรรมการจัดที่ดินแหงชาติ

ไดอนุมัติใหจัดแกประชาชนหรือที่ดินซึ่งไดมีการจัดหาผลประโยชน ตามมาตรา 10 และมาตรา 11
แหงประมวลกฎหมายที่ดิน โดยคณะกรรมการจัดที่ดินแหงชาติไดอนุมัติแลว ซึ่งขอหามตามหลักเกณฑดังกลาว

ใชเฉพาะที่ดินบนเกาะเทานั้น สวนที่ดินทั่วไปมิไดอยูในขอหามตามขอ 14 (3) ทั้งที่คํานิยามตามมาตรา 1
แหงประมวลกฎหมายที่ดิน คําวา ที่ดิน ใหหมายความรวมถึงที่เกาะดวย จึงเปนการจํากัดสิทธิเสรีภาพ

และความเสมอภาคของประชาชนซึ่งอยูในประเทศเดียวกันและใชรัฐธรรมนูญฉบับเดียวกัน แตแตกตางกัน

34 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”