Page 47 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ในป พ.ศ. 2489 อันทําใหคูพิพาทตองแกปญหาดวยการดําเนินการฟองรองในโรงศาลภายใตกฎหมายที่ดินธรรมดา

ซึ่งภาวะเชนนี้ฝายราษฎรยอมเสียเปรียบฝายนายทุนที่มีเงินทุนในการฟองรอง
จากอุปสงคตอที่ดินเพิ่มมากขึ้นในชวงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ไดสงผลใหกรณีพิพาทที่ดินในอําเภอ

บางบอและบางพลีเริ่มทวีความรุนแรงมากขึ้น โดยในป พ.ศ. 2491 นายสกล สามเสน (บุตรนายมังกร สามเสน)
ไดขอรังวัดรับโฉนดในที่ดินพิพาท ซึ่งการขอรังวัดครั้งนี้นายสกลมิไดขอในนามหางหุนสวนสยามกสิกร

แตแยกออกเปน 184 แปลง และทางเจาหนาที่ไดออกโฉนดที่ดินให 115 แปลง
จากเหตุการณนี้ทําใหราษฎรที่เคยครอบครองทําประโยชนในที่ดินอยูกอนตางกลาวหาวาเจาพนักงาน

รวมสมคบกับนายทุนเอาที่ดินของราษฎรไปออกโฉนดใหนายทุน ราษฎรจึงเริ่มจับอาวุธขึ้นตอสูกับนายทุน
เพื่อปกปองสิทธิในที่ดินของตนจนทองที่อําเภอบางบอและบางพลีไดกลายเปนสนามรบระหวางนายทุนเจาที่ดิน

กับชาวนาไปโดยปริยาย ถึงแมทางราชการจะเขาไปชวยประนีประนอม แตก็ไมสามารถยุติขอพิพาทได
และเมื่อทางราชการไดพิจารณาสาเหตุของขอพิพาทในหลาย ๆ กรณี พบวา เกิดจากการออกโฉนดที่ดิน

โดยไมชอบธรรมจํานวนมาก ดังนั้น ทางรัฐบาลจึงมอบหมายใหสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีการาง พ.ร.บ.
สํารวจการออกโฉนดที่ดินขึ้นมาบังคับใช ซึ่งตามกฎหมายฉบับนี้จะมีการตั้งคณะกรรมการชุดหนึ่งเรียกวา

“คณะกรรมการสํารวจการออกโฉนดที่ดิน” มีหนาที่สํารวจการออกโฉนดที่ดิน และถาพบวา การออกโฉนดที่ดิน
รายใดไมไดรับความเปนธรรม คณะกรรมการนี้มีอํานาจสั่งยกเลิกโฉนดที่ดินนั้นและสั่งใหออกโฉนดที่ดินใหม

ตามความเปนธรรมได โดยคําสั่งของคณะกรรมการใหถือเปนเด็ดขาดหามผูใดนําไปฟองรองตอศาลเพื่อแกไข
เปนอยางอื่น

และงานวิจัย เรื่อง ปญหาอุปสรรคและผลกระทบในการจัดที่ดินตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดิน
เพื่อเกษตรกรรม : ศึกษาเฉพาะกรณีโครงการปาหนองหญาปลอง ตําบลเขายอย ตําบลทับคาง และตําบลหนองปรง

อําเภอเขายอย จังหวัดเพชรบุรี โดยอนุสรณ รางเล็กที่พบวา ปญหาผลกระทบการจัดที่ดินตามพระราชบัญญัติ
การปฏิรูปที่ดินฯ ในการตีความและความขัดแยงของ ส.ป.ก. กับขอกฎหมายสงผลกระทบตอประชาชน

ซึ่งครอบครองที่ดินจากกรณีความไมชัดเจนของเจาหนาที่ผูนํานโยบายการจัดที่ดินไปปฏิบัติซึ่งเปนประโยชนสูงสุด
ที่ประชาชนตองการ การใชเงินงบประมาณแผนดินหรือเงินอื่น ๆ กระทบตอการนําเงินงบประมาณไปปฏิบัติงาน

ในพื้นที่เขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งเปนเงินงบประมาณของแผนดินที่ไดมีการตั้งแผนงานและกิจกรรมตาง ๆ ไมวาจะเปน
การรังวัดแปลงถือครองที่ดิน การสอบสิทธิ์เกษตรกรผูถือครองที่ดินเพื่อดําเนินการจัดที่ดิน การสนับสนุนเงิน

ดานสาธารณูปโภค การใหกูยืมเงินกองทุนเพื่อการปฏิรูปที่ดินฯ หรือกระทั้งการแปลงสินทรัพยเปนทุน ซึ่งเปน
นโยบายของรัฐบาลในการแกปญหาความยากจน ผลกระทบจากเอกสาร ส.ป.ก. 4 - 01 กระทบผลประโยชนโดยตรง

ตอเกษตรกร เนื่องจากเปนเอกสารที่ใชเพื่ออางอิงในการเขาทําประโยชนในพื้นที่จึงเกิดผลกระทบกับองคกร
และขาดความเชื่อมั่นกับผูที่เกี่ยวของ จากการที่ไมชัดเจนในการนํานโยบายไปปฏิบัติไมไดรับการพัฒนาพื้นที่

ทั้งระบบในเขตพื้นที่ดังกลาวโดยเฉพาะการพัฒนาโครงสรางขั้นพื้นฐานไมวาจะเปนแหลงนํ้า ถนน หรือการไดรับ
การสนับสนุนพันธุพืชพันธุสัตว การขยายตัวของชุมชนและอื่น ๆ ฉะนั้น จึงเห็นไดวา การจัดที่ดินใหเกษตรกร

โดยนําที่ดินของรัฐซึ่งเปนปาสงวนแหงชาติและประชาชนบุกรุกเขาไปทํากินโดยผิดกฎหมายมาจัดที่ดินใหเพื่อให

26 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”